عشایر خراسان شمالی ۷۰۰ هزار راس دام در اختیار دارند که گفته می شود ۲۰۰ هزار راس از این تعداد مازاد است و باید از گله ها خارج و به بازار عرضه شود اما امسال افت قیمت دام سبب نگرانی عشایر شده است.
امسال، خشکسالی و کاهش میزان تولید علوفه در مراتع سبب شده است عشایر در تامین علوفه با مشکل روبه رو شوند و کمبود تولید علوفه که گرانی نهاده های دامی را به همراه داشت عشایر را دچار مشکل کرده است از این رو این تولیدکنندگان به ناچار شمار زیادی از دام خود را به بازار عرضه کردند اما افزایش دام عشایر در بازار با کاهش قیمت آن همراه شده است.
در این میان خرید دام عشایر به قیمت تضمینی در دستور کار دولت قرار گرفته است که مرهمی بر اثرات خشکسالی باشد و دامداری و تولید در عشایر از پا نیفتد اما این طرح به کندی پیش می رود.
فروش با قیمت پایین، اقتصاد عشایر را نشانه رفته است
یکی از عشایر خراسان شمالی در این باره، خواستار شتاب بخشی در خرید دام زنده شد و گفت: خشکسالی ها سبب شده تا عشایر دام خود را با قیمت بسیار پایین به بازار عرضه کنند بطوریکه اکنون بره ها که هنوز به سن و وزن اقتصادی نرسیده، به بازار عرضه می شود.
رضا رمضانی اظهار داشت: فروش بره ها و دام های مولد، عشایر را در معرض نابودی قرار داده است و عشایر برای تامین نقدینگی به ناچار دام را می فروشند اما قیمت دام زنده بسیار پایین است بطوریکه فروش اجباری دام سبب شده تا تولید در این قشر رو به نابودی برود.
وی افزود: طرح خرید تضمینی دام زنده، اقدام خوبی است که در حال انجام است اما به کندی پیش می رود و اکنون بسیاری از عشایر در نوبت عرضه دام هستند.
وی گفت: علت کند بودن طرح، ظرفیت پایین کشتارگاه صنعتی دام مرکز استان عنوان شده، اما معلوم نیست چرا از ظرفیت کشتارگاه های سایر استان ها استفاده نمی شود، قوچان و یا سایر شهرهای خراسان رضوی، فاصله چندانی با این استان ندارد می توان از ظرفیت کشتارگاه های آن استفاده کرد.
این دامدار عشایر افزود: اگر روند خرید به همین صورت باشد، تا پایان سال هم نمی توان دام مازاد این قشر را خریداری کرد.
جولان دلالان در بازار دام عشایر
رییس اداره امور تعاونی‌های اداره کل عشایری خراسان شمالی هم در این باره گفت: با اجرای این طرح، قیمت دام زنده، ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یافت در حالیکه پیش از این قیمت بره نر پرواری کمتر از ۵۰۰ هزار ریال بود اما در آستانه عید قربان به بیش از ۵۰۰ هزار ریال رسید.
علی اکبر اصغر زاده با انتقاد از اینکه روند خرید دام عشایر به کندی پیش می رود گفت: ظرفیت کشتارگاه صنعتی دام بجنورد، به عنوان تنها کشتارگاه صنعتی استان پایین است و روزانه تعداد کمی دام کشتار می شود.
وی افزود: ظرفیت کشتارگاه صنعتی دام بجنورد، ۵۰۰ راس دام سبک است اما اکنون تنها ۲۰۰ تا ۲۵۰ راس دام سبک زیر پوشش این طرح کشتار می شود.
وی افزود: در مقطعی از زمان، کشتارگاه با کمبود سلاخ روبه رو شد و تعدای سلاخ از مشهد به کار گرفته شد اما اکنون سلاخ هایی از بجنورد کار را در دست گرفتند.
اصغرزاده اظهار داشت: عشایر استان ۲۰۰ هزار راس دام مازاد دارد که باید از گله خارج شود و اکنون بسیاری از عشایر در نوبت عرضه دام خود هستند، اما اگر خرید دام زنده با این روند باشد تا پایان سال هم نمی توان تمامی دام را زیر پوشش قرار داد.
وی افزود: اکنون دلالان در بازار فعال شده و شایعه پراکنی می کنند که پول دامداران به موقع پرداخت نمی شود و تلاش دارند تا عشایر را از عرضه دام به دولت منصرف کنند، اما عشایر تاکنون از عرضه دام به دولت منصرف نشده اند و خواستار تحویل آن به دولت هستند.
عشایر بابت تحویل هر یک کیلوگرم دام زنده، سه کیلوگرم جو به قیمت مصوب دولتی، تحویل می گیرد این امر یک مشوق برای تحویل دام به دولت است.
ظرفیت پایین کشتارگاه ، طرح خرید تضمینی دام را کند کرده است
مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی هم ضعف زیرساخت ها را عامل کند بودن اجرای طرح خرید تضمینی دام عشایر در استان عنوان کرد و گفت: ظرفیت پایین کشتارگاه صنعتی دام در مرکز استان پاسخگو نیست و باید راهکاری باشد تا از ظرفیت سایر کشتارگاه ها استفاده کرد.
محمدرضا قلی پور اظهار داشت: طرح خرید تضمینی دام عشایر به علت پایین بودن ظرفیت تنها کشتارگاه صنعتی استان در بجنورد با کندی پیش می رود.
وی گفت: براساس برنامه ریزی حدود ۲۰۰ هزار راس دام عشایر این استان که یک سوم تمام دامهای موجود دامداران را تشکیل می دهد، به علت خشکسالی و کمبود نهاده ها در طرح تضمینی خرید قرار گرفت که با روند فعلی برآورد می شود بخش کمی از این برنامه محقق شود.
وی اضافه کرد: خراسان شمالی با وجود داشتن هشت شهرستان دارای یک کشتارگاه صنعتی در شهر بجنورد است که ظرفیت این واحد صنعتی نیز روزانه بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ راس دام است.
وی خاطرنشان کرد : اگرچه با خرید تضمینی ۱۰ تا ۱۵ درصد در روزهای اولیه قیمت دام در این استان افزایش یافت و تا حدودی دست دلالان از این بازار کوتاه شد، ولی عدم تحقق تمام و کمال برنامه خرید تضمینی می تواند بار دیگر دلالان را به این بازار برگرداند و این بار ضرر و زیان بیشتری به عشایر وارد کند.
مدیرکل امور عشایری استان خراسان شمالی اظهار داشت : روند کند خرید دام از سوی شرکت پشتیبانی امور دام استان به عنوان متولی خرید تضمینی باعث نگرانی عشایر شده و شرکت پشتیبانی امور دام باید برای سرعت بخشیدن به این کار از ظرفیت برخی از کشتارگاههای سنتی استان نیز بهره بگیرد.
قلی پور خشکسالی و گرانی نهاده ها را از دلایل اصلی روی آوری عشایر به فروش دام دانست و گفت: تاکنون حدود چهار هزار راس دام در قالب خرید تضمینی از عشایر این استان خریداری شده و وجه خرید این دام ها نیز تاکنون از سوی شرکت پشتیبانی امور دام جهاد کشاورزی استان پرداخت نشده است.
وی خواهان شتاب بخشیدن به خرید تضمینی و پرداخت وجه خرید دام از سوی این شرکت شد و گفت: رویکرد دولت در این اقدام حمایتی، افزایش قیمت دام زنده در بازار است و تاکنون موثر بوده است.
افزایش تقاضا برای نهاده دامی
قلی پور گفت : به دلیل بروز خشکسالی و کاهش شدید علوفه دامی، میزان تقاضا برای نهاده های دامی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل تا ۲ برابر افزایش یافته است به طوری که میزان نیاز پیش بینی برای سال جاری حدود ۶۰ هزار تن است که این نیاز در سنوات گذشته حدود ۳۰ هزار تن بود.
مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی افزود: بر این اساس درخواست مطرح و مصوب شد تا ۴۰ هزار تن نهاده دامی از سوی عشایر که ۲۰ هزار تن آن با همکاری سازمان جهاد کشاورزی تامین شود که تاکنون بیش از چهار هزار تن از طریق سازمان عشایری تامین و در اختیار دامدارانی که دام شان هویت گذاری و دارای پلاک است قرار داده شده است.
وی گفت: حدود ۴۰ درصد نهاده های دامی عشایر به صورت یارانه ای و ۲۰ درصد نیز با نرخ آزاد در اختیار این دامداران قرار می گیرد و مابقی نیز با شروع برداشت محصول از علوفه های اراضی موجود در استان تامین خواهد شد.
وی قیمت هر کیلوگرم کنسانتره را در استان حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار ریال در هر کیلوگرم در بازار آزاد اعلام کرد و اظهارداشت : براساس برنامه ریزی ۴۰ درصد از نهاده های مورد نیاز عشایری با نرخ یارانه ای حدود ۳۵۰ هزار ریال در هر کیلوگرم در اختیار این افراد قرار داده می شود.
قلی پور گفت: ما تلاش داریم تا با حمایت ها، کاهش چشمگیری در میزان تولید محصولات عشایر اتفاق نیفتد و تولید حفظ شود اما در این زمینه، عشایر نیازمند یاری هستند.
مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی افزود: صادرت دام به خارج از کشور و یا عرضه آن به سایر استان های کشور سبب می شود تا قیمت دام زنده افزایش یابد.
روند خرید دام کند نیست
درحالی که عشایر و مسوولان امور عشایری استان از کند بودن اجرای طرح خرید تضمینی دام عشایر گلایه دارند و از ضعف زیرساخت ها سخن می گویند، مسوولان پشتیبانی امور دام استان، روند خرید را قابل قبول می دانند.
مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی در این باره با بیان اینکه این استان به لحاظ خرید دام عشایر، رتبه دوم استان های کشور را دارد گفت: اکنون روزی ۲۰۰ تا ۲۵۰ راس کشتار می شود که رقم خوب و قابل قبولی است.
علیرضا توسلی نیا با اشاره به اینکه تاکنون حدود چهار هزار راس دام عشایر در قالب این طرح کشتار شده است اظهار داشت: زیرساخت های کشتارگاه استان ضعیف نیست بلکه نسبت به خیلی از استان ها خوب است.
وی گفت: به لحاظ ظرفیت سردخانه هم مشکلی در استان نیست و گوشت استحصال شده در داخل استان ذخیره می شود.
وی درباره طولانی و کند بودن اجرای طرح گفت: این طرح تا وقتی عشایر استقبال کنند، اجرا می شود البته ممکن است با افزایش قیمت دام زنده در بازار، عشایر رغبتی به عرضه دام به این طرح نداشته باشد، به هر حال اکنون مشکلی در تحویل گرفتن دام وجود ندارد و کار خوب پیش می رود.
مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی درباره استفاده از ظرفیت سایر کشتارگاه ها اظهار نظر نکرد و رایزنی ها برای استفاده از کشتارگاه سنتی شیروان برای سرعت دادن به کشتار دام را تایید و یا رد نکرد.
بر اساس این گزارش، رایزنی هایی انجام شده تا در صورت موافقت اداره پشتیبانی امور دام، از ظرفیت کشتارگاه سنتی در شیروان برای کشتار دام عشایر استفاده شود.
در طرح خرید تضمینی، دام زنده عشایر به صورت ترکیبی از دام شامل میش، دام پرواری و یا بره است که به ازای هر کیلوگرم ۴۵۰ هزار ریال از این تولیدکنندگان خریداری می شود و علاوه بر آن به هر دامدار نیز در ازاء فروش دام سه کیلوگرم جو با نرخ مصوب نیز داده می شود.
خراسان شمالی ۳۰ هزار عشایر دارد که با داشتن ۷۰۰ هزار راس دام سبک در اختیار دارند و به طور میانگین ۲۵ درصد از گوشت قرمز این استان نیز از سوی عشایر تامین می شود.