حسن محمدی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اجرای طرح «کوچ» کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان را مهمترین برنامه معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ عنوان کرد.
وی با اشاره به مطالعات و پژوهش‌های انجام شده در سال ۱۳۹۵، اظهار داشت: بر اساس اطلاعات این تحقیقات ۲۱ درصد دانش‌آموزان کشور چاق بودند و با توجه به هشدارهایی که درباره وضعیت سلامت، اضافه وزن و آمادگی جسمانی کودکان و نوجوانان مطرح بود، آموزش و پرورش تصمیم گرفت در قالب طرح تحولی اقداماتی را برای ارتقای سلامت جامعه انجام دهد.
محمدی گفت: هدف از اجرای طرح «کوچ» این بود که ضمن کسب اطلاعاتی درباره قد، وزن و شاخص توده بدنی(BMI) دانش‌آموزان که نشانگر میزان اضافه وزن و چاقی یا لاغری آنان است، اقداماتی برای کنترل یا مدیریت وزن گروهی که نیاز به مداخلات تخصصی‌تر دارند، انجام شود.
وی افزود: آموزش و پرورش شهر تهران نیز مانند سایر استان‌های کشور، طرح «کوچ» را در هفته تربیت بدنی(۲۶ مهر تا دوم آبان) آغاز کرد و از یک میلیون و ۱۳۹هزار و ۷۴دانش‌آموز ۶ تا ۱۸ ساله مشمول این طرح، در غربالگری اولیه طی سه هفته قد، وزن و شاخص توده بدنی یک میلیون و ۲۶ هزار و ۸۴۶ نفر، ۹۰.۱۵ درصد دانش‌آموزان توسط مدیران، معاونان اجرایی مدارس، آموزگاران در دوره ابتدایی، معلمان تربیت بدنی و مراقبان سلامت به صورت مجازی اندازه‌گیری و در سامانه سناد ثبت شد.
محمدی گفت: براساس دستورالعمل طرح «کوچ»، دانش‌آموزان به پنج گروه خیلی لاغر، لاغر، وزن طبیعی، اضافه وزن و چاق تقسیم شدند که در مرحله اول، ۱.۴۲ درصد دانش‌آموزان خیلی لاغر، ۲.۷۵ درصد لاغر، ۵۵.۴۸ درصد با وزن طبیعی، ۲۴.۵۹ درصد با اضافه وزن و ۱۵.۷۶ درصد چاق تشخیص داده شدند و با توجه به سن، جنس و وضعیت بلوغ آنان کارنامه‌ای صادر شد و در اختیار خانواده‌ها قرار گرفت.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران افزود: در این مرحله براساس بررسی انجام شده ۱.۳۸ درصد دانش‌آموزان دختر در گروه‌های خیلی لاغر، ۲.۸۴ درصد لاغر، ۶۱.۸۶ درصد وزن طبیعی، ۲۳.۲۷ درصد اضافه وزن، ۱۰.۶۶ درصد چاق و ۱.۴۶ درصد دانش‌آموزان پسر در گروه‌های خیلی لاغر، ۲.۶۶ درصد لاغر، ۴۸.۶۹ درصد وزن طبیعی، ۲۶ درصد اضافه وزن و ۲۱.۱۹ درصد چاق بودند.
محمدی بیان کرد: در مرحله اول برای بهبود وزن دانش‌آموزان، اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران، بسته‌ها و محتواهای آموزشی با موضوع تغذیه، برنامه‌های غذایی، ورزش و تمرینات بدنی براساس ویژگی‌ها و وضعیت وزن دانش‌آموزان تهیه و در شبکه «شاد» بارگذاری کرد.
وی اضافه کرد: مراقبان سلامت و مربیان تربیت بدنی دانش‌آموزان را زیر پوشش قرار دادند و طبق دستورالعمل طرح «کوچ» و چک لیست‌های ارائه شده، هفته به هفته شرایط آنان را براساس برنامه ارائه شده، بررسی می‌کردند؛ همچنین برخی از دانش‌آموزان عضو کانال کنترل وزن و چاقی وزارت آموزش و پرورش در شبکه شاد بودند که از محتواهای آموزشی این کانال نیز بهره‌مند می‌شدند.
محمدی افزود: دانش‌آموزان چاق که نیاز به مداخلات تخصصی‌تر داشتند از طریق هماهنگی با شبکه بهداشت به خانه‌ها یا مراکز جامع سلامت شهری ارجاع داده شدند تا زیر پوشش مداخلات مشاوره‌ای متخصصان تغذیه این مراکز قرار بگیرند اما با توجه به شرایط کرونا و محدودیت برای حضور در این مراکز، خدمات‌دهی چندان رضایت‌بخش نبود.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران اظهارداشت: نتایج پایش و غربالگری اولیه نشان داد که بیش از ۳۰ درصد دانش‌آموزان کشور در گروه‌های چاق و اضافه وزن قرار دارند که این آمار در شهر تهران، بیش از ۴۰ درصد بود و زنگ خطری به صدا درآمد؛ مربیان بهداشت، معلمان تربیت بدنی و خانواده‌ها به ویژه مادران که مدیریت خوراک خانواده را برعهده دارند، باید در این زمینه هوشیارتر باشند.
وی با اشاره به اجرای مرحله دوم طرح «کوچ» از نیمه دوم بهمن و هفته اول اسفند گفت: در این مرحله بعد از چهار ماه مداخلات تخصصی، تغذیه‌ای و مشاوره‌ای، شاخص توده بدنی دانش‌آموزان مجدد محاسبه شد، در مرحله دوم به دلیل همزمانی با پایان امتحانات دانش‌آموزان دوره متوسط و دسترسی کمتر به آنان و معلمانشان و همچنین مشکلات سامانه «سناد» با ریزش آماری در کل کشور از جمله شهر تهران مواجه شدیم.
محمدی افزود: در کل کشور در مرحله اول ۱۳ میلیون دانش‌آموز و در مرحله دوم ۱۱میلیون دانش‌آموز پایش شدند و در شهر تهران نیز در این مرحله ۸۹۰هزار و ۳۵۴ نفر و نسبت به مرحله اول ۸۶.۷۱ درصد دانش‌آموزان مورد پایش قرار گرفتند.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران بیان کرد: در مرحله دوم، ۲.۸۲ درصد دانش‌آموزان خیلی لاغر، ۱.۱۱ درصد لاغر، ۵۸.۱۹ درصد با وزن طبیعی، ۲۴.۲۴ درصد با اضافه وزن و ۱۳.۶۵ درصد چاق تشخیص داده شدند که در مقایسه با آمار مرحله اول نشان دهنده این است که ضمن بهبود وضعیت دانش‌آموزان با وزن طبیعی، آمار دانش‌آموزان لاغر، اضافه وزن و چاق کاهش پیدا کرده است.
وی اظهارداشت: با این وجود آمار دانش‌آموزان خیلی لاغر افزایش پیدا کرد و با آسیب‌شناسی مشخص شد که این افزایش به دلیل شرایط شیوع کرونا و ضعیف شدن وضعیت اقتصادی خانواده‌ها، استفاده نکردن دانش‌آموزان از بسته‌های آموزشی تغذیه‌ای متناسب با شرایط وزن خود و دسترسی نداشتن به ابزار اندازه‌گیری یکسان، خطای اندازه‌گیری و ثبت نشدن اطلاعات صحیح در سامانه بوده است.
محمدی گفت: نتایج غربالگری و پایش کل کشور در زمینه دانش‌آموزان لاغر و کمتر از وزن طبیعی، حدود ۶ درصد و در تهران کمتر از سه درصد بود، برای این گروه هم مداخلات و مشاوره‌های تخصصی صورت گرفت و امیدواریم دانش‌آموزان گروه لاغر هم به وزن طبیعی برسند.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران افزود: دختران در مرحله دوم در گروه‌های خیلی لاغر ۳.۰۸ درصد، لاغر یک درصد، وزن طبیعی ۶۴.۸۹ درصد، اضافه وزن ۲۲.۵۰ درصد و چاق ۸.۵۳ درصد و پسران در گروه‌های خیلی لاغر ۲.۵۰ درصد، لاغر ۱.۲۴ درصد، وزن طبیعی ۵۰.۱۷ درصد، اضافه وزن ۲۶.۰۶ درصد و چاق ۱۹.۷۰ درصد بودند. براساس نتایج به دست آمده چاقی و اضافه وزن در بین دانش‌آموزان پسر بیشتر از دختران است.
وی با اشاره به تحقق کنترل وزن و کاهش سه درصدی میزان چاقی و اضافه وزن دانش‌آموزان براساس اهداف اجرای طرح «کوچ» به صورت سالانه اظهارداشت: در وزن طبیعی، این امر محقق شده است و آمار دانش‌آموزان از ۵۵.۴۸ درصد به ۵۸.۱۹ درصد رسیده است، در مرحله اول بیش از ۴۰ درصد دانش‌آموزان اضافه وزن و چاقی داشتند که در مرحله دوم، این آمار به ۳۷.۸۹ درصد کاهش پیدا کرده است.
محمدی گفت: اسفند سال گذشته در هفته درختکاری به شکرانه موفقیت در مرحله اول اجرای طرح «کوچ»، به نمایندگی از هر منطقه ۲ دانش‌آموز دختر و پسر که اضافه وزن داشتند و موفق شدند در بازه زمانی سه تا چهار ماهه با مشاوره‌ها و مداخلات تخصصی وزن خود را کاهش دهند به نمایندگی از سایر دانش‌آموزان در همایشی در پارک پردیسان با حضور مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش و مدیران کل ستادی در مسابقه دو و میدانی شرکت کرده و به صورت نمادین درختی توسط دانش‌آموزان به یادگار غرس شد.
وی افزود: اختتامیه طرح «کوچ»، اردیبهشت ماه با امضای تفاهم‌نامه همکاری میان وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش و جوانان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد و قرار است آمار کلی کشور این طرح در اختیار استان‌ها قرار داده شود که تاکنون قرار داده نشده است.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران بیان کرد: امیدواریم اجرای این طرح تداوم داشته باشد و بتوانیم در زمینه ایجاد و نهادینه کردن سبک زندگی فعال و سالم که شامل فرهنگ تغذیه صحیح و فعالیت بدنی است، اقدامات خوبی انجام دهیم و خانواده‌ها را آگاه کنیم که اگر امروز به فکر سلامت جسمی و وضعیت وزن دانش‌آموزان نباشیم در آینده نه چندان دور، علاوه بر اینکه نسل ما، نسل ناکارآمدی خواهد بود، هزینه‌های بسیار زیادی را باید برای درمان، بر نظام بهداشتی و درمانی کشور تحمیل کنیم.
برنامه‌های مجازی تربیت بدنی
محمدی درباره اقدامات معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران در شرایط اپیدمی کرونا اظهارداشت: فعالیت‌های این معاونت همچون سایر حوزه‌های مختلف آموزش و پرورش با تغییراتی مواجه شد، با توجه به مهارت‌محور بودن درس تربیت بدنی و نیاز به حضور میدانی دانش‌آموزان برای آموزش، تمرین عملی و اجرای عملکردشان به منظور ارزیابی و ارزشیابی، در شرایط قرنطینه و تعطیلی مدارس دچار مشکلات عدیده‌ای شدیم.
وی گفت: بر این اساس، معلمان تربیت بدنی ضمن طراحی برنامه‌هایی، محتواهایی را در حوزه‌هایی همچون نرمش صبحگاهی، آموزش تئوری مربوط به حوزه سلامت، تندرستی و تربیت بدنی و آموزش مهارت‌های آمادگی جسمانی در قالب‌های فیلم، کلیپ، اسلاید، عکس و پوستر تولید و به صورت گسترده در کانال‌های مختلف مربوطه در شبکه «شاد» و فضای مجازی به اشتراک گذاشتند تا دانش‌آموزان بتوانند از این محتواها با توجه به پایه‌های تحصیلی خود بهره ببرند.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران افزود: برای ارزیابی وضعیت آمادگی جسمانی دانش‌آموزان در شرایط اپیدمی کرونا، شیوه‌ها و آزمون‌های جدیدی به کار گرفته شد تا فعالیت‌های آنان را بتوان به صورت مجازی و بدون نیاز به حضور در مدارس ارزیابی کرد.
آموزش‌های حوزه سلامت
محمدی درباره آموزش پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا به دانش‌آموزان و رعایت این پروتکل‌ها در مدارس اظهارداشت: از اسفند ۱۳۹۸ همزمان با شیوع کرونا، آموزش در مدارس تعطیل شد و در مواقعی که اعلام شد دانش‌آموزان می‌توانند به صورت اختیاری در مدرسه حضور پیدا کنند، در تهران استقبال قابل توجهی صورت نگرفت و حدود یک تا ۲ درصد دانش‌آموزان به مدرسه رفتند.
وی گفت: در ۱۵ شهریور ۱۳۹۹، به جز یکی دو روز اول که حضور دانش‌آموزان الزامی شد، حضور آنان در مدارس قابل توجه نبود و سپس براساس وضعیت قرمز کرونایی، آموزش در مدارس تعطیل و به صورت مجازی پیگیری شد.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران افزود: در این شرایط، مراقبان سلامت اطلاعات و محتواهای آموزشی برای پیشگیری و مقابله با کرونا و موارد دیگر در حوزه سلامت را به صورت مجازی در قالب‌های نماهنگ، فیلم، سرود، نقاشی، جشنواره‌های مختلف در اختیار دانش‌آموزان و خانواده‌ها قرار دادند و تلاش شد فعالیت‌هایی که پیش از این به صورت حضوری در محیط مدرسه انجام می‌گرفت در فضای مجازی استمرار داشته باشد و روند ارائه آموزش‌های مربوط به سلامت و بهداشت به دانش‌آموزان و خانواده‌ها متوقف نشود.
محمدی بیان کرد: همچنین در حوزه آموزش پیشگیری از کرونا از ابتدای سال تحصیلی و پیش از اپیدمی این بیماری به صورت پیوسته و مستمر برای مراقبان سلامت، مدیران، عوامل اجرایی، خدمتگزاران و سرایداران مدارس که در مدرسه حاضر بودند و برای ضدعفونی مدارس فعالیت می‌کردند، آموزش‌های لازم ارائه شد.