تهران - ایرنا - رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران معتقد است: کاهش و رفع عادی‌انگاری اجتماعی کرونا در گرو طراحی محیط هوشیار مانند نمایش حفظ فاصله فیزیکی با برخی نشانه‌ها به منظور جلوگیری از رفتارهای ناخودآگاه و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.

مجید صفاری‌نیا روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: عادی‌انگاری اجتماعی و کاهش رعایت پروتکل‌های مقابله با کرونا از علل متعددی برخوردار است.

وی تصریح کرد: شماری از این دلایل همچون پرهیز از خطاهای شناختی، استفاده از نظرات متخصصین، بهره‌گیری از تجارب مدل‌های موفق، طراحی محیط و ساختار از طریق افزایش ناوگان حمل ونقل عمومی، تعطیلی ادارات ومراکز علمی، آموزشی، جریمه‌های مسافرتی به نقش سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشوری بازمی‌گردد.

صفاری‌نیا ادامه داد: تامین اقلام بهداشتی نظیر ماسک، الکل، موادضدعفونی‌ و همچنین گندزدایی و ضدعفونی معابر و خیابان‌ها، ادارات و... نیز از اقدامات مهم در راستای پیشگیری از شیوع این بیماری خواهد بود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تامین نیازهای دارویی و درمانی بیماران در این ایام نیز یکی از عوامل اساسی در کاهش بحران کرونا خواهد بود، افزود: آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی صحیح در خصوص این رویداد، آمار و ارقام، طراحی و مدیریت شهری هم می‌تواند در تقویت رعایت پروتکل‌های بهداشتی و طبیعتا کاهش شیوع کووید۱۹ اثرگذار باشد.

دشواری‌های اقتصادی و کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی

صفاری‌نیا خاطرنشان کرد: یکی از عوامل کاهش رعایت این دستورالعمل‌های بهداشتی ناشی از دشواری‌های اقتصادی است. امروزه بخش اعظمی از گروه‌های جمعیتی نظیر کارگران روزمزد و رانندگان تاکسی نیازهای معیشتی خود را از طریق کار روزانه تامین و بنابراین تهیه اقلام وکالاهای بهداشتی به منظور پیشگیری از بیماری دشوار است.

این روانشناس اجتماعی افزود: بر این اساس ناگزیر رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا در این جمعیت کاهش یافته و عادی‌انگاری اجتماعی تقویت می‌شود.

وی با اشاره به عوامل روانشناختی اظهار داشت: امروزه در روانشناسی عصبی برخی بر اساس نوع تفکرات و خطاهای شناختی به بیماری باور نداشته و ابتلا به بیماری و مرگ ومیر را ناشی از قسمت و سرنوشت و اراده پروردگار دانسته و بنابراین شیوه‌نامه‌های بهداشتی را نیز رعایت نمی‌کنند.

این روانشناس اجتماعی همچنین با اشاره به علل روانی عادی‌انگاری اجتماعی اضافه کرد: برخی از دلایل کاهش رعایت این ضوابط بهداشتی نیز ناشی از شخصیت انسانی و تفکرات ناخوداگاه است. آدمی از منظر روانشناختی از تفکرات خودکار همانند راه رفتن، حمام کردن، مصرف صبحانه و ناهار و... اطاعت می‌کند.

وی افزود: بنابراین طراحی محیط هوشیار می‌تواند انسان را وادار به تفکر و خودآگاهی کرده و رعایت دستورالعمل‌ها را ترغیب کند. به عنوان مثال، این طراحی می‌تواند از طریق توقیف و جریمه‌های سنگین در صورت ترددهای غیرمجاز و نمایش حفظ فاصله فیزیکی با برخی علائم اتفاق افتد.

نقش رسانه‌های اجتماعی در پیشگیری از عادی‌انگاری اجتماعی

صفاری‌نیا با اشاره به خستگی روانی جامعه ادامه داد: رسانه‌ها به عنوان یک عامل کاهنده در برابر این خستگی روانی نقشی به‌سزا ایفا می‌کند. امروز رسانه‌های اجتماعی می‌توانند با تدوین یک برنامه منسجم، بهره‌گیری از برنامه‌های نوستالژیک همچون خیمه شب‌بازی و تئاتر و استفاده از توصیه قهرمانان، هنرمندان و اساتید پیشکسوت مبنی بر رعایت ضوابط پیشگیرانه، از عادی‌انگاری اجتماعی در برابر واقعه جلوگیری کنند.

وی یادآور شد: برخی از شهروندان نیز بنابر مشکلات شخصیتی رفتارهای ضداجتماعی داشته و مغایر با هنجارها و رفتارهای جمعی عمل می‌کنند. این گروه‌های جمعیتی نیز گاه عمل به این دستورات اجتماعی را تضعیف خواهند کرد.

صفاری‌نیا همچنین با بیان اینکه نقش خانواده نیز در فرهنگ ایران زمین حائز اهمیت است، گفت: ملاقات والدین، دیدوبازدیدها و دورهمی‌های خانوادگی هم که از عوامل مهم شیوع کرونا بوده است، در جامعه ایرانی نهادینه شده و در حال حاضر باید با توجه به شیوع بیماری لغو شود.