به گزارش گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی حوزه هنری، سیدعباس صالحی در مراسم یادبود مرحوم محمدسرور رجایی (ویسنده و شاعر افغانستانی) با عنوان سرود سرور با اشاره به مشترکات فراوان ایران و افغانستان گفت: دین، آئین، زبان مشترک، مفاخر و میراث فرهنگی از جمله این مشترکات است و به نظر می‌رسد این مشترکات در چهار دهه اخیر بیشتر هم شده‌اند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: اولین مورد مشترکات ایران و افغانستان به قول مرحوم رجایی خون‌شریکی است. در این چهار دهه فراوان بودند مجاهدین افغانستانی که در کنار ملت ایران در هشت سال دفاع مقدس شهید و جانباز شدند و همچنین فراوان ایرانی‌هایی بودند که در مقابل شوروی در کنار مجاهدین افغانستانی مبارزه کردند. امروز هم به عنوان مدافعان حرم در کنار هم مشغول به مبارزه هستند. اما حوزه «خون‌شریکی» حوزه جدیدی است که هنوز کار زیادی در آن انجام نشده است.
صالحی دفاع از حرم را از نگاه مرحوم رجایی، موضوعی برای همدلی و همراهی بیشتر مردم افغانستان و ایران عنوان کرد و گفت: خود این شاعر در کتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون، قسمتی از کنار هم بودن‌ها را به زیبایی روایت کرده است. مثال این همدلی، شهید افغانستانی بود که در ایران خانواده‌ای نداشت و در عملیات والفجر به شهادت رسید؛ در خراسان، هزاران هزار نفر خانواده او شدند و تشییع باشکوهی برای او به عمل آوردند.
وی همچنین «قلم مشترک» را موضوع مهم و جدید دیگر در زمینه مشترکات دو کشور بیان و عنوان کرد: «خون‌شریکی» و «قلم مشترک» دو بال تمدن‌ساز برای فرهنگ، هنر و تولید حلقه مشترک بین دو ملت هستند.
صالحی ابراز امیدواری کرد به برکت روز مباهله- روز برگزاری این مراسم-، مرحوم محمدسرور رجایی مسیری را برای همدلی و همراهی دو ملت باز کند.
تشبیه محمد سرور رجایی به شهید آوینی ایران
مراسم یادبود مرحوم محمدسرور رجایی با عنوان سرود سرور شامگاه چهارشنبه ۱۳ مردادماه و با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی در محل رواق شهدای حوزه هنری برگزار شد؛ در این مراسم همسر و دختر محمدسرور رجایی، حجت‌الاسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری، عباس محمدی مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، بهروز جلالی رئیس بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان-، سعید حدادیان مداح اهل بیت و جمعی از شاعران افغانستانی و اهالی ادب و فرهنگ و نیز نماینده سفارت افغانستان حضور داشتند.
در ابتدای این بزرگداشت و پس از نواخته شدن سرودهای ملی ایران و افغانستان، سعید بیابانکی مجری برنامه با اشاره به اینکه معمولاً وقتی دفتر زندگی هنرمندی بسته می‌شود، ارزش فعالیت‌های هنری او برای عموم مردم آشکار می‌شود، نقش محمدسرور رجایی را برای مردم افغانستان همانند شهید آوینی برای مردم ایران دانست.
وی در ادامه با بیان خاطره‌ای از برنامه خندوانه با حضور این شاعر فقید که با واکنش‌های وسیع رسانه‌ای داخلی و خارجی همراه شد، شخصیت این هنرمند را شخصیتی تأثیرگذار در پیوند دو ملت ارزیابی کرد.
خون‌شریکی، تعبیری نوآورانه از جانب مرحوم رجایی بود
محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری در این مراسم با اشاره به تلاش برای تقویت برادری و همزیستی بین ایران و افغانستان به عنوان یکی از شاخصه‌های مرحوم رجایی، خون‌شریکی را تعبیری نوآورانه از جانب او دانست.
دادمان با تسلیت به خانواده مرحوم محمدسرور رجایی و خانواده هنری و ادبی کشور، فقدان این شاعر را برای دلبستگان فرهنگ و هنر بسیار سنگین دانست و گفت: مرحوم محمدسرور رجایی حائز سه مشخصه منحصر به فرد بود؛ محور بودن در میان شاعران مهاجر افغانستانی در حوزه هنری اولین مشخصه مرحوم رجایی است. محفل شعر و ادبیات افغانستان در حوزه هنری که به نوعی محل گعده شعرا و اهل فرهنگ افغانستانی بود، گرد ایشان جمع می‌شد و شکل می‌گرفت.
رئیس حوزه هنری افزود: دوم آنکه وجوه عمیق و گسترده هنری و ادبی مرحوم رجایی، مانع اینکه ایشان رسالت دیگری را برای خود تعریف کند و مجاهدانه پای آن بایستد، نشده بود. او حقیقتاً روایتگر ایثار و مجاهدت مردان رشید و دلیر افغانستانی بود.
وی خاطر نشان کرد: هرجایی که مجاهدان افغانستانی مجاهدت کردند، ایشان تلاش کرده است که آن را روایت کند. تلاش و مجاهدت ایشان در روایت این مجاهدت و ایثار و شهامت و شهادت و حماسه مجاهدین افغانستانی، جایگاه کم‌نظیری برای او در فرهنگ و هنر ایران و افغانستان ساخته است.
رئیس حوزه هنری تلاش برای تقویت برادری و همزیستی بین ایران و افغانستان را سومین مشخصه مرحوم رجایی دانست و گفت: بنده تعبیر «خون‌شریکی» را از ایشان شنیدم. این تعبیر، تعبیری نوآورانه بود و ما حقیقتاً خون‌شریک هستیم. میان ما فاصله‌ای نیست.
دادمان بیان کرد: مرحوم رجایی تلاش کرد دل‌های ایرانی و افغانستانی را به یکدیگر نزدیک‌تر کند و این برادری را به ما نشان دهد. وجود و حضور ایشان و همچنین نحوه هجرت او، گواه این مسئله است.
دور از دیارم و غم غربت شبیه کوه
بهروز جلالی رئیس بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان نیز با خواندن متن آخرین پیام‌های رد و بدل شده میان او و مرحوم محمدسرور رجایی، یکی از بزرگترین خصوصیات این شاعر فقید را آماده بودن برای پذیرفتن مسئولیت‌های فرهنگی مختلف دانست.
عارف جعفری (شاعر) در ادامه این مراسم، فقدان مرحوم محمدسرور رجایی را برای خود بسیار سنگین عنوان کرد. این شاعر افغانستانی که به شدت متأثر شده بود، این شعر را به مرحوم رجایی تقدیم کرد:
هستم به درد خویش گرفتار، یاعلی
راه امید من شده دیوار، یاعلی
دور از دیارم و غم غربت شبیه کوه
عمریست بر سرم شده آوار، یاعلی
چون صید تیر خورده زمین می‌خورم و باز
می‌ایستم به نام تو هر بار، یاعلی
دلخسته‌ام ازین همه بن‌بست پیش‌رو
دل مرده‌ام از این همه تکرار، یاعلی
چون کاغذ رها شده در چنگ گردباد
دل بسته‌ام به دست تو این بار، یاعلی
روزِ نخستِ خون‌شریکی، روزِ نخستِ هم‌هوایی
محمدجواد آسمان دیگر شاعر افغانستانی بود که این ابیات را به شاعر هموطنش تقدیم کرد:
روزِ ازل؟ کی و کجا بود، روزِ نخستِ آشنایی؟
روزِ نخستِ خون‌شریکی، روزِ نخستِ هم‌هوایی
توی حیاطِ «حوزه» شاید، شعر، بهانه دست‌مان داد
چون دو کتابِ در قفس… نه! چون دو کبوترِ هوایی
حرفِ نخست، مطمئنّم… از طرفِ نگاهِ او بود
