به گزارش ایرنا، خبرنگاری به عنوان یکی از مشاغل خاص جامعه، شاید برای بسیاری از افراد که از بیرون به آن نگاه می کنند جذابیت زیادی داشته باشد اما برای فعالان این عرصه به ویژه بانوان مشکلات و سختی های وصف ناپذیر و جذابیت بسیار کمی دارد.
خبرنگاران که همواره از آنها به عنوان گوش شنوا، چشم بینا و زبان گویای جامعه در بیان مشکلات یاد می شود با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند و در این میان مشکلات بانوان خبرنگار برجسته تر و شاید بیشتر باشد.
مشکلاتی که شاید هر ساله با فرارسیدن ۱۷ مرداد روز خبرنگار به آنها پرداخته می شود و به دلیل تکرار بسیار برای مردم و مسوولان کلیشه‌ای شده اند.
فقدان بیمه، وضعیت معیشتی نامساعد، درآمد پایین و نبود امنیت شغلی از جمله مشکلات خبرنگاری است که هر ساله در بسیاری از محافل بزرگداشت روز خبرنگار تکرار می‌شوند اما برای حل آنها اقدام جامع و اساسی صورت نمی گیرد.
در کنار همه این مشکلات، نگاه‌های جنسیتی حاکم بر جامعه موجب شده است تا زنان خبرنگار روزهای کاری سخت‌تری را تجربه کنند.
خبرنگار ایرنا به مناسب روز خبرنگار، پای صحبت‌های تعدادی از بانوان خبرنگار استان قزوین نشسته و مهمترین چالش ها و دغدغه‌های آنها را منعکس کرده است.
ظرفیت بانوان در مدیریت رسانه‌ها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد
مدیرمسوول خبرگزاری بازار در قزوین گفت:اگرچه تعداد قابل توجهی از خبرنگاران استان را بانوان تشکیل می‌دهند و همواره در جشنواره‌های مختلف برنده جوایز استانی و ملی بوده‌اند اما تعداد بانوان مدیر و مسوول در خبرگزاری‌های مطرح استانی بسیار محدود است و سهم زنان خبرنگار استان قزوین از مدیریت در عرصه رسانه با تعداد فعالان در این حرفه تناسب ندارد.
مریم کشاورز مسعودیان افزود: بسیاری از خبرگزاری‌های مطرح در استان‌ها ترجیح می‌دهند از نماینده و سرپرست مرد در پست های مدیریتی استفاده کنند که همین مساله موجب شده تا خبرنگاران بانو در برخی مواقع احساس کنند جایی برای رشد و ترقی آنها باقی نمانده است.
وی گفت: این در حالی است که بانوان خبرنگار با کمترین درآمدها، بدون بیمه و پشتوانه مالی و حتی امنیت شغلی همواره چراغ بسیاری از رسانه‌های محلی را روشن نگه داشته‌اند.
تشکل حرفه‌ای زنان خبرنگار در استان قزوین ایجاد نشده است
کشاورز مسعودیان ادامه داد: در حال حاضر هیچ تشکلی به صورت حرفه‌ای برای ساماندهی وضعیت امور زنان خبرنگار در استان فعالیت ندارد و احصای مشکلات و تدوین راهکارها برای حل مشکلات این بخش در بازه‌های مختلف زمانی بدون متصدی باقی مانده است.
وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد امروز زمان آن فرا رسیده است تا بانوان خبرنگار استان قزوین در کنار یکدیگر قرار گیرند و همدلانه به نیازسنجی، احصای مشکلات و تدوین راهکارهای حل آنها بپردازند، چرا که مشکلات عمده این شغل از ساعات کاری نامنظم، درآمد بسیار پایین و بیمه و امنیت شغلی، زندگی آنها را تحت تأثیر قرار داده است.
مدیر مسوول خبرگزاری بازار در قزوین گفت: در قوانین جمهوری اسلامی ایران، امتیازاتی را برای زنان شاغل به دلیل نقش مادری آنان در نظر گرفته‌اند که زنان خبرنگار به هیچ عنوان از این امتیازات برخوردار نیستند و برای برخورداری از این حقوق، نیازمند همراهی بانوان خبرنگار هستیم.
نبود عدالت جنسیتی در حرفه خبرنگاری بیداد می کند
خبرنگار و سردبیر خبرگزاری بسیج قزوین در این باره گفت: هرساله ۱۷ مردادماه، یادآور روزی است که از جایگاه و مقام نگارندگان تلخی‌ها و شیرینی‌ها و مطالبه گران بیدار جامعه تقدیر می‌شود، اما خبرنگاران به لحاظ جایگاه متزلزل و نامناسبی که در جامعه دارند در روز خبرنگار هم حتی، تلخی‌های این حرفه را می‌نویسند و از دغدغه‌های به نتیجه نرسیده خود سخن می گویند.
سهیلا عظیمی افزود: متاسفانه در حال حاضر بر اثر مسایل اقتصادی، قطار رسانه استان از ریل خارج شده و سرنشینان این قطار، دیگر حال خوشی ندارند.
این خبرنگار قزوینی اظهار داشت: بی شک برای یک زن خبرنگار، همچون تمام زنان سختکوش جامعه، کمبودها، مزایای بسیار ناچیز، امنیت شغلی پایین، وعده‌های به سرانجام نرسیده مسوولان، هجمه انتقادی و بی‌مهری‌های گاه و بیگاه، آزردگی‌های زیادی را به همراه دارد.
عظیمی اضافه کرد: اهالی رسانه در سطح استان و کشور فقط مردان نیستند بلکه زنان زیادی از قِبل این حرفه، امرار معاش می‌کنند و شکی نیست که سختی ها و دشواری های حرفه خبرنگاری دامن‌گیر زنان و مردان خبرنگار است اما این سختی ها بیشتر دامن زنان خبرنگار را می گیرد.
وی خاطر نشان کرد: مشکلات بیمه‌ای زنان خبرنگار، دستمزدهای ناچیز، کار چند برابری و تلاش بیشتر برای تولید محتوا، بخشی از مشکلات زنان خبرنگار بوده، در حالی که این مشکلات برای مردان خبرنگار کمتر است، به عبارت دیگر نبود عدالت جنسیتی در این حرفه بیداد می‌کند.
سردبیر خبرگزاری بسیج قزوین ادامه داد: برای آنان که بیرون گود خبرنگاری قرار دارند این ذهنیت وجود دارد که بار تحریریه بر دوش مردان است، در حالی که با نیم نگاهی به حضور بانوان خبرنگار در برنامه‌های روزانه خبری می‌توان دریافت که سنگینی این بار را زنان بر دوش می کشند.
وی افزود: یک زن خبرنگار علاوه بر استرس پوشش اخبار حوزه کاری، باید برنامه‌های خود را طوری تنظیم کنند که همسر و فرزندانش به دلیل فشارهای کاری او، به زحمت نیفتند و به زبان ساده‌تر زندگی آنها دچار آسیب نشود.
این خبرنگار قزوینی افزود:از سوی دیگر، فرصت های شغلی برای بانوان جامعه در کار خبرنگاری کمتر است و هر جا نیاز به تعدیل نیرو باشد قطعاً زنان مورد هدف هستند با این حال زنان سختکوشی در حوزه رسانه حضور دارند که سختی و مشکلات کار نتوانسته بر اراده آنها اثر سوء بگذارد بلکه با خودباوری توانسته‌اند شرایط سخت روزگار را بگذرانند و در کنار انجام وظیفه خود به عنوان یک فرد موفق، توازن را بین شغل و خانواده ایجاد کنند.
مشکلات زنان خبرنگار، خانواده‌هایشان را نیز درگیر کرده است
آرزو سلخوری از دیگر خبرنگاران قزوینی با بیان اینکه نمی‌توان خبرنگاری را در رده و رسته مشاغل در نظر گرفت، افزود: بارها شنیده‌ایم خبرنگاری عشق است و افرادی که در این رشته باقی می‌مانند طبیعتاً آدم‌های عاشقی هستند که در جهت رفع مشکلات مردم قدم برمی دارند.
وی با اشاره به مشکلات اساسی خبرنگاران به ویژه بانوان خبرنگار، اظهار داشت: نداشتن ساعت کاری مشخص و بعضا سرکار بودن از صبح تا شب از جمله این مشکلات است که موجب می شود خانم‌های دارای فرزند یا متأهل سختی‌های بیشتری را تحمل کنند.
سلخوری اضافه کرد: خبرنگاران، بیشتر زمانشان را در فضای بیرون از خانه می‌گذرانند و کار کردن در منزل و رسیدگی به امور خانه برای آنها کمتر دست می دهد هرچند این مشکل را خبرنگاران و خانواده‌هایشان پذیرفته اند.
این خبرنگار قزوینی ادامه داد: از سوی دیگر، خبرنگارهای خانم درآمد خاصی ندارند و درآمد بسیاری از آنها به یک میلیون تومان هم نمی‌رسد در حالی که در بسیاری از مشاغل، پایه حقوق حداقل سه میلیون تومان است به همین دلیل می‌گوییم خبرنگاران به خصوص بانوان در این حرفه تنها به پشتوانه عشق و علاقه به کار حضور دارند.
سلخوری با اشاره به یکی دیگر از مشکلاتی خانم‌های خبرنگار، افزود: به رغم اینکه جمعیت غالب خبرنگاران استان را بانوان تشکیل می‌دهند ولی در پوشش برنامه های خبری عمدتاً مکانی برای خانم‌های خبرنگار در نظر گرفته نمی‌شود.
وی تاکید کرد: در بسیاری از بازدیدهای مدیران استانی و ملی خبرنگاران خانم دچار مشکلاتی هستند که حتی ساده‌ترین فعالیت‌های آنها هم با مشکل مواجه می‌شود، بیمه خبرنگاران نیز به عنوان مشکلی لاینحل از ابتدا تا به امروز وجود داشته است.
این خبرنگار قزوینی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم به مشکلات خبرنگاران در دوران کرونا نیز اشاره کنیم بسیاری از روزنامه‌ها و نشریات مکتوب در این مدت بسته شدند چرا که هزینه‌های چاپ و انتشار روزنامه ها به قدری بالا بود که با توجه به تعطیلی‌های صورت گرفته و فقدان تأمین مالی بسیاری از آنها قادر به ادامه فعالیت نبودند.
مسوولیت بار سنگین تحریریه، بیشتر بر روی زنان خبرنگار قرار دارد
سردبیر هفته نامه مینودر در قزوین با بیان اینکه خبرنگاری و روزنامه نگاری یکی از مشاغل دشواری است که بی‌مهری در آن بسیار است، گفت: زنان در این عرصه مجبورند با تحمل بسیاری از این بی مهریها و ناملایمتی ها با حقوق اندک و ناچیز کار کنند.
محبوبه امیدوار با بیان اینکه عدالت جنسیتی در شغل خبرنگاری یکی از دغدغه‌های زنان خبرنگار است، افزود: افرادی که از بیرون به شغل خبرنگاری نگاه می‌کنند آن را شغلی جذاب و مردانه می‌دانند اما واقعیت این است زنان خبرنگار نیز هم پای مردان در این حرفه و شاید بیشتر از آنان مشغول فعالیت هستند اما نگاه‌های جنسیتی همیشه در همه جا اعم از محل کار، ادارات و سازمانها باعث تلخ کامی می‌شود.
وی ادامه داد: به رغم همه این نگاه ها، غالب خبرنگاران ما در برنامه‌ها و نشست‌های خبری زن هستند و مسوولیت بار سنگین تحریریه بیشتر بر دوش آنان قرار دارد، در حالیکه مدیران رسانه‌ها نمی‌خواهند وجود حداکثری زنان را در این حرفه بپذیرند و به عنوان نیروی انسانی ارزان به آن نگاه می‌کنند و از همه مهمتر نگاه ابزاری به این قشر مایه تأسف است.
سردبیر هفته نامه مینودر افزود: فقدان امنیت شغلی زنان خبرنگار نیز یکی دیگر از مشکلات این قشر است که استرس کار را چندین برابر می‌کند و بر روی انگیزه و کیفیت کار تاثیرگذار است.
وی خاطر نشان کرد: برخوردهای ناشایست و نادرست بسیاری از مدیران در هنگام تماس تلفنی برای گرفتن وقت مصاحبه یکی دیگر از مشکلات بانوان خبرنگار است که گاهی طوری برخورد می‌شود که انگار بانوان خبرنگار مزاحم هستند و باید مسوولان از پاسخ دادن به آنها طفره بروند.
امیدوار اضافه کرد: با همه مشکلات و چالش های بانوان در حرفه خبرنگاری بر این باورم که نباید اعتماد به نفس خود را از دست بدهند بلکه با بهره گیری از فرصت‌ها برای تقویت خودباوری اقدام نمایند.
زنان، مظلوم ترین و آسیب پذیرترین قشر در عرصه خبر
خبرنگار روزنامه ولایت با بیان اینکه زنان مظلوم ترین و آسیب پذیرترین قشر در عرصه خبر هستند، گفت: نابرابری در برخورداری از فرصت‌های شغلی، حقوق و مزایا، امکان ارتقای شغلی و نابرابری در کسب تجربه‌های کاری از مهمترین مشکلات بانوان خبرنگار است.
مریم بهبهانی افزود:خبرنگاران نمایندگان افکار عمومی در جامعه هستتد و همواره برای رفع چالش ها و دغدغه های موجود در جامعه تلاش می کنند درحالی که خود با کمترین امکانات کار می کنند.
وی اظهار داشت: یکی از مشکلات این قشر نبود قوانین شغلی همانند برخورداری از بیمه و دستمزد همانند دیگر مشاغل جامعه است که موجب می شود بسیاری از افراد به راحتی و بدون برخورداری از تخصص و به ویژه آشنایی با اخلاق حرفه ای به این شغل وارد شوند.
این خبرنگار قزوینی تصریح کرد: یکی از چالش های که در چند روز اخیر دامن‌گیر خبرنگاران شده، کاهش نرخ دستمزد روزانه برای بیمه شدگان صندوق اعتباری هنر است.
وی خاطر نشان کرد: متاسفانه این تصمیم سبب شد خبرنگاران پس از گذران روزهای سخت و پر دغدغه با حداقل دستمزد به درجه بازنشستگی نایل شوند درحالیکه برخی از بیمه شدگان دوسال و نیم حق بیمه را ۲۰ درصد بیشتر پرداخت کرده بودند و اکنون این تصمیم مدیران صندوق، نگرانی هایی را برای تعدادی از اعضای بیمه شده صندوق مبنی بر کاهش میزان دریافتی حقوق در صورت ورود به دوران بازنشستگی ایجاد کرده است.
بهبهانی اضافه کرد: در پیگیری شفاهی از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین عنوان شد، این کاهش پرداختی حق بیمه اعضای صندوق بر میزان دریافت حقوق بازنشستگی تاثیر ندارد، ولی در فیش های صادر شده تامین اجتماعی علاوه بر اعمال کاهش پرداختی حق بیمه، میزان دستمزد روزانه نیز کاهش یافته است که در نهایت کاهش آن می تواند منجر به کاهش حقوق دریافتی اعضای صندوق در دوران بازنشستگی شود.
