قصه‌گویی هم چنان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین شکل‌های هنر باقی مانده است؛ هنری که اگر احساس، امید، نشاط و سرزندگی را در کودکان زنده کند، بدون شک زندگی لذت بیشتری دارد.
شروع خوب در قصه‌گویی راز موفقیت یک قصه‌گوست که می‌تواند مخاطبان زیادی را در جریان قصه‌گویی با خود همراه ساخته و فضای امیدها و آرزوها، شادی‌ها و غم‌ها و ایثار و ازخودگذشتگی را در قصه‌های بومی به ویژه باورپذیرتر کند.
بخش استانی بیست‌وسومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در استان هرمزگان، ۱۷ مرداد امسال در سه بخش "مادربزرگ ها و پدربزرگ‌ها"، "زنان و مردان" و "دختران و پسران" درحالی با معرفی راه‌یافتگان به جشنواره ملی و منطقه‌ای به کار خود پایان داد که قصه‌گویان برتر در قصه‌هایشان به نمادهای ملی و شجاعت ایرانی رنگ شاد، عاطفه و امید زدند تا خود را برای رقابتی بالاتر(ملی و منطقه‌ای) آماده کنند.
شاهنامه کارنامه هویت ملی ماست
«شهرزاد زارعی»، قصه‌گوی برتر بیست و سومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی از استان هرمزگان است که با قصه «رستم و تهمینه» برای نخستین بار در جشنواره قصه‌گویی شرکت کرد و به مرحله منطقه‌ای این جشنواره راه یافت.
وی که هم‌اکنