به گزارش ایرنا، صنایع دستی زنجان در کنار دیگر جاذبه های تاریخی و طبیعی این استان، تجلی مهارت، ذوق و اندیشه هنرمندان و صنعتگرانی است که از گذشته های دور با آفرینش های خود روح و هویت فرهنگی این دیار را در آثار خود به نمایش گذاشته اند.
بر اساس گزارش های اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زنجان، این استان در تولید صنایع دستی فلزی و از نظر تعداد و کیفیت فروشگاههای این صنعت، جزو استان های تراز اول کشور به شمار می رود.
بیش از ۵۰ مورد رشته صنایع دستی در استان زنجان وجود دارد که در میان آنها ملیله کاری، چاروق دوزی، چاقوسازی، مسگری، قلمزنی، گلیم بافی، گیوه بافی و گیوه دوزی از صنایع دستی بومی این خطه به شمار می روند.
گفتنی است در سال ۱۳۹۸ شورای جهانی صنایع‌دستی، زنجان را به عنوان شهر جهانی ملیله ثبت کرد.
به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان اکنون بالغ بر ۵۰۰ هنرمند ملیله کار در استان زنجان فعالیت دارند، برخی از هنرمندان توانمند و چیره دست این دیار، سبک های منحصر بفرد و خاصی را در صنعت ملیله کاری از پدران و اجداد خود به ارث برده اند.
الناز خدایی فرد اظهار داشت: اکنون تولیدات ملیله در زنجان در سه بخش ظروف، زیور آلات و در مواردی نیز کارهای سفارشی روی احجام بزرگی همچون آینه و شمعدان انجام می شود.
به گزارش ایرنا غنای 'ریز نقوش' و استفاده از نقره خالص، وجه تمایز ملیله زنجان با سایر مناطق است، زیبایی و ظرافت ملیله این دیار مرهون ذوق و عشق هنرمندانی است که آن را سینه به سینه از دل تاریخ و از پدران و اجداد خود به ارث برده اند.
افزایش بیش از ۴ برابری مراکز و فروشگاههای صنایع دستی در زنجان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان گفت: این استان با وجود قابلیت ها و ظرفیت های قابل توجهی که در حوزه تولید صنایع دستی دارد، فاقد بازارچه های دائمی محصولات این حوزه بود که با پیگیری های انجام شده سال گذشته ۲ باب از این نوع بازارچه ها در استان ایجاد و راه اندازی شد.
خدایی فرد اظهار داشت: همچنین با رونق در تولید صنایع دستی در استان زنجان، شمار مراکز عرضه و فروشگاههای محصولات صنایع دستی از ۸۰ باب فروشگاه در سال ۹۲ به ۴۸۰ باب تا پایان سال گذشته رسید.
صادرات یک‌میلیون و ۳۳۰ هزار دلاری صنایع‌دستی زنجان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با بیان اینکه محصولات صنایع‌دستی ظرفیت بسیار خوبی را برای ایجاد درآمد، اشتغال و توسعه استان فراهم می کنند، افزود: زنجان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین استان‌های صنایع دستی فلزی کشور در تولید، جایگاه برجسته‌ای دارد و هنرمندان صنایع‌دستی این دیار در خط مقدم تولید قرار دارند.
خدایی فرد افزود: از صنایع‌دستی زنجان چاقو و گیوه بیشتر به عراق، زیورآلات سنتی به کشورهای جنوب خلیج‌فارس، محصولات چرم به کشور ترکیه و ملیله نیز به برخی از کشورهای اروپایی صادر می‌شود که در این میان بیشترین صادرات به کشور عراق است.
به گزارش ایرنا در سال ۱۳۹۸ نیز میزان صادرات صنایع دستی استان زنجان به ارزش بیش از یک میلیون و ۲۶۱ هزار دلار بود.
احیای رشته های صنایع دستی منسوخ شده در زنجان
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان گفت: رشته‌های منسوخ‌شده جاجیم پنبه‌ای، پرده بافی و مینای ملیله در این استان با بهره گیری از ظرفیت استادکاران قدیمی احیا می شوند.
خدایی فرد با بیان اینکه با توجه به تعدد رشته‌های صنایع‌دستی در سطح استان، سه رشته منسوخ‌شده در این مقطع شناسایی شده است، افزود: احیا و معرفی این هنرها که در حال منسوخ شدن هستند بسیار ضروری است و این برنامه در دستور کار معاونت صنایع‌دستی استان قرارگرفته است.
وی ادامه داد: آموزش مجدد رشته‌های جاجیم پنبه‌ای و پرده بافی توسط استادکاران مسن اجرا می‌شود زیرا نسل جدید از وجود چنین هنرهایی بی‌اطلاع هستند.
خدایی فرد گفت: افرادی که شناسایی و صلاحیت و تبحر آنان مورد تأیید قرار گیرد می‌توانند از حمایت‌ها، دریافت مجوز، دریافت تسهیلات کم‌بهره به‌منظور احیا و تولید صنایع‌دستی استفاده کنند.
ثبت نشان جغرافیایی برای رشته های چاقو سازی و ملیله کاری زنجان
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان به ثبت ۲ نشان جغرافیایی ملی در رشته ملیله‌کاری و چاقوسازی برای این استان در سال ۱۳۹۷ اشاره کرد و گفت: نشان جغرافیایی در صنایع دستی به منظور حفظ و حمایت از اصالت محصولات است که با آن مبدا یک کالا به قلمرو، منطقه یا ناحیه ای از کشور منتسب می شود.
به گزارش ایرنا، بعد از کشف مردان نمکی و وسایل همراهشان، مشخص شد که قدمت ساخت چاقو در زنجان به بیش از 18 قرن پیش برمی‌گردد. چاقوی همراه یکی از مردان نمکی، که دسته‌ای از شاخ بز دارد، قدیمی‌ترین سند صنعت چاقوسازی در زنجان است.
هم اکنون نیز بیش از یک هزار نفر در زنجان به طور مستقیم در تولید چاقو فعالیت دارند.
به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان، آب دیدگی، برندگی و سختی بالای تیغ ها از ویژگی های برجسته چاقوی زنجان است. ملیله کاری در زنجان نیز هنر ظریف و اصیلی که با ذوق و صبر هنرمندان همچنان در این دیار زنده است.
زنجان به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری با قدمت و پیشینه تاریخی چند هزار ساله، هنوز نام خود را در میان بهترین های این صنعت دستی حفظ کرده است.
عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی برای زنجان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان از انتخاب و معرفی شهر زنجان در فهرست شبکه شهرهای خلاق در حوزه صنایع‌دستی در سال جاری خبر داد.
گفتنی است طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر با لحاظ اهمیت نگاه آینده محور و آمایشی در جهت توسعه عدالت فرهنگی و ترویج فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی و تقویت و کاربردی سازی زیرساخت‌های فرهنگی و هنری موجود و حمایت از طرح‌های خلاقانه برآمده در بسترهای محلی و بومی به اجرا درآمده و گام نخست این مسیر شناسایی داشته‌ها، ظرفیت‌های انسانی، فرهنگی، هنری و طبیعی در مناطق مختلف کشور است.