دکتر مریم فرمهینی فراهانی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه ایرنا با اشاره به اینکه درصد کمی از مادران باردار به نوع شدید این بیماری دچار می شوند، افزود: مادران بالای سن ۳۵ سال، مادرانی که اضافه وزن زیادی دارند و چاق هستند، مادران مبتلا به به دیابت، فشار خون بالا یا دارای بیماری های مزمن و زمینه ای بیش از بقیه مادران باردار مبتلا امکان دارد درگیر کرونای شدید شوند. خوشبختانه اکثریت خانم های باردار به نوع خفیف این بیماری یا بدون داشتن هیچ گونه علامتی مبتلا می شوند.
وی ادامه با بیان اینکه بیماری کرونا از طریق ویروس تنفسی به نام کووید ۱۹ منتقل می شود و بیشترین راه انتقالش ترشحات تنفسی است، تصریح کرد: این ویروس بر حسب تغییراتی که به خود می دهد، می تواند دارای یک دوره نهفتگی ۲ تا ۱۴ روزه باشد و علائم بیماری می تواند از یک تب، آبریزش بینی، سرفه یا علائم سرماخوردگی ساده تا علائم گوارشی یا علائم شدید مثل درگیری ریه باشد.
این متخصص سلامت باروری ادامه داد: به طور معمول اگر خانم باردار مبتلا به نوع شدید یا افزایش یافته کرونا و دارای عوامل خطر باشد، باید در بیمارستان بستری و تحت کنترل قرار بگیرد.
فرمهینی فراهانی تاکید کرد: بیماری کرونا می تواند باعث پارگی زودرس کیسه آب، زایمان زودرس و همچنین بروز مشکلاتی برای جنین یا حتی مرگ جنین شود. از طرفی مادرانی که مبتلا به نوع شدید کرونا باشند ممکن است نوزادشان در بدو تولد بد حال به دنیا بیاید. برای مثال تنفس نوزاد دچار مشکل شده و نیاز به بستری در بخش ویژه نوزادان را پیدا کند. البته هر چقدر وخامت بیماری مادر در دوران بارداری بیشتر باشد، این پیامدها نیز احتمالش بیشتر خواهد بود. اما به طور معمول در حالت خفیف ابتلا به کرونا، خوشبختانه شاهد پیامدهای این چنینی در زنان باردار نیستیم.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی اظهار داشت: بیماری کرونا یک بیماری تقریبا جدید و هنوز تحقیقات درباره این بیماری کامل نشده و از طرف دیگر واکسن هایی که در حال حاضر در کشورهای مختلف در حال توزیع و تزریق به افراد عادی است نیز هنوز کامل اثراتش مشخص نشده.
وی اضافه کرد: به همین دلیل از آنجایی که بارداری یک شرایط خاص و استثنایی است، حساسیت این مسئله نیز در مورد خانم های باردار بیشتر و از اهمیت بالایی برخوردار است. بر این اساس پروتکل ها و دستورالعمل ها در رابطه با مراقبت های دوران بارداری در دوران کرونا و همچنین واکسن کرونا و تجویزش به خانم های باردار مدام در حال تغییر است.
الویت دریافت واکسن برای مادرانی که در خطر هستند
فرمهینی فراهانی با اشاره به آخرین دستورالعمل های کشوری توصیه شده، خاطرنشان کرد: واکسن هایی که در دوران بارداری می توان به خانم های باردار تزریق کرد باید واکسن های شناخته شده باشد که البته باز هم ممکن است با تغییر دستورالعمل ها، این نوع واکسن ها نیز تغییر کند. به همین دلیل بهتر است مادران باردار واکسن های مجاز و مورد تایید وزارت بهداشت را برای پیشگیری از کرونا دریافت کنند. در این بین خانم هایی که از نظر شغلی مثل پزشکان و پرستاران یا بیماری های مزمن در خطر هستند در اولویت دریافت واکسن پس از هفته دوازدهم قرار دارند.
این متخصص سلامت باروری با بیان اینکه بهتر است تزریق واکسن بعد از هفته دوازدهم بارداری انجام شود، گفت: چراکه ۱۲ هفته اول بارداری، زمان اندام سازی جنین و بهتر است هر چیزی که ما به آن مشکوک هستیم در آن زمان به زن باردار تزریق نشود.
وی افزود: همچنین توصیه می شود خانم های باردار در دوران بارداری کمترین میزان تماس را با افراد مشکوک داشته و در مکان های پرجمعیت و شلوغ از جمله مهمانی ها و دورهمی ها حضور پیدا نکنند و حتما در فضای بیرون از ماسک استفاده کنند تا احتمال ابتلا در آنها کمتر شود. همان طور که گفتم مادران بارداری که بیشتر در معرض خطر این ویروس قرار دارند، مادران دارای بیماری مزمن، سن بالای ۳۵ سال، بیش از حد چاق یا شاغل در مراکز پرخطر مثل بیمارستان ها هستند که توصیه می شود آنها بعد از هفته دوازدهم بارداری واکسن های مجاز کووید ۱۹ را در دوران بارداری بگیرند.
فرمهینی فراهانی در پاسخ به این سوال که یکی از نگرانی های خانم های باردار این است که اگر مبتلا به کرونا شوند، آیا این موضوع در نوع زایمانشان اثر می گذارد یا خیر؟ تاکید کرد: بر اساس دستوالعمل های جهانی اگر مادر مبتلا به کرونا در بیمارستان برای زایمان مراجعه کند به هیچ عنوان نوع زایمانش دستخوش تغییر قرار نمی گیرد. در واقع نوع زایمان بر اساس شرایط زایمانی بیمار برای او تصمیم گیری می شود، در عین حال که انتخاب مادر هم محترم هست ولی به هیچ عنوان بیماری کرونا باعث تغییر در تصمیم گیری درمورد نوع زایمان نمی شود.
شیردهی مادر مبتلا به کرونا به نوزاد منعی ندارد
وی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به نحوه شیردهی مادران باردار مبتلا به کرونا به نوزادشان تصریح کرد: اگر مادر در هنگام زایمان مبتلا به بیماری کرونا باشد، بعد از زایمان به هیچ عنوان نیاز به جداسازی مادر از کودک نیست. البته اگر شرایط حالی مادر و نوزاد مساعد باشد. یعنی در زمانی که سلامت مادر و نوزاد در شرایط خوبی قرار دارد، اگر مادر حتی مبتلا به کرونا باشد، ضرورتی بر جداسازی مادر و نوزاد نیست. فقط کافی است مادر ماسک بزند و حتما قبل از شیر دادن به نوزاد، با آب و صابون دست هایش را بشوید.
متخصص سلامت باروری اضافه کرد: در این حالت فاصله نگهداری مادر تا تخت نوزاد دو متر باشد و بهتر است حتی پرده ای به عنوان حائل بین مادر و نوزاد قرار بگیرد که در صورت سرفه و عطسه مادر، ترشحات تنفسی وی مستقیم به نوزاد منتقل نشود. در حالت دیگر نوزاد می تواند در اتاقی جداگانه از اتاق مادر نگهداری شود و زمان شیردهی در آغوش مادر با حفظ پروتکل های بهداشتی توسط مادر قرار بگیرد. اما به هیچ عنوان منع شیردهی وجود ندارد چون انتقال بیماری کرونا از طریق شیر اثبات نشده است.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی در خصوص مدل شیردهی مادر نیز اظهار داشت: در زمان شیردهی لازم است که مادر ماسک بزند، دست هایش را با آب و صابون بشوید و سپس فرآیند شیردهی مادر به نوزاد انجام شود.
تزریق واکسن ۴۲ روز پس از زایمان
وی درباره نگرانی مادران برای زدن واکسن در زمان شیردهی شان به نوزاد خاطرنشان کرد: بر طبق آخرین دستورالعمل هایی که سازمان جهانی بهداشت و همچنین وزارت بهداشت کشور عنوان شده، واکسن را می توان ۴۲ روز پس از زایمان برای مادر شیرده تزریق کرد.
فرمهینی فراهانی افزود: چیزی که اهمیت دارد این است که چون دستورالعمل ها در حال تغییر و به روز شدن است حتما مادران باردار و شیرده قبل از انجام واکسیناسیون، پرسنل بهداشتی و درمانی را از وضعیت باردهی و شیردهی خود آگاه کنند تا آنها با توجه به آخرین شیوه نامه های بهداشتی تصمیم بگیرند که چه نوع واکسنی برای خانم های باردار و شیرده تزریق کنند.