محمد سرور رجایی، نویسنده و شاعر افغانستانی ساکن ایران که با کتاب خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس مورد تقدیر قرار گرفت روز پنجشنبه ۷ مردادماه، در پی ابتلا به کرونا در سن ۵۲ سالگی درگذشت و روز جمعه در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی، این شاعر و نویسنده برجسته فارسی زبان معاصر را «منشأ خیر و برکت و ایجاد دوستی و مودت، میان شاعران و نویسندگان ایران و افغانستان» خواند. بسیاری از اهالی فرهنگ و ادب به درگذشت این نویسنده که نمادی از دوستی دو ملت ایران و افغانستان بود، واکنش نشان دادند و یاد مجاهدت‌های او را در مسیر جمع آوری اطلاعات و خاطرات مربوط به شهدای ایرانی جهاد افغانستان و شهدای افغانستانی دفاع مقدس گرامی داشتند.
غلام‌حسین شیرزاد مقدم روز یکشنبه در سومین روز درگذشت این نویسنده به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: محمد سرور رجایی عمری کوتاه ولی پربرکت و تاثیرگذار داشت. او طی ۵۲ سال عمر خود یک مجاهد به تمام معنا در عرصه فرهنگ به ویژه شعر و ادبیات و ادبیات داستانی بود. وی در بین فرهنگستان افغانستان مشهور به آوینی افغانستان بود. او فردی پرتلاش، خستگی ناپذیر، مخلص، خوش برخورد و خوشرو بود و در مدت هفت ماهی که به عنوان رایزن فرهنگی فعالیت می کنم، دو بار با سرور رجایی دیدار داشتم و قرار بود آخرین اثر وی را در افغانستان رونمایی کنیم که اجل مهلت نداد.
وی افزود: مرحوم رجایی ۲۷ سال از عمر خود را در ایران زندگی کرد. او یک شاعر، نویسنده و پژوهشگر دردمند افغانستان بود و ضمن این که در عرصه شعر و نویسندگی و روزنامه نگاری صاحب اندیشه و تفکر بود، یک مدیر دوراندیش نیز بود. رجایی در حوزه های مختلف مدیریت می کرد و در افغانستان برخی مراکز فرهنگی را ایجاد کرد ولی در بسیاری از موارد به صورت گمنام کار می کرد. او از اعضای موسس خانه ادبیات افغانستان، خانه شعر و ادب افغانستان و از بنیانگذاران مجله باغ افغانستان برای کودکان بود.
نماد همبستگی ایران و افغانستان
شیرزاد مقدم ادامه از مرحوم سرور رجایی به عنوان نماد همبستگی دو ملت هم دین، همزبان و همسایه ایران و افغانستان یاد کرد و گفت: او در عمق بخشی به روابط فرهنگی و معنوی دو ملت تلاش های فراوانی داشت و آثار ارزشمند و گرانسگی در این زمینه دارد.
وی با بیان این که ویژگی های سرور رجایی برای جوانان الگوی خوبی در حوزه فرهنگ و شعر و ادبیات است، به برخی آثار او اشاره کرد و گفت: کتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون شامل خاطرات رزمندگان افغانستانی هشت سال دفاع مقدس است که سرور رجایی به تصویر کشیده و محسن اسلام زاده نیز مستندهای مختلفی از این خاطرات ساخته است. کتاب در آغوش قلب ها مجموعه شعر و خاطرات مردم افغانستان درباره امام خمینی(ره) است و در مناسبت های مختلف مانند سی و دومین سالگرد رحلت امام به عنوان منبع مسابقه کتابخوانی استفاده کردیم که با استقبال جوانان روبرو شد.
رایزن فرهنگی سفارت ایران در افغانستان ادامه داد: کتاب ماموریت خدا مربوط به زندگی نامه احمدرضا سعیدی شهید ایرانی است که در دوران جهاد مردم افغانستان به شهادت رسید و قرار بود این کتاب رونمایی شود. همچنین کتاب خاطرات شهید سید علی شاه موسوی گردیزی درباره این فرمانده برجسته دوران جهاد افغانستان است. مرحوم رجایی قلم بسیاری روانی برای همه مردم به ویژه جوانان و نوجوانان داشت و مجموعه شعرهای کودکان افغانستان را با عنوان گل های باغ کابل منتشر کرده بود.
اظهار ارادت به شهدا و مدافعان حرم
وی با اشاره به ویژگی های اخلاقی مرحوم سرور رجایی گفت: او عاشق خدا و شهدا بود و به شدت به امام خمینی(ره) دل بسته بود و عاشق رهبر معظم انقلاب بود. به همین دلیل آثار ۲۰ ساله رجایی مربوط به خاطرات رزمندگان افغانستانی بود که در هشت سال دفاع مقدس حضور داشتند و اخیرا نیز در زمینه خاطرات مدافعان حرم افغانستانی فعالیت می کرد.
تلاش های مهاجر پرتلاش برای گسترش فرهنگ دو ملت همخانه
شیرزاد مقدم افزود: این مجاهد پرتلاش خلاق ۲۷ سال مهاجر بود. مهاجرت مشکلاتی دارد ولی وی در مسیر این مشکلات بسیار صبور بود و هیچ وقت زبان گلایه نگشود و همیشه لبخند بر لبانش بود. فردی بسیار متعهد و انقلابی بود و در عرصه گسترش فرهنگ دو ملت ایران و افغانستان یک جهادی بود و به تعبیر رهبر معظم انقلاب که در کتاب سفیر روشنگری فرمود ما همه ملت های مسلمان هم‌کیشیم ولی ملت افغانستان استثناء است ما با ملت افغانستان همخانه هستیم از همه جهت، رجایی تلاش می کرد که دو ملت نه فقط همزبان و همسایه که همخانه باشند.
وی افزود: رجایی در حوزه تعمیق گسترش فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی (فارسی دری به تعبیر افغانستانی ها و فارسی خراسانی به تعبیر ما) اهتمام داشت و او به عنوان یک رزمنده در عرصه فرهنگ در مقابل هجمه به زبان و ادبیات فارسی و حوزه تمدنی فارسی زبان کار می کرد. همچنین او انسان بسیار دشمن شناس و زمان شناس بود. از طرف دیگر فردی به شدت ساده زیست و بی ادعا بود. بنا بر این معتقدم هم زندگی و هم آثارش می تواند الگویی برای فرهنگ و شعر و ادبیات به ویژه جوانان ایرانی و افغانستانی باشد.
تفکر سرور رجایی شکل گرفته است
این فعال فرهنگی درباره پرکردن جای خالی رجایی گفت: البته جای خالی وی به این راحتی پر نمی شود ولی او نسلی را تربیت کرد که به فرهنگ و ادبیات مانوس هستند. مردم افغانستان به ویژه شیعیان هزاره اهل فرهنگ و ادبیات هستند. مثلا شاهنامه خوانی در آنجا مرسوم است و حتی نسل جوان با شعر و ادبیات انس دارند. به نظرم تفکر رجایی شکل گرفته به گونه ای که برنامه های شعر و نقد ادبی و سایر برنامه های فرهنگی برگزار می شود. با این حال معتقدم او یک شخصیت استثنایی بود و همانگونه که کسی نتوانست جای شهید سید مرتضی آوینی را پر کند ولی آوینی هایی رویش پیدا کردند، امیدوارم رجایی هایی نیز جای سرور رجایی را پر کنند.