در کمتر از دو ماه خمیر مایه ساخت‌و ساز در کشور تا ۱۰۰ درصد افزایش قیمت پیدا کرد و حتی در مناطقی باعث زمین‌گیر شدن پروژه‌های عمرانی شد. در حالی که در ابتدای سال قیمت هر پاکت سیمان چیزی حدود ۳۲ تا ۳۵ هزار تومان بود امروز به ۸۰ هزار تومان رسیده و در برخی از شهرها هم از ۱۰۰ هزار تومان عبور کرده‌است و اگر این روند افزایش قیمت سیمان ادامه داشته باشد یا اینکه قیمت پایین نیاید، حساب و کتاب سازندگان به هم می‌خورد و به طور قطع شاهد توقف پروژه‌ها یا تاخیر در اجرا خواهیم بود.
آنچه باعث گرانی سیمان شد، کمبود عرضه بود اما دلایل متعددی دست به دست هم دادند تا عرضه سیمان کاهش یابد که به گفته فعالان این صنعت، مهم‌ترین علت کاهش تولید سیمان و در نتیجه افزایش قیمت آن، قطعی برق است. تابستان داغ و خشک امسال و همچنین عواملی چون استخراج رمزارز در کشور، باعث شد میزان مصرف برق از تولید جلو بزند و شاهد قطعی‌های دنباله‌دار برق خانگی و صنایع باشیم. هر چند که وزارت نیرو قول داده به این خاموشی‌های سریالی خاتمه دهد اما بی‌برقی اثر خود را گذاشت و توقف خطوط تولید در برخی از صنایع مانند سیمان، باعث گرانی شد.
اما فقط قطعی برق متهم گرانی‌های سیمان در چند هفته گذشته نیست. فعالان بازار و مصرف‌کنندگان سیمان می‌گویند، از وقتی که سیمان بورسی شده و عرضه چندین شرکت بزرگ سیمانی از طریق بورس کالا انجام می‌شود، قیمت‌ها بالا رفت؛ به طوری که طبق گفته «مهرداد نظارت» رئیس کانون سراسری بتن آماده و قطعات بتنی ایران؛ در حالی که اوایل خردادماه امسال هر تن سیمان فله در بورس کالا ۳۰۸ هزار تومان بود، امروز به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده و در حدود یک ماه شاهد افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت سیمان بورسی بودیم.
وقتی دلایل افزایش نرخ سیمان در بورس کالا را جویا می‌شویم، گفته می‌شود عمده سیمان عرضه شده به دلالان فروخته می‌شود و از سوی دیگر عرضه سیمان در بورس کالا قطره‌چکانی شده‌است تا در روند کشف قیمت براساس عرضه و تقاضا در بورس اختلال ایجاد شود.
عده‌ای هم می‌گویند در همین شرایط بازار که کمبود سیمان در برابر افزایش تقاضا منجر به گرانی شده، صادرات همچنان ادامه دارد. البته تولیدکنندگان سیمان و صاحبان این صنعت اعلام کرده‌اند که این افزایش قیمت‌ها ماندگار نیست و با پایان خاموشی‌ها و برگشت به روال قبل، تولید افزایش و در نهایت قیمت سیمان کاهش می‌یابد.
خاموشی‌ها تولید سیمان را کاهش داد
«عبدالرضا شیخان» دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا درباره دلایل رشد ناگهانی قیمت سیمان در کمتر از دو ماه گذشته و اینکه عرضه سیمان در بورس چه سهمی در دلایل گرانی سیمان داشته گفت: مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت سیمان در بازار نبود برق است. باید توجه داشته باشیم که هنوز برخی از شرکت‌های سیمانی وارد بورس کالا نشده‌اند و خارج از بورس تولیدات خود را عرضه می‌کنند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۳۸ شرکت سیمانی، تولیدات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند که این شرکت‌ها سهم ۶۵ تا ۷۰ درصدی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند، افزود: اصل ماجرا این است که سیمان چه در بورس کالا عرضه شود و چه نشود، تاثیری در قیمت‌ها و بازار نخواهد داشت چراکه در حال حاضر دلیل افزایش قیمت سیمان کاهش شدید تولید است
شیخان با تاکید بر اینکه در حال حاضر مهم‌ترین مشکل قطعی برق است و تا زمانی که کارخانه‌های سیمان با خاموشی مواجه شوند، میزان تولید بالا نمی‌رود، ادامه داد: در بهمن ماه سال گذشته ۲۰ روز برق کارخانه‌های سیمان قطع بود و در همان مقطع هم شاهد بروز التهاباتی در بازار بودیم و برگشت به روال قبل و جبران کاهش تولید و در نهایت ایجاد تعادل در بازار تا پایان اردیبهشت ماه به طول انجامید بنابراین برق اهمیت ویژه‌ای برای کارخانه‌های تولید سیمان دارد.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: با این قطعی‌های مداوم میزان تولید سیمان در مجموعه شرکت‌های تولیدی به ۳۰ درصد رسیده‌است و فقط شرکت‌هایی در این شرایط می‌توانند تولید کنند که کیلنکر داشته‌باشند.
وی با اشاره به تبعات این افزایش قیمت سیمان اظهار داشت: سیمان به عنوان خمیر مایه توسعه کشور در ساخت انواع پروژه‌های عمرانی بسیار تاثیر گذار است و بدون سیمان عملا امکان ادامه ساخت و سازها وجود ندارد. هر چقدر هم در برخی از پروژه‌ها سهم کوچکی داشته باشد اما قابل حذف نیست. به همین دلیل است که حساسیت بسیار بالایی بر صنعت سیمان وجود دارد
شیخان با بیان اینکه اگر مشکل برق برطرف شود و تولید به میزان قبل برگردد به طور قطع قیمت سیمان پایین می‌آید،گفت: نیاز سالانه کشور به سیمان حدود ۶۰ تا ۶۵ میلیون تن است و میزان تولید صنعت سیمان به ۸۸ میلیون تن می‌رسد بنابراین اگر انرژی پایدار به ویژه برق در اختیار تولیدکنندگان سیمان قرار بگیرد، می‌توان میزان تولید را مدیریت کرد تا عرضه کاهش پیدا نکند اما در حال حاضر فقط ساعاتی در شب برخی از کارخانه‌های سیمان برق دارند و حدودا ۳۰ درصد مصرف مورد نیاز، برق در اختیار داریم طبیعی است که در این شرایط نتوانیم میزان تولید را بالا ببریم .
سرایت گرانی سیمان به ساخت‌وسازها
هر چند که سیمان نسبت به سایر مصالح ساختمانی قیمت کمتری دارد اما به طور قطع رشد قیمت آن، در افزایش قیمت تمام شده انواع پروژه‌های عمرانی از جمله خانه‌سازی، راهسازی و ... محسوس خواهد بود به طوری که انبوه سازها اعلام کرده‌اند که این افزایش حداقل ۱۰۰ درصدی سیمان در یک بازه زمانی کوتاه و به یک باره، قیمت تمام شده مسکن را بین ۲۵ تا ۳۰ درصد بالا می‌برد. از سوی دیگر این افزایش قیمت فقط اثر مستقیم ندارد بلکه در روزها که به دلیل نبود سیمان در بازار، ساخت و ساز برخی از پروژه‌ها متوقف شده، تاخیر در اجرا خود باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود که این اثر غیر مستقیم افزایش قیمت سیمان در بالا رفتن هزینه‌های ساخت و ساز است و تا زمانی که مشکل افت تولید حل نشود، کماکان این شرایط ادامه پیدا می‌کند.