پیشرفت در تمام زمینه‌ها در دنیای امروز بر زندگی انسان سیطره افکنده و باعث ایجاد تحولات شگرف در تمامی عرصه‌های علمی شده است. یکی از انواع تکنولوژی که سرعت روزافزونی در توسعه و فراگیر شدن را دارد می‌توان تکنولوژیهای ارتباطات و اطلاعات است.
طی چندسال اخیر شاهد رشد روزافزون استفاده از این تکنولوژی‌ها در تمامی جوامع انسانی بوده‌ایم اما داستان به همینجا ختم نشد و شیوع ویروس کرونا ثابت کرد تکنولوژیهای ارتباطی و اطلاعاتی در کنار انبوه مزایا و ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود مانند در دسترس بودن و سرعت زیاد انتقال اطلاعات، ارزان بودن، قابلیت کنش و واکنش دوطرفه و نیز ارتقای لحظه‌ای در رشد کیفیت خدمات، ویژگی قابلیت استفاده در سخت‌ترین شرایط زندگی بشر و قابلیت کاربری هشدار به موقع به مردم جهان را هم با خود دارند.
این بدان معناست که در شرایطی که ویروس تهاجمی و با قابلیت سرایت بسیار ناگهان در دنیا پدیدار شد، این اطلاع رسانی از طریق رسانه‌های نوین و تکنولوژیهای ارتباطی بود که موجب شد اطلاعات به روز از نحوه ابتلا، علایم، راههای پیشگیری و مقابله با ویروس با سرعت بسیار به گوش تمام مردم جهان برسد و افراد در کانون شیوع اولیه بیماری در کشورهای مختلف بتوانند شرایط و اخبار را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
این تکنولوژی‌ها مزایا و محاسن بسیار و غیرقابل جایگزینی دارند اما نباید این نکته را نیز از نظر دور داشت که این فناوری‌ها خالی از آسیب نیز نیستند که برخورداری از مزایا و معایب در هر تکنولوژی و کاربرد آن امری رایج است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات تحولات شگرفی در زندگی و تعاملات بشر به وجود آورده است بنابراین بهره‌گیری از تکنولوژی روز دنیا در امر اطلاع‌رسانی در عصری که از آن به واسطه اهمیت ارتباطات و اطلاع رسانی به نام عصر ارتباطات یاد می‌شود، یک ضرورت است.
حرفه خبرنگاری در حقیقت دیرینه‌ای به قدمت بشر دارد اما پیشینه این حرفه به آن صورت که ما می‌شناسیم و از آن یاد می‌کنیم به عصر تمدن و اختراع خط و کتابت می‌رسد. حرفه‌ای که فعالان آن برای رساندن اخبار دوره‌های مختلفی را پشت سر گذاشته‌اند که از نوشتن روی پوست آغاز شده و تا نوشتن بر روی کاغذ و چاپ روزنامه، تایپ و انتشار خبر از طریق تلویزیون و تلکس و سپس ارائه خبر در عرصه اینترنت و سایتهای خبری ادامه یافته که تا به امروز با حضور تکنولوژیهای نوین ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی مدل و شکل متفاوت‌تری به خود گرفته که مهمترین آن فعال شدن و تسهیل و افزایش امکان واکنش مخاطبان است.
در این میان خبرنگاران به عنوان بخشی از بدنه نخبگان جامعه لازم است در کنار افزایش توانمندیهای مهارتی و مورد نیاز در عرصه خبر، سواد تکنولوژی و قابلیت کار با ابزار مختلف در این مسیر را نیز داشته باشند و به عنوان افرادی توانمند در کاربرد انواع تکنولوژیهای ارتباطی اقدام به افزایش توانمندی خود و نقش آفرینی در عرصه خبر نمایند.
نفوذ اینترنت در تمام وجوه زندگی
دنیای امروز دنیای ارتباطات است. زندگی بشر تقریبا در تمام جنبه‌ها به شکل انکارناپذیر به فنآوریهای نوین مخابراتی و ارتباطی وابسته است. این فنآوریها گرچه در تمامی جوامع به شکل یکسان و متعادل مورد استفاده قرار نمی‌گیرند اما به دلیل تواناییهای شگرف و بی سابقه‌ای که دارند در آینده عمومیت بیشتری خواهند یافت.
اساتید حوزه ارتباطات بر این اعتقادند که پیدایی و پیشرفت اینترنت در ایجاد شرایط گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی نقش برجسته‌ای پیدا کرده است. شبکه اینترنت اکنون به گفته برخی محققان ارتباطی ستون فقرات ارتباطات و اطلاعات سراسری کره زمین و به عبارت دیگر "شبکه های اطلاع رسانی" جهان شناخته می شود.
آنها معتقدند نقش کامپیوترها در شبکه‌های ارتباطی باعث شده است مردم قدرت ارتباطی را از رسانه‌ها پس بگیرند. این امر به معنی آن است که قدرت ارتباطی از حالت محدود به گسترده تبدیل شده است. تکنولوژیهای ارتباطی در حال قدرت بخشیدن به مخاطب هستند. این تکنولوژیهای نوین ارتباطی موجب شده‌اند مخاطبان، کنترل فعالتری را بر جریانهای اطلاعات اعمال کنند و رفتارهایی را نیز به جریانهای رسانه‌ای تحمیل نمایند. این جابه‌جایی در واقع همان انقلاب ارتباطی است. بنابراین تغییرات عظیم تکنولوژیهای ارتباطی نیز به مثابه جلوه‌ای از سخت افزاری انقلاب ارتباطی در خور توجه است.
