حسن ذوالفقاری روز چهارشنبه در آیین اختتامیه دوازدهمین دوره جشنواره شاهنامه‌خوانی و نقالی مناطق زاگرس‌نشین در لردگان و در ارتباطی ویدئویی افزود: نخستین کارکردی که می‌توان علاوه بر نقش شاهنامه در یادآوری تاریخ گذشتگان و اساطیر بیان کرد آن است که این اثر ارزشمند حکیم طوس، عامل همبستگی قومی و ملی است و به عنوان یک عنصر هویتی میان اقوام ایرانی شناخته می‌شود که در نزدیک کردن اقوام و افراد طوایف به یکدیگر اثرگذاری ویژه‌ای داشته و دارد.
وی با بیان اینکه بیش از ۱۳۰ ضرب‌المثل در زبان و ادبیان فارسی به صورت مستقیم به وقایع، اشخاص و اماکن ذکر شده در شاهنامه اشاره دارد، افزود: شاهنامه در فرهنگ و زبان مردم حضوری پررنگ دارد که عمده مردمان این اثرپذیری را از زمان حضور خود در مکتب‌خانه و آموزش شاهنامه در این مراکز قدیمی و سنتی به همراه دارند و نسل به نسل منتقل می‌کنند.
این استاد شاهنامه‌پژوه تصریح کرد: از اثرات دیگر شاهنامه بر فرهنگ عشایر، وجود جنگ‌نامه‌های محلی فراوانی است که یا علیه دشمنان و متجاوزان خارجی تدوین شده است و یا موضوعات بین طایفه‌ای را در بر می‌گیرد.
وی یادآور شد: این جنگ‌نامه‌ها از نظر زبان و توصیف به طور کامل از شاهنامه الگوبرداری شده‌اند.
ذوالفقاری، سرگرمی و نشاط را از دیگر کارکردهای شاهنامه‌خوانی میان عشایر در زمان کوچ و یا در شب‌های طولانی زمستان دانست و ادامه داد: فراگیری شاهنامه در مکتب‌خانه‌های عشایری همواره رواج داشته است و از ابیات آن در آیین‌های سوگواری دلاورمردان و بزرگان طایفه و ایل نیز استفاده می‌کردند.
وی با بیان اینکه شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی مرجع نامگذاری فرزندان ایل نیز به شمار می‌آید، گفت: جایگاه شاهنامه‌خوانان میان اقوام عشایر آن‌چنان ویژه است که از آنان به عنوان افتخارات قوم یاد می‌کنند و برای آنان حرمت و احترامی خاصی قائل هستند به گونه‌ای که خوانین و بزرگان در پرورش و نکوداشت شاهنامه‌خوانان سهیم بودند.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس اظهار داشت: شاهنامه‌خوانی اشکال مختلفی نیز داشته است و گاهی ابیات حماسی شاهنامه را به قصد ایجاد هیجان در زورخانه‌ها قرائت می‌کردند و گاهی نیز حالت نازک خوانی و بزمی به خود می‌گرفت که در این‌گونه از شاهنامه‌خوانی، شاهنامه‌خوانان به خواندن اشعار مربوط به داستان‌های عاشقانه موجود در اثر بزرگ حکیم طوس روی می‌آوردند.
وی به نقالی و تفاوت‌های آن با شاهنامه‌خوانی نیز اشاره کرد و افزود: هنر نقالی بیشتر به جوامع شهری بازمی‌گردد و بر اساس طومارهای ویژه‌ای خوانده می‌شود که داستان‌های آن در برخی موارد با اصل داستان‌های شاهنامه یکسان نیست.
ذوالفقاری در ادامه گفت: نقال روایت‌گر داستان است و شاهنامه‌خوان به خواندن اشعار شاهنامه می‌پردازد که شیوه‌های به کار گرفته شده در نقالی و بیان شکل‌گیری و قدمت طومارها و نحوه خواندن آن‌ها بحثی مفصل و مجزا با شاهنامه‌خوانی است.
جوانان نیازمند بهره‌گیری از هنر و فرهنگ ایرانی اسلامی هستند
فرماندار شهرستان لردگان نیز در آیین اختتامیه این رویداد فرهنگی با بیان اینکه، ایران کشوری غنی از نظر فرهنگ و هنر به شمار می‌آید، گفت: ادب، فلسفه و دین راهنمای همه مردمان برای حضور در گروه‌های اجتماعی است که باید به آن توجه بیشتری نمود.
سعید صالحی افزود: همه اقشار جامعه به ویژه جوانان نیازمند و علاقه‌مند به بهره‌گیری از فرهنگ و هنر ایران اسلامی هستند و برگزاری برنامه‌های فرهنگی همچون جشنواره شاهنامه‌خوانی و نقالی می‌تواند پاسخی به نیاز آنان باشد.
وی به محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا نیز اشاره و تصریح کرد: لازم است با به‌کارگیری روش‌های جدید و خلاقانه به توسعه و اشاعه فرهنگ و هنر ناب ایرانی و اسلامی پرداخت تا خلا ایجاد شده در دوران کرونا به شکلی جبران شود.
آموزش نقالی برای ویژه کودکان و نوجوانان برنامه‌ریزی می‌شود
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری نیز در ادامه این آیین اختتامیه گفت: استقبال کودکان و نوجوانان از دوازدهمین دوره جشنواره شاهنامه‌خوانی و نقالی مناطق زاگرس‌نشین در لردگان قابل توجه است و به همین دلیل بنا به نظر جمعی از استادان و اهالی فرهنگ و هنر، برنامه آموزش نقالی ویژه کودکان و نوجوانان در این اداره کل دنبال خواهد شد.
شهرام فرجی با بیان اینکه این دوره از جشنواره به دلیل شرایط شیوع کرونا با ۲ سال وقفه برگزار شده است، افزود: حضور ۱۶۰ هنرمند نقال و شاهنامه پژوه از ۱۲ استان زاگرس‌نشین در جشنواره دوازدهم نشان‌دهنده علاقه‌مندی افراد در سنین مختلف به هنر شاهنامه‌خوانی و نقالی است.
به گزارش ایرنا، دوازدهمین دوره جشنواره شاهنامه‌خوانی و نقالی مناطق زاگرس نشین روز چهارشنبه با معرفی برگزیدگان ۲ بخش اصلی و در هفت زیرگروه سنی در چهارمحال و بختیاری و در شهر لردگان به کار خود پایان داد.