شرقی و گرم و بی‌تکلّف، جامعِ شرم و پارسایی
کَند دلِ مرا از این‌جا، بُرد مزارگاهِ پَغمان
گفت: ببین! سعادتی نیست غیرِ رهایی و رهایی
گفتم: حرف را عوض کن! گفتم: ارمغان چه داری؟
او که شهیدِ زنده‌ای بود، گفت: نوای بی‌نوایی
آه کشید از شکنجه، آه کشید از تعصّب
آه کشید از سیاست، آه کشید از جدایی
گفت ز باغ‌های کابل؛ سوم حوت و آن‌همه گُل
گفت ز حمله خزان و داعیه جهان‌گشایی…
گفت و… نگفته‌های بسیار در دل تنگ خود نگه‌داشت
دایرةالمَعارفی بود، سینه سَروَرِ رجایی
محسن سعیدی شاعر دیگری از افغانستان بود که به ابعاد شخصیتی مرحوم رجایی اشاره کرد. وی شاهکار رجایی را پاسداری از میراث مقدس اسلامی عنوان کرد و گفت: رجایی از ارزشی به نام برادری پاسداری کرد. موردی که شیاطین صبح و شب برای از بین بردن آن در حال فعالیت هستند؛ ولی ما از این موضوع غافل هستیم.
وی در ادامه با انتقاد از رسانه‌هایی که باعث دوگانگی بین مردم ایران و افغانستان می‌شوند، خاطره‌ای را از یک مقام مسئول سفارت آمریکا در افغانستان بیان کرد که به گروهی از هنرمندان افغانستان گفته بود «دشمن‌ترین سرزمین برای شما ایران و پاکستان هستند!»
در ادامه مراسم و پس از ذکر مصیبتی از حضرت رقیه (س) توسط سعید حدادیان، عباس محمدی مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، ضمن قدردانی از خانواده مرحوم محمدسرور رجایی گفت: اگر همراهی خانواده محترم این هنرمند نبود، شاید مرحوم رجایی موفق نمی‌شد در خانه کوچکش به افغانستانی‌های رنج‌دیده کمک کند.
در پایان مراسم و با حضور ریاست حوزه هنری، از خانواده مرحوم رجایی، تجلیل شد.
به گزارش ایرنا، محمد سرور رجایی نویسنده و شاعر افغانستانی ساکن ایران بر اثر ابتلا به کرونا صبح روز پنجشنبه (۷ مرداد ۱۴۰۰) در سن ۵۲ سالگی درگذشت.
محمدسرور رجایی متولد ۱۳۴۸ کابل بود. وی از سال ۱۳۷۳ به ایران مهاجرت کرده و مدیریت خانه ادبیات افغانستان و مدیریت دفتر شعر و داستان افغانستان در حوزه هنری را بر عهده گرفت.
کتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون که بخاطرش تجلیل شده بود یکی از آثار شاخص اوست. این کتاب مجموعه‌ای از خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس است که در حاشیه دیدار با رهبر انقلاب در خردادماه سال ۱۳۹۸ این کتاب را تقدیم ایشان کرد.
کتاب های ماموریت خدا، هفت روایت از احمدرضا سعیدی شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان، در آغوش قلب‌ها، گل‌های باغ کابل، در آغوش قلب‌ها، اشعار و خاطرات مردم افغانستان از امام خمینی برخی از آثار منتشر شده سرور رجایی است.
کتاب خاطرات «شهید دکتر سیدعلی شاه موسوی گردیزی» از فرماندهان جهادی افغانستان که به دست عوامل داعش ترور شد، از تلاش‌های محمدسرور رجایی است که به زودی منتشر خواهد شد. همچنین انتشار مجله «باغ» ویژه کودکان افغانستانی نیز از دیگر فعالیت‌های او در این سال‌ها بود.