توسعه، گسترش و نفوذ اینترنت در تمامی مفاهیم زندگی اجتماعی موجب خلق پدیده‌های جدید با پیشوند سایبر یا الکترونیکی شده است. ابعاد آن از مفاهیمی ملموس همچون فروشگاه مجازی گرفته تا مفاهیمی انتزاعی همچون دموکراسی مجازی گسترش یافته است.
به همین سبب شناخت، کنترل و استفاده بهینه از ظرفیتهای اینترنت در هر کدام از این پدیده‌ها و شناخت ویژگی‌ها، مزایا و معایب و کشف تاثیرات و ظرفیتهای هر کدام ضروری است.
سواد تکنولوژی نیاز خبرنگار در قرن ۲۱
یک فعال رسانه‌ای در این زمینه گفت: از جامعه خبرنگاری و دست اندرکاران امور رسانه داشتن مهارتها و توانمندیهای متفاوت و بیشتر از افراد عادی جامعه انتظار می‌رود و یک خبرنگار خوب در عین برخورداری از دانش و اطلاعات روز باید مهارت نوشتن و نگارش خوب و نیز تفکر پرسشگری نیز داشته باشد.
وی که خواست نامش ذکر نشود افزود: خبرنگار باید در کنار مهارتهای اولیه از جمله برخورداری از توان و مهارت برقراری ارتباط موثر با افراد، روانشناسی چهره و رفتار، سخنوری و قدرت و نفوذ کلام را نیز کسب کند تا بتواند با برخورداری از این مهارتهای جانبی، مطلب خوب و موثری تهیه کند.
این فعال رسانه‌ای با بیان اینکه در عصر حاضر با رشد روزافزون تکنولوژیهای نوین و ابزارهای اطلاع‌رسانی این امکان به وجود آمده که هر فرد امکان انتشار خبر را از طریق تهیه عکس و فیلم یا انتشار آن از محل وقوع حادثه یا موضوع خاص داشته باشد ادامه داد: به این افراد شهروند خبرنگار گفته می‌شود که صرفا با داشتن یک تلفن همراه یا دسترسی به سایر تکنولوژِ‌های ارتباطی امکان ورود در عرصه اطلاع رسانی را دارند.
وی گفت: در چنین فضایی و با توجه به رشد و گسترش راههای اطلاع رسانی، برخورداری از سواد کار اصولی و حرفه‌ای با ابزار و تکنولوژیهای نوین امری ضروری برای یک خبرنگار به عنوان نخبه در عرصه خبر و اطلاع رسانی محسوب می‌شود.
او افزود: برخورداری از سواد تکنولوژی بدان معناست که یک خبرنگار در کنار برخورداری از مهارتهای گذشته مورد تاکید برای نوشتن و انجام مصاحبه و پیگیری موضوعات باید تسلط به زبان تکنولوژیهای نوین و نیز قابلیت کار با ابزار و تکنولوژی نوین را داشته باشد.
این فعال رسانه‌ای گفت: تنها با این توانمندیها و قابلیتهاست که می‌توان در عصر کنونی اخبار موثر، همگام با جریان اطلاع رسانی و البته توام با راستی آزمایی منابع خبری و اسناد منتشر نمود.
وی افزود: بنابراین به رسانه‌ها توصیه می‌شود علاوه بر برگزاری آموزشهای لازم برای خبرنگاران فعال خود در جذب نیروهای جدید نیز برخورداری از این توانمندیها و قابلیتها را در نظر بگیرند تا در درازمدت ماندگاری و اثرگذاری رسانه خود را تثبیت کنند.
تکنولوژیهای نوین تسریع در خبررسانی
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این زمینه گفت: در تجهیزات نوین قابلیتهای بسیار برای سرعت بخشیدن به فرآیند تولید و انتشار خبر وجود دارد که به شرط مدیریت صحیح و آموزش نیروی انسانی می توان به نحو موثری از آن بهره گرفت.
افشین تحفه‌گر افزود: با توجه به اینکه خبررسانی کارکرد اصلی خبرگزاری، مطبوعات و رسانه‌های کشور محسوب می‌شود، ضرورت دارد مدیریت سازمانها سیاستهای خبررسانی خود را متناسب با نیازهای جامعه در اولویت سیاستهای اجرایی خود قرار دهند.
وی ادامه داد: خبرگزاری‌ها باید با بهره‌گیری از فناوری و تکنولوژی نوین ارتباطی به انتشار پیام اهتمام ورزند تا بتوانند در میدان رقابت، نیازهای خبری مخاطبان خود را با سرعت برآورده سازند.
معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: سرمایه‌گذاری در زمینه فناوریهای نوین، ارتقای سطح بهره‌گیری از سامانه‌های پیشرفته و افزایش ظرفیتهای علمی و تخصصی دست‌اندرکاران تولید و پخش اخبار در زمینه‌های مورد نیاز به سازماندهی فرآیند تولید و پخش خبر کمک می‌کند.