خبرنگار ولایت یادآور شد: اگر قرار است کاهش حق بیمه، میزان دریافتی اعضای صندوق را به حداقل دریافتی در دوران بازنشستگی برساند، به نظر می رسد این امر در نهایت به ضرر بیمه شده صندوق باشد بنابراین امیدواریم اقدامات لازم برای رفع نگرانی های ایجاد شده صورت گیرد.
مشکل خبرنگاران با وعده‌های تکراری حل نمی شود
بازرس خانه مطبوعات استان قزوین گفت: مشکل خبرنگاران با وعده های تکراری و تجلیل های ظاهری حل نخواهد شد.
رویا بابایی با اشاره به ۱۷ مرداد روز بزرگداشت خبرنگار، افزود: همه ارکان جامعه به اهمیت جایگاه خبرنگاران در رساندن صدای مردم به مسوولان و همچنین ارائه عملکردها و پاسخ‌های مدیران جامعه به مردم اعتقاد و اذعان دارند ولی آنجا که صحبت از حقوق خبرنگاران به میان می‌آید می‌توان آنان را در کنار مظلوم‌ترین آحاد جامعه قرار داد.
وی اضافه کرد:خبرنگاران در حال حاضر نه از عهده روزهای جاری زندگی برمی‌آیند و نه به آتیه امیدی دارند و در این میان، وضعیت زنان خبرنگار بغرنج‌تر است.
سردبیر ماهنامه پیک توانا تصریح کرد: هم اینک درصد بالایی از امور رسانه‌ها بر دوش بانوان خبرنگار قرار دارد و آنها بخش اعظم محتوای رسانه‌ها را تولید و منتشر می‌کنند اما در مقام حصول نتیجه از دستمزدها گرفته تا احراز جایگاه‌های مدیریتی کمترین سهم به زنان می‌رسد.
بابایی اضافه کرد: از میان همه کسانی که به تبحر و توانایی زنان در تولیدات رسانه‌ای اطمینان دارند کسی حاضر نیست بخشی از این اطمینان را در سپردن مسوولیت‌های اصلی و مدیریتی اعمال کند.
وی خاطر نشان کرد: بارها و بارها مدیران، آمار بالای زنان خبرنگار را نسبت به مردان دست‌مایه شوخی و مزاح کرده‌اند اما واقعیت این است که به جز افراد اندکی که به‌عنوان خبرنگار در استخدام آژانس‌های خبری و مراکز دیگر هستند کمتر مردی با دستمزد پایین خبرنگاری قادر به فعالیت همه‌جانبه در این عرصه است و همین نکته، وضعیت زنان را در عرصه خبر و رسانه تبیین می کند.
این خبرنگار قزوینی تاکید کرد: شایسته است که رفع نگاه‌های تبعیض‌آمیز، سپردن مسوولیت‌ها به شایستگی افراد نه به جنسیت آنها و برداشتن مرزهای تفکیک جنسیتی از این عرصه و در بستر رسانه کلید بخورد.
وی تصریح کرد: اگر بتوانیم حال و روز جامعه را در شرایطی تصور کنیم که همکاران خبرنگار و به‌ویژه زنان خبرنگار فقط برای چند روز دست از کار کشیده و کار خبری انجام ندهند؛ آنگاه می‌توان به اهمیت نقش زنان در این میدان پی برد.
کلام آخر:
اگرچه روز خبرنگار باید زمانی برای جشن و بزرگداشت این روز باشد اما مشکلات متعدد موجود در این حرفه موجب شده است تا هر ساله این روز به فرصتی برای بیان مشکلات فعالان این حرفه تبدیل شود، امیدواریم به زودی زمانی برسد که بتوانیم در روز خبرنگار، رفع مشکلات فعالان این حرفه به خصوص زنان خبرنگار را جشن بگیریم.