محدودیت منابع بخش دولتی در زمینه تامین اعتبار یک پژوهش جامع در خصوص وضعیت آلایندگی صنایع مستقر درمحدوده بین شهرستان های اردکان، میبد، اشکذر و یزد باعث شده تا با گذشته بیش از ۲ دهه از استقرار تعداد قابل توجهی از این صنایع ، هنوز اطلس و اطلاعات جامعی از میزان آلایندگی هر صنعت در دست نباشد و همین مسئله مانع تدوین استراتژی مشخصی برای کاهش آلودگی صنایع در این محدوده از استان یزد شده است.
سال ۹۹ مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو پیشنهاد انجام مطالعات جامع پایش آلاینده های شهرستان اردکان را با هدف انجام اقدامات عملی برای رفع آلودگی صنایع شهرستان اردکان ارائه و در نامه ای به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ، از آمادگی این شرکت برای تامین اعتبار این طرح مطالعاتی خبرداد.
ناصر تقی زاده در مکاتباتی که در سال ۹۹ با استانداری یزد ، حفاظت محیط زیست استان، فرمانداری و دادگستری شهرستان اردکان انجام داده بود ، اعلام کرد که شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در راستای مسئولیت های اجتماعی این شرکت و برای رفع دغدغه های زیست محیطی شهروندان این آمادگی را دارد تا هزینه طرح مطالعاتی پایش آلایندگی تمامی واحدهای مستقر در دشت اردکان – میبد را تامین کند و بر اساس نتیجه این مطالعه در صورت هرگونه آلایندگی از سوی شرکت چادرملو باقید فوریت برای رفع موارد اقدام شود.
با وجود اعلام آمادگی چادرملو برای تامین هزینه مطالعه جامع پایش آلایندگی صنایع دشت اردکان – میبد هنوز خبری از اجرای این طرح نیست، همین موضوع باعث شد تا با توجه استقرار تعداد قابل توجهی از صنایع و شهرستان های صنعتی و سکونت حدود ۸۰ درصد جمعیت استان در این محدوده ، از مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد دلیل تاخیر در اجرای این طرح مطالعاتی مورد پرسش قرار گیرد.
نیره پورملائی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد روز شنبه در گفت و گو با گزارشگر ایرنا اقدامات صورت گرفته برای اجرای طرح "مطالعات وضعیت آلودگی هوا و انتشار آلاینده ها در محور یزد- اردکان (تحلیل وضعیت کیفی هوا، تهیه سیاهه انتشار، منشایابی و ارائه راهکارهای مدیریتی و اجرایی) را این گونه تشریح کرد .
پورملائی از هماهنگی با معاونت محیط زیست انسانی سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست برای اجرای طرح مطالعات وضعیت آلودگی هوا و انتشار آلاینده ها در محور یزد- اردکان خبرداد و گفت: در ابتدا کنسرسیومی با حضور برخی دانشگاه ها برای اجرای این طرح ایجاد شد و به منظور نظارت بهینه بر روند اجرای طرح، کمیته ۴ نفره‌ای از ناظران فنی و تخصصی مشتمل بر دو ناظر درون استانی (از دانشگاه یزد و اردکان) و دو ناظر برون استانی معرفی شدند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد ادامه داد: به منظور شتاب بخشی به اجرای این طرح، جلسات مجازی متعددی با حضور ناظران فنی و تخصصی تشکیل و شرح خدمات طرح در قالب چهار مرحله تدوین و به تصویب کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری و شورای برنامه ریزی و توسعه استان رسید.
پورملائی یادآور شد: پس از تدوین مراحل و مشخص شدن انتظارات حفاظت محیط زیست از این طرح، فراخوانی برای تعیین مجری ذیصلاح انجام شد که چند طرح مفصل از تعدادی از دانشگاه های صاحب صلاحیت کشور دریافت شد و پس از بررسی مباحث فنی و مالی، برنده فراخوان معرفی شد تا برای بستن قراداد، براساس شرح خدمات اقدام شود.
وی در خصوص علت تاخیر در اجرای این طرح با توجه به نیاز استان یادآور شد: با توجه به اینکه ارائه دهنده طرح و تامین کننده اعتبار آن دو بخش مختلف هستند، برخی محدودیت های اداری در این زمینه باعث شد تا به منظور رعایت سازوکارهای قانونی، هماهنگی هایی با سازمان حفاظت محیط زیست کشور صورت گیرد که این مراحل انجام شد و بستر برای اجرای این طرح در استان فراهم شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست یزد خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت این طرح برای استان یزد، این موضوع با حساسیت ویژه و تشریک مساعی مبادی ذیربط پیگیری شد تا مسیر علمی و دقیقی برای بررسی وضعیت آلودگی هوا و ارائه راهکارهای مدیریتی و اجرایی در محور یزد - اردکان تعریف شود، اجرای اینگونه طرح ها نیاز به دقت زیادی دارد تا تمامی نیازهای زیست محیطی استان در آن لحاظ شود، لذا این تاخیر در مقایسه با دستاوردهایی که اجرای طرح می تواند برای کاهش آلایندگی صنایع و ارتقاء کیفیت هوای استان داشته باشد، منطقی است.
یزد با حدود یک هزار کارگاه صنعتی دارای ۱۰ شاغل و بیشتر، جایگاه ویژه ای در بین استان های مهم صنعتی کشور دارد و سهم این استان در بخش کانی های غیرفلزی کشور ۱۰.۳۶ درصد، فلزات اساسی ۱۱.۴۵ درصد، نساجی ۸.۶۷ درصد، بازرگانی ۲.۷۶ درصد، محصولات لاستیکی و پلاستیکی ۵.۶ درصد است و در زمینه معدنی نیز این استان در زمینه ذخایر سرب و روی و تولید سنگ آهن کشور رتبه اول را دارد و از مجموع ذخایر فلزی کشور نیز با سهم ۱۷.۳ درصدی و در زمینه تولید مواد فلزی با سهم ۲۹.۹ درصدی در هر دو بخش رتبه دوم کشور را دارد.
بر اساس پایش سازمان حفاظت محیط زیست استان، شهر یزد در سال ۹۹ ، ۱۸ روز هوای ناسالم، بسیار ناسالم و خطرناک داشته و تعداد روزهای با هوای پاک در این سال برای یزد ۷۰ روز و روزهای با هوای سالم ۲۷۶ روز بوده است.