به گزارش ایرنا، واحد نمایش رادیو مازندران مجموعه‌ای را طی ماه‌های اخیر تولید کرده که سوژه اصلی و محوریت داستان‌هایش کشتی مازندران است. ورزشی که بخشی از هویت این استان محسوب می‌شود و بار اصلی مدال‌آوری و افتخارآفرینی برای ایران طی همه ادوار المپیک و رقابت‌های معتبر جهانی و بین‌المللی را به دوش می‌کشد.
کشتی مازندران بیشترین سهم در مدال‌آوری برای ورزش ایران در رقابت‌های المپیک را دارد. امسال هم پنج کشتی‌گیر مازندرانی یعنی محمدهادی ساروی در کشتی فرنگی و حسن یزدانی، محمدحسین محمدیان، امیرحسین زارع و رضا اطری در کشتی آزاد در توکیو نماینده ایران هستند. اما تا کنون از این سوژه و ظرفیت مهم برای تولید یک اثر نمایشی مستقل بهره گرفته نشد. علی صادقی، نویسنده و تهیه‌کننده باسابقه رادیو مازندران از سال گذشته پیگیر تولید مجموعه‌ای نمایشی با محوریت کشتی شد که پس از چند ماه بالاخره سری نخست این مجموعه که «رخصت» نام دارد با کارگردانی رحمان قدمی برای پخش آماده شد.
مجموعه نمایشی رادیویی «رخصت» نخستین اثر نمایشی ویژه با محوریت کشتی مازندران است که پس از چند ماه برنامه‌ریزی برای تولید، به بهانه آغاز رقابت‌های کشتی المپیک توکیو از دیشب روی آنتن رادیو مازندران رفت و قرار است تا پایان رقابت‌های المپیک هر شب از ساعت ۲۳:۳۰ به عنوان نمایش شب از رادیو مازندران پخش شود.
با وجود جایگاه خاصی که کشتی در مازندران و هویت فرهنگی و اجتماعی این استان دارد، تا کنون برای تولید اثری نمایشی بر مبنای این ورزش گامی برداشته نشده بود و همین نیز بهانه‌ای شد تا علی صادقی اقدام به تولید یک مجموعه بر اساس کشتی مازندران کند. مجموعه‌ای که در آن به جای روایتی صرف از زندگی اشخاص و چهره‌ها، به برداشت اقتباسی از زندگی برخی کشتی‌گیران و ایجاد قصه‌هایی بر مبنای مسائل عمومی و اجتماعی پیرامون کشتی در مازندران پرداخته شده است.
بر مدار کشتی
به گفته تهیه‌کننده مجموعه نمایشی «رخصت»، ۱۰ قسمت از این مجموعه ۱۲ قسمتی مربوط به دوران معاصر است و دو نمایش هم به دوره قاجار تعلق دارد که یکی از این دو نمایش حتی با ادبیات زمان قاجار نوشته و اجرا شده است.
صادقی به خبرنگار ایرنا می‌گوید: این ۱۲ قسمت را چهار نویسنده به نگارش در آورده‌اند و به جز موضوع اصلی که از قسمتی از زندگی برخی چهره‌ها برداشت شده، بدون اشاره به نام افراد و کشتی‌گیران معاصر، بر اساس مسائل اجتماعی موجود نوشته شده شده‌اند. شخصیت‌های پیرامونی و برخی از اتفاقات شخصیت اصلی نیز خیالی هستند. اما در کل طی هر قسمت به یک موضوع مبتلابه کشتی پرداخته می‌شود.
وی می‌افزاید: تنها ورزشکاری که در این مجموعه به طور مستقیم به نامش اشاره می‌شود و حتی از صدای رقابت او در المپیک استفاده کردیم عسگری محمدیان است که با اجازه خودش فقط بخشی از زندگی ورزشی او را به کار گرفتیم و بقیه اثر مانند سایر آثار بر اساس داستان‌پردازی‌های نویسنده پیش رفته است. بزنگاه، انتخاب سخت، قهرمانان فردا، روایت قهرمان، شرط پهلوانی، دریادلان، سد سکندر، گهواره دیو، دنیایی به قطر هفت متر، سرشاخ و ققنوس نام این نمایش‌های ۳۰ دقیقه‌ای رادیویی است.
این نویسنده و تهیه‌کننده رادیو دلیل مستقیم اشاره نکردن به زندگی و نام ورزشکاران را باز گذاشتن دست نویسنده و گروه تولید برای شکل دادن درام در نمایشنامه عنوان می‌کند و می‌افزاید: بارها در موضوع‌های مختلف نمایشی این موضوع را تجربه کردیم که پس از تولید اثر نمایشی با نام شخصیت مد نظر، خودش یا اطرافیان و بازماندگان داستان‌پردازی در اثر را دخل و تصرف در روایت زندگی شخصی خود تلقی کرده‌اند. به همین دلیل در این مجموعه فقط از برخی زندگی‌ها به طور غیرمستقیم نکاتی اقتباس شده است و بدون شخصی‌سازی نمایش‌ها نوشته و تولید شدند.
در یک نگاه
صادقی درباره محتوای این نمایش‌ها می‌گوید: دو نمایش مربوط به دوره قاجار درباره کشتی‌گیرانی از مازندران است که خرده‌روایت‌هایی درباره حضورشان در تهران و شکست دادن کشتی‌گیران قدرتمند پایتخت وجود داشت و در مجموعه نمایشی «رخصت» به داستان و نمایشنامه تبدیل شد. درباره کشتی بومی مازندران –لوچو- به جز حکایت‌های دیوان مازندران در شاهنامه و قصه‌های سینه به سینه شفاهی و حکایت برخی پهلوانان مازنی عصر قاجار که به پایتخت عزیمت کرده و با پهلوانان شهیر تهران سرشاخ شدند تاریخ مدونی ثبت نشد.
تهیه‌کننده مجموعه نمایشی رخصت می‌افزاید: در نمایش «دریادلان» که مربوط به دوره قاجار است، کشتی‌گیری به نام نظرعلی از مازندران به تهران می‌رود و شاگرد پهلوان شهیر قاجار «عسگر یزدی» می‌شود. نمایش «سد سکندر» هم از شخصی به نام گودرز می‌گوید که در عصر قجری برای حضور در زورخانه‌ها به پایتخت رفت و حاضر نمی‌شود عمله ظلم شود.
وی خاطرنشان می‌کند: از ۱۰ نمایش دیگر یک نمایش به طور کامل با زبان محلی نوشته و اجرا شده و زبان بقیه نمایش‌ها فارسی است تا در صورت صلاحدید از شبکه‌های سراسری رادیو نیز پخش شود. سعی کردیم به مسائل پیرامونی کشتی و زندگی کشتی‌گیران بپردازیم. حتی به دوپینگ و کشتی خانم‌ها نیز پرداختیم.
این نویسنده و روزنامه‌نگار خاطرنشان می‌کند: در «پهلوان نقره‌ای» به بخشی از زندگی جهان پهلوان عسگری محمدیان پرداختیم. نمایش‌های «قهرمانان فردا» و «روایت قهرمان» مشکلات و محدودیت‌های دختران کشتی‌گیر را روایت می‌کند. «شرط پهلوانی» بر اساس داستان یک جوان معتاد است که در تصادف باعث مرگ یک پیشکسوت کشتی می‌شود. «دنیایی به قطر هفت متر» هم به زندگی یک قهرمان کشتی می‌پردازد که به خاطر فوت پدر و فقر، تصمیم می‌گیرد کشتی را رها کند. نمایش «ققنوس» به جوان کشتی‌گیری می‌پردازد که پس از شهرت، به سراغ مواد مخدر می‌رود و مدال‌هایش را به حراج می‌گذارد. «گهواره دیو» هم درباره دوپینگ است.
صادقی از احتمال ادامه تولید این مجموعه در سال جاری خبر می‌دهد و می‌گوید: احتمال دارد در سری دوم کمی جزئی‌تر به کشتی مازندران نگاه کنیم و بر اساس شخصیت‌هایی شاخصی که داریم زندگی ورزشی‌شان را به نمایش رادیویی. تولید اثر هنری بر مبنای کشتی مازندران جای بسیار زیادی برای کار دارد.
وی می‌افزاید: در تولید نمایش از مستندسازی پرهیز شده و حتی برای بخش‌های مربوط به مسابقات کشتی از حضور گزارشگر ورزشی کشتی در استودیو بهره گرفتیم. یعنی صفر تا صد مجموعه تولیدی است و از قطعات آرشیوی استفاده نکردیم.
عوامل تولید
به گفته تهیه‌کننده این مجموعه نمایش رادیویی، بازی نقش‌های پرتعداد این اثر هنری مرتبط با کشتی را گروه بازیگران واحد نمایش اعم از پیشکسوتان و جوانان انجام دادند که در هر قسمت ترکیب مختلفی از بازیگران حضور دارند.
نویسندگی این ۱۲ قسمت توسط وفا مصطفی‌پور، عاطفه مکاری، فاطمه جی‌افزام و فاطمه سجادیان انجام شده است. یکی از نکات مربوط به نویسندگی این مجموعه، استفاده از متن دو تن از نویسندگان جوان آموزش دیده در کارگاه نویسندگی واحد نمایش رادیو است. فاطمه جی‌افزام و فاطمه سجادیان پس از حضور در کارگاه نویسندگی و زیر نظر عاطفه مکاری و وفا مصطفی‌پور نخستین آثارشان در این مجموعه به نمایش تبدیل شده است.
شهرام‌حق‌شناس و سامی‌یوسفی صدابرداران این نمایش رادیویی هستند و سعید نعمتیان نیز دستیار تهیه و افکتور نمایش است.
کتاب‌های «جویبار پایتنخت کشتی» نوشته دکتر علی رمضانی پاجی، «لوچو کشتی سنتی مازندران» اثر مرادعلی یزدان‌نژاد، «فرهنگ پهلوانی» اثر ابراهیم افشاری اصل و «آموزش کشتی» ترجمه ابوالقاسم دباغان و ناصر نوربخش برخی از منابع مورد استفاده برای طرح اولیه و نگارش مجموعه نمایش رادیویی «رخصت» هستند.