جنگل‌های مانگرو با حدود ۱۰ میلیون هکتار مساحت در دنیا زیستگاه امنی برای هزاران پرنده آبزی و کنار آبزی و گونه های آبی است که بیشترین پراکنش را در سواحل رودخانه‌ها و دریاهای مناطق نیمه استوائی دارند.
آبهای نیلگون خلیج فارس در بخش هرمزگان و نایبند در بوشهر مامن درختانی است که نحوه زیست و رشدشان بیشتر شبیه معجره است، درختانی که ریشه سیاه آنها در هوا معلق است و گویی بدنه و تاج سبزشان به آنها تکیه کرده، اگر زمان بیشتری را در کنار این درختان بگذرانی می‌بینی که زمان مد (بالا آمدن آب) زیر آب رفته و هنگام جزر ( پایین رفتن آب ) از آب خارج می‌شوند؛ این معجزه خداوند است که با هر جزر و مدی زمینه برای زیست هزاران پرنده فراهم می شود.
اینها همان درختان مانگرو هستند درختان شور پسندی هستند که در حد فاصل خشکی و دریا در مناطق جزر و مدی در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کنند، ۱۰۷ گونه مانگرو وجود دارد که دو گونه آن به نام‌های حراء و چندل در ایران وجود دارد.
پراکندگی جنگل‌های مانگرو در ایران در سه استان هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر است که در بوشهر سه منطقه نایبند، بردستان و مل گنزه وجود دارد که ناییند بزرگترین جنگل حراء در بوشهر است که ۳۹۰ هکتار وسعت دارد.
جنگل‌های حرا قادرند سالانه حدود ۶ تا ۸ تن کربن را در یک هکتار از خاک ذخیره کنند، حفاظت سواحل از گزند سیلاب‌ها و سونامی، جلوگیری از فرسایش سواحل، پشتیبانی چرخه مواد مغذی موجود در آب، زیستگاه بسیار مناسب برای رشد گیاهان و جانوران، تولید اکسیژن به علت فتوسنتز، تهیه مواد اولیه رزین و تانن، وابستگی گونه‌هایی از ماهیان و میگوها در دوره‌ای از زندگی خود به این درختان، استفاده از ژن‌های این درختان در زیست فناوری به عنوان منابع ژنتیکی، خواص طبی، کاربرد آنها در ترکیبات دارویی، زیبایی و چشم‌انداز طبیعی و جذب توریست؛ برخی از فواید جنگل‌های حرا است.
این درختان حتی در برخی کشورها برای جوامع محلی ارزش معنوی دارد و مقدس است، اما سوال اینجاست که ما چقدر در حفاظت از آنها موفق بودیم. آمارها و وضعیت این جنگل‌ها نشان می‌دهد نه تنها موفق نبودیم بلکه به نظر می‌رسد تیشه به دست گرفته‌ایم تا به ریشه این جنگل‌های ارزشمند بزنیم، درختانی که بدون کمترین نیاز به آب شیرین سفره بخشش خود را به روی انواع پرندگان، خزندگان و حتی انسان‌ها گشوده‌اند.
با توجه به اهمیت این درختان، در سال ۱۳۵۱ اراضی پوشیده از مانگرو در سطح ملی به‌عنوان منطـقه حفاظت شده تحت مدیریت قرار گرفت. در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۶ میلادی) به عنوان ذخیره گاه زیست‌کره پذیرفته و ثبت شد، در سال ۱۳۵۵ نواحی بکر جنگل‌های مانگرو، گل‌زارها و نهرها در تنگه خوران با عنوان تالاب مهم با ارزش بین‌المللی (رامـسر سایت) به ثبت کنوانسیون تالاب‌ها رسید.
جنگل‌های مانگرو در استان‌های بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان، فضای مناسبی را برای علاقه‌مندان به این پوشش گیاهی فراهم کرده که بیشترین مساحت این جنگل‌ها در استان هرمزگان است، اما می‌دانیم که فقط ثبت آنها کافی نیست بلکه باید تلاش‌ها در راستای حفاظت از این اکوسیستم ارزشمند، مضاعف شود تا یادگار ابن‌سینا دانشمند ایرانی برای همیشه پابرجا بماند، جالب است بدانید که نام علمی جنگل‌های حرا به نام دانشمند بزرگ ایرانی «ابوعلی سینا» (Avicennia Marina) ثبت شده است و در جهان به این نام شناخته می‌شود، زیرا چنین نقل شده که او نخستین فردی بود که به ویژگی‌های طبیعی این گیاه اشاره کرده است.
دنیا نیز به سمت حفاظت از این جنگل‌ها حرکت کرده و روز ۲۶ جولای ( ۴ مرداد ) را روز جهانی حفاظت از اکوسیستم مانگرو نامگذاری کرده تا از این پهنه های ارزشمند جنگلی محافظت شود، کارشناسان معتقدند که اسیدی شدن آب دریا برای اکوسیستم های دریایی مضر است چون موجوداتی که اسکلت آهکی دارند در آب اسیدی اسکلت آهکی خود را از دست می‌دهند یعنی این اسکلت در آبهای اسیدی حل می‌شود، همچنین توانایی ساخت اسکلت را از دست می‌دهند مانند آبسنگ‌های مرجانی و دوکفه‌ای‌ها اما ویژگی خوبی که جنگل‌های مانگرو دارند این است که از طریق یک سری واکنش‌های طبیعی که در خاکشان اتفاق می‌افتد، به صورت طبیعی می‌توانند درصد قلیایی شدن آبهای اطراف خود را افزایش دهند و اسیدی بودن را پایین بیاورند. یعنی روند اسیدی شدن را تعدیل کنند.
از آنجا که آب دریاها و اقیانوس ها به سمت اسیدی شدن پیش می رود از این رو حفاظت از این اکوسیستم جنگلی دریایی بسیار مورد توجه دنیا قرار گرفته است اما مساله این است که شاید این جنگل‌ها بتوانند اثر اسیدی شدن آب را تعدیل کنند اما تا یک حدی توان دارند و بیشتر از آن دیگر قادر به تعدیل آن نیستند که باید فکری اساسی برای آن کرد.
در ایران اقدامات خوبی برای حفاظت و احیای جنگل های حرا صورت گرفته است که پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی فعالیت های خوبی انجام داده است، کاشت نهال حراء به صورت دستی در استان بوشهر و سایر استان های همجوار یکی از این اقدامات است، همچنین پایش مداوم و دائمی این جنگل ها نیز در دستور کار قرار دارد.
۹۰۱۴