اگرچه آوازه استان مرکزی به‌عنوان دومین قطب صنایع مادر تخصصی، چهارمین قطب صنعت کشور همه جا پیچیده اما واقعیت آن است که این خطه در زمینه کشاورزی نیز مزیت‌های برجسته دارد و در زمره ۱۰ استان نخست کشور طبقه‌بندی شده و ۹۰ هزار بهره بردار شامل ۲۰ درصد شاغلان استان مرکزی در این حوزه فعال هستند.
۶۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که یک و ۲ دهم درصد تولیدات کشاورزی مازاد بر نیاز استان به سایر مناطق ارسال می‌شود و از طرف دیگر سالانه ۵۴ هزار تن گوشت سفید، ۵۳ هزار تن تولید گوشت قرمز، ۳۲۰ هزار تن شیر، حدود ۴۱ هزار تن تولید تخم مرغ نیز در این خطه تولید می‌شود که بیانگر جایگاه و سهم کلیدی استان مرکزی در تامین مواد غذایی و اقتصاد کشاورزی است.
به گفته کارشناسان حوزه پرورش دام و طیور استان مرکزی اجرای صحیح طرح تضمینی خرید محصولات پروتئینی دامداری‌ها، تغییر محل ارایه یارانه از تولید به مصرف و آزادسازی صادرات علاوه بر افزایش تولید، افزایش مصرف و رفع مشکلات دامداران را به همراه دارد و چاره‌ای برای سامان مسایل پیچیده و معضلات این بخش است.
حمایت از دامداران در سال مانع زدایی و پشتیبانی از تولید ضروری است
مدیر تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی، نهاده مورد نیاز بخش دام و طیور این خطه را یک هزار و ۵۰۰ تن در سال عنوان کرد و گفت: ۱۰۰ درصد نهاده مورد نیاز بخش طیور و ۵۰ درصد نهاده مورد نیاز دامداری‌های استان اکنون از طریق بازارگاه و با قیمت دولتی تامین می‌شود.
«حمیدرضا اخوان» افزود: با توجه به اینکه بخش عمده نهاده مورد نیاز دامداران از خارج کشور وارد می‌شود، تحریم‌ها، کاهش منابع ارزی و تاخیر در تامین ارز مورد نیاز واردات نهاده‌ها موجب شده نهاده مورد نیاز دامداران دیرتر به دست آنان برسد.
وی ادامه داد: همچنین خشکسالی امسال بحران در تامین علوفه و افزایش قیمت این محصول را در کشور به همراه داشته که این امر موجب بروز مشکلات و افزایش قیمت تمام شده محصول تولیدی برای دامداران شده‌است.
مدیر تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی با یادآوری افزایش ۶۳ درصدی قیمت جهانی نهاده‌ها در سال جاری نسبت به سال گذشته، گفت: افزایش قیمت جهانی نهاده‌ها و تورم داخلی نیز از دیگر عواملی است که افزایش قیمت تولید را برای دامداران به همراه داشته و موجب شده نگهداری دام در واحدهای تولید شیر و گوشت قرمز برای تولیدکنندگان این بخش صرفه اقتصادی نداشته باشد.
اخوان افزود: دامداری‌های شیری و گوشتی اکنون به‌دلیل افزایش قیمت و نبود صرفه تولید، دام‌های شیری و گوساله‌هایی که هنوز به سن و وزن کافی نرسیده‌اند به کشتارگاه ارسال می کنند و این زیانی انباشته برای این حوزه است.
وی، کاهش قدرت خرید، کاهش تقاضا و کاهش مصرف گوشت قرمز در جامعه را از دیگر مشکلات این بخش عنوان کرد و گفت: این عوامل موجب شده دولت نتواند قیمت مناسبی برای خرید محصولات تولیدی فعالان این بخش و حمایت از دامداران ارایه دهد.
مدیر تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی اظهار داشت: افزایش قیمت شیر از ۴۵ هزار به ۶۴ هزار ریال، خرید تضمینی گوشت قرمز از سوی شرکت پشتیبانی و استمهال بدهی بانکی تولیدکنندگان از جمله اقدامات دولت برای حمایت از دامداران است.
اخوان افزود: در سالی که با عنوان مانع‌زدایی و پشتیبانی از تولید نام گرفته باید دستور العمل‌های خرید تضمینی گوشت قرمز به سرعت عملیاتی شود و اکنون توسط شرکت پشتیبانی این دستورالعمل‌ها صادر شده و شرایط اجرایی آن کلید می‌خورد.
وی ادامه داد: با اجرای طرح خرید تضمینی، صادرات نیز آزاد شده و دامداران پرورش دام سبک و سنگین می‌توانند تولیدات خود را با قیمت جهانی به کشورهای همسایه صادر کنند.
مدیر تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی گفت: صدور کشاورز کارت از جمله برنامه‌های دولت برای حمایت از کشاورزان، دامداران و فعالان بخش طیور است و بر این اساس مقرر شده کارت‌هایی با بازپرداخت یک سال برای خرید نهاده مورد نیاز واحدهای دامداری در اختیار آنان قرار گیرد.
اخوان، کمبود کامیون برای حمل نهاده‌ها از بندر امام خمینی(ره) به استان مرکزی را از جمله مشکلات دامداران استان عنوان کرد و افزود: در نشست معاون امور اقتصادی استانداری این استان با اداره کل راهداری و حمل و جاده‌ای و شرکت پشتیبانی استان مقرر شد شرکت‌های حمل و نقل برای حمل نهاده مورد نیاز دامداران به استان به بنادر معرفی شوند.
وی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود مشکل حمل نهاده‌های مورد نیاز دامداران به استان مرکزی به زودی برطرف شود.
مدیر تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی اظهار داشت: پیشنهاد پشت بارنامه برای حمل بار دامداران از بندر امام خمینی(ره) به استان از دیگر مشکلات دامداران استان بوده و با وجود پیگیری‌های انجام شده این مهم به نتیجه نرسیده‌ا ست.
اخوان یادآورشد: ارز با قیمت ۴۲ هزار ریال برای حمایت از دامداران و ارایه نهاده یارانه‌ای به این افراد در حال انجام است که به دلیل اینکه تنها ۵۰ درصد نهاده مورد نیاز فعالان این بخش به صورت یارانه‌ای در اختیار آنان قرار می گیرد، این طرح در عمل تاثیر چندانی در تولید نداشته است.
وی ادامه داد: پیشنهاد تغییر تخصیص یارانه از تولیدکننده به مصرف کننده ارایه شده و امید می‌رود که با اجرای این طرح و آزاد سازی قیمت این محصول، تمامی نهاده‌ها با قیمت آزاد در اختیار فعالان این بخش قرار گیرد.
مدیر تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی افزود: دولت با اجرای طرح خرید تضمینی می‌تواند با تغییر محل یارانه تولیدات دامداران را با قیمت مناسب خریداری و این محصولات را با ارایه یارانه در اختیار مصرف کننده مواد پروتئینی قرار دهد.
اخوان گفت: ارایه یارانه به بخش تولید اکنون تمامی دستگاه‌ها را درگیر کرده و این طرح نتیجه مناسبی را برای دامداران و مصرف کنندگان به همراه نداشته است.
دامداران در گیر و دار تامین نهاده‌های دامی
مدیرعامل اتحادیه دامداران استان مرکزی کمبود نهاده را مهمترین مشکل دامداران استان عنوان کرد و گفت: این مشکل در سه تا چهار ماه گذشته به دلیل کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی افزایش یافته است.
«کمال خسروبیگی» افزود: مراتع استان مرکزی امسیال با توجه به بروز پدیده خشکسالی شدید وضعیت مطلوبی نداشته و این مهم گوسفندداران استان را که از مراتع برای تغذیه دام‌های خود استفاده می‌کنند با مشکل مواجه کرده است.
وی، با یادآوری بهره‌برداری از سامانه بازارگاه و ارایه نهاده از طریق این سامانه به دامداران کشور ادامه داد: دامداران اکنون نهاده مورد نیاز خود را از طریق این سامانه خریداری می‌کنند در صورتی که بارگیری نهاده مورد نیاز آنان ۲ ماه پس از ثبت سفارش انجام می‌شود و این مهم مشکلاتی را برای فعالان این بخش به همراه داشته است.
مدیرعامل اتحادیه دامداران استان مرکزی نهاده‌های اختصاص یافته به دامداران از طریق سامانه بازارگاه را بسیار کم عنوان کرد و گفت: ۳۰ درصد نهاده مورد نیاز دامداران اکنون از طریق سامانه بازارگاه تامین و دامداران باید بقیه نیاز دامداری خود را از طریق بازار آزاد تهیه شود.
خسروبیگی یادآور شد: ایجاد سامانه بازارگاه با هدف قطع دست دلالان از توزیع نهاده انجام شد در صورتی که اکنون نهاده به میزان پولی که از دامداران اخذ می شود در اختیار آنان قرار نمی‌گیرد.
وی افزود: نهاده‌ای که پول آن از دامداران اخذ شده در اختیار فعالان این بخش قرار نمی‌گیرد به بازار آزاد راه یافته و این افراد باید این محصول را با سه برابر قیمت از بازار آزاد تهیه کنند.
مدیر عامل اتحادیه دامداران استان مرکزی بالابودن قیمت تولید را از دیگر مشکلات دامداران عنوان کرد گفت: بالا بودن قیمت تولید گوشت و شیر در کشور و استان مرکزی ضرر و زیان و تعطیلی ۳۰ تا ۴۰ درصد دامداری‌های استان را به همراه داشته است.
خسرو بیگی ادامه داد: قیمت ۶۴ هزار ریالی پیشنهادی شیرخام در سال جاری، با قیمت نهاده ۲ سال پیش، توسط اتحادیه‌های دامداران به مسئولان مربوطه ارایه شده است.
وی خاطرنشان کرد: قیمت تمام شده شیرخام اکنون با نهاده‌هایی که در اختیار دامداران قرار می گیرد بالای ۸۰ هزار ریال است در صورتی که این محصول با قیمت ۴۶ هزار ریال خریداری می‌شود.
مدیر عامل اتحادیه دامداران استان مرکزی خاطرنشان کرد: نیاز است قیمت تمام شده شیر برای دامداران احصا و این محصول با قیمت تمام شده توسط دولت از فعالان این بخش خریداری و با پرداخت یارانه برای مصرف کننده در اختیار جامعه قرار گیرد.
خسروبیگی افزود: نبود نهاده به میزان کافی و بالا بودن قیمت تمامی شده گوشت و شیر در استان مرکزی و کشور موجب شده اکنون دامداران دام مولد را به کشتارگاه ارسال کنند.
وی اظهارداشت: بازتاب ارسال دام مولد به کشتارگاه در آینده خود را نشان می‌دهد و می‌طلبد که قبل از بروز مشکل برای این مهم توسط مسئولان چاره اندیشی شود.
مدیر عامل اتحادیه دامداران استان مرکزی، آزاد سازی قیمت نهاده را از جمله راهکارهای رفع مشکل دامداران دانست و گفت: با اجرای این طرح قیمت نهاده‌ها و تولید آزاد شده و با مدیریت صحیح یارانه در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد.
خسروبیگی خاطرنشان کرد: پشت بارنامه برای حمل نهاده مورد نیاز دامداران از بندر امام خمینی(ره) به استان از دیگر مشکل دامداران بوده و رانندگان با وجود افزایش ۳۵ درصدی کرایه‌ها، از دامداران تقاضای پشت بارنامه دارند.
وی افزود: رانندگان پیش از بارگیری نهاده‌های مورد نیاز دامداران، با این افراد تماس گرفته و می‌گویند اگر پشت بارنامه پرداخت نشود نهاده مورد نیاز آنان بارگیری نمی‌شود.
مدیر عامل اتحادیه دامداران استان مرکزی با یادآوری تصمیم دولت مبنی بر خرید تضمینی دام توسط شرکت پشتیبانی دام گفت: خرید تضمینی دام توسط تعاونی روستایی تصمیم مناسب بوده و نیاز است با انجام ساز و کار مناسب زمینه اجرای صحیح این دستورالعمل در کشور فراهم شود.
خسروبیگی ادامه داد: تصمیمات خرید تضمینی دام از دامداران در حد نشست‌ها باقی مانده و ابلاغی مبنی بر چگونگی خرید دام توسط تعاونی روستایی ارایه نشده است.
خشکسالی نمکی بر زخم اقتصاد بیمار دامپروری در استان مرکزی
رئیس شرکت تعاونی گاوداران گوشتی استان مرکزی نیز گفت: خشکسالی امسال که به گفته کارشناسان این حوزه در ۵۰ سال اخیر بی سابقه بوده موجب شده که ۹۹ درصد کشت گندم و جو استان قابل برداشت نباشد و این نمکی بر زخم اقتصاد بیمار حوزه دامی استان است.
«علی‌اکبر وحیدی فر» افزود: کشت آبی استان مرکزی نیز به دلیل خشکسالی، آب به موقع را دریافت نکرده و این مهم کاهش تولید محصول و کاه برای دامداران را به همراه داشته است.
وی ادامه داد: کاهش تولید کاه در استان مرکزی افزایش قیمت ۹ برابری این محصول را سبب شده و دامداران باید یک خودروی نیسان کاه را که سال گذشته ۶ میلیون ریال خریداری می کردند امسال ۵۴ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال خریداری کنند.
وحیدی‌فر گفت: قیمت تمام شده یک کیلو گرم گوشت قرمز در دامداری‌های استان مرکزی پارسال برای دامداران ۳۲۵ هزار ریال بود در حالی که این افراد محصول خود را با هر کیلوگرم ۴۵ هزار ریال ضرر با قیمت ۲۸۰ هزار ریال در بازار عرضه می‌کردند.
وی ادامه داد: ضرر و زیان وارده به دامداران موجب شد سال گذشته بسیاری از تولیدکنندگان گوشت قرمز استان مرکزی از صحنه تولید خارج و واحدها تعطیل شوند.
رئیس شرکت تعاونی گاوداران گوشتی استان مرکزی افزایش نهاده‌ها و عدم دریافت به موقع این محصولات را از جمله مهمترین مشکل دامداران استان در سال جاری عنوان کرد و گفت: دامداران محصول جو را سال گذشته ۱۹ هزار ریال خریداری می کردند در صورتی که امسال این محصول را سرخرمن با قیمت ۵۶ هزار ریال خریداری می‌کنند.
وحیدی‌فر افزود: پیش‌بینی می‌شود دامداران در صورت وارد نشدن به‌موقع و کافی این محصول، پاییز و زمستان سختی را در پیش داشته باشند.
وی اظهار داشت: افزایش قیمت نهاده‌ها موجب شده دامداران به دلیل ناتوانی در خرید نهاده مورد نیاز خود دام‌های مولد و شیری را به کشتارگاه ارسال کنند.
رئیس شرکت تعاونی گاوداران گوشتی استان مرکزی گفت: پنج میلیون تن نهاده به گفته مسئولان اکنون در گمرک وجود دارد که نیاز است برای کاهش قیمت و جلوگیری از ارسال دام مولد به کشتارگاه زمینه ترخیص این محصولات در اولین فرصت فراهم شود.
وحیدی فر افزود: ۵۵ درصد دامداری‌های صنعتی استان مرکزی اکنون به‌دلیل برخی مشکلات از چرخه تولید خارج شده و امکان تولید با تمامی ظرفیت برای بقیه دامداری‌ها نیز ممکن نیست.
وی گفت: با توجه به افزایش قیمت نهاده در بازار آزاد دولت باید با عرضه نهاده با ارز ۴۲ هزار ریالی ادامه داده و نباید حمایت خود را از این واحدها بردارد.
استان مرکزی به عنوان دومین قطب صنایع مادر تخصصی، چهارمین قطب صنعت کشور محسوب می شود و در زمینه تنوع تولیدات صنعتی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است.
این استان با وجود صنعتی بودن در زمره ۱۰ استان نخست کشور در بخش کشاورزی است که ۹۰ هزار بهره بردار شامل ۲۰ درصد شاغلان استان در این حوزه فعال هستند.
۶۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که یک و ۲ دهم درصد تولیدات کشاورزی مازاد بر نیاز استان به سایر مناطق ارسال می شود.
استان مرکزی با تولید حدود ۵۴ هزار تن گوشت سفید، ۵۳ هزار تن تولید گوشت قرمز، ۳۲۰ هزار تن شیر، حدود ۴۱ هزار تن تولید تخم مرغ از جایگاه ویژه ای در بخش کشاورزی و دامداری کشور برخوردار است.