به گزارش روز یکشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا از روزنامه گاردین، باستان‌شناسان و گروه‌های زیست محیطی معترض به پروژه جنجالی تونل‌سازی در محوطه باستانی استون‌هنج، در نبرد حقوقی علیه دولت انگلیس پیروز شدند.
جنجال استون‌هنج از آن جا شروع شد که گرانت شپس (Grant Shapps) وزیر ترابری انگلیس سال گذشته میلادی مجوز عملیاتی شدن یک پروژه یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون پوندی برای ساخت یک آزادراه دوبانده ۱۲.۸ کیلومتری در ناحیه ویلتشایر را صادر کرد. ویلتشایر محل قرارگیری سازه‌های سنگی معروف استون‌هنج است که قدمت آنها به ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد بر می‌گردد.
ساخت این مسیر زیرزمینی مستلزم حفر تونلی است که از زیر این محوطه تاریخی می‌گذرد. هدف از ساخت جاده جدید تعریض گلوگاه‌های ترافیکی در مسیر اصلی به سمت جنوب غرب انگلیس عنوان شده بود که قرار بود جهت منفعت عمومی باشد اما باستان‌شناسان و دیگر معترضان به این طرح چنین نظری نداشتند و معتقد بودند این کار نقض کنوانسیون میراث جهانی سازمان یونسکو است. حتی شماری از مسئولان وزارت ترابری انگلیس نیز به آسیب وارده به محوطه باستانی استون هنج اذعان کرده بودند.
معترضان چاره را در شکایت از مراجع قانونی دیدند. آنها با همبستگی در کارزاری به نام میراث جهانی استون‌هنج را حفظ کنید (SSWHS)، اواخر سال گذشته میلادی علیه این پروژه تونل سازی دست به اقدام قضایی زدند و شکایتشان را به محضر دیوان عالی انگلیس بردند. این دیوان پس از انجام بررسی‌های لازم سرانجام روز جمعه (۸ مرداد) علیه عملیات عمرانی در محوطه استون هنج رای داد و اقدام وزیر ترابری انگلیس در تایید این طرح را غیرمنطقی و غیرقانونی خواند.
کار تونل سازی در زیر استون‌هنج قرار بود سال ۲۰۲۳ آغاز شود و ظرف ۵ سال به پایان برسد اما با توجه به رای منفی دادگاه، این پروژه فعلا متوقف می‌شود تا دولت انگلیس درباره گام بعدی خود تصمیم بگیرد.
جان آدامز رئیس کارزار میراث جهانی استون‌هنج را حفظ کنید، با ابراز رضایت از نتیجه دادگاه گفت: حالا که با یک وضعیت اضطراری اقلیمی مواجهیم، حکم دادگاه باید زنگ خطری برای دولت انگلیس باشد تا در برنامه‌های راهسازی خود بازنگری کرده، تردد و ترافیک جاده‌ای را کاهش داده و نیاز به ساخت جاده‌های جدید و عریض‌تر را که علاوه بر محیط‌زیست، میراث فرهنگیمان را نیز تهدید می‌کنند از بین ببرد.
البته هشدارها و تهدیدهای یونسکو هم چندان در صدور این حکم بی تاثیر نبود. این سازمان چهارشنبه گذشته (۳۰ تیر) پس از رأی‌گیری اعضای کمیته میراث جهانی خود در چین، بندر لیورپول انگلیس را از فهرست میراث جهانی خود حذف کرد. دلیل این حذف، احداث ساختمان‌های جدید عنوان شد که ویژگی ویکتوریایی شهر را از بین برده و خسارتی غیرقابل برگشت به جا گذاشته‌اند. یونسکو که این روزها شمشیر را علیه انگلیس از رو بسته است، همچنین هشدار داده بود اگر دولت لندن برنامه‌های خود برای احداث تونل در زیر استون هنج را اصلاح نکند، این محوطه باستانی نیز جایگاه خود در فهرست میراث جهانی را از دست خواهد داد.
استون‌هنج (Stonehenge) یک سازه سنگی معروف است که از ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد طی سه مرحله به دست مردمان باستان در اروپا ساخته شد. این سازه تاریخی که در جنوب انگلیس واقع شده و سالانه یک میلیون گردشگر از آن بازدید می‌کنند، شامل سنگ‌های غول‌پیکری است که به شکل چند دایره تودرتو در الگوی یک نعل اسب کنار هم چیده شده‌اند.
در مورد کارکرد این سازه بازمانده از دوران نوسنگی و عصر برنز، اجماعی بین جامعه محققان وجود ندارد؛ استون‌هنج از دید گروهی از پژوهشگران محلی برای عبادت و برگزاری آیین و تشریفات مذهبی بود و از دید سایرین یک رصدخانه و تقویم پیچیده. با گذشت هزاران سال از عمر این سازه، هنوز نظریات جدیدی درباره کارکرد و نحوه ساخت آن ارائه می‌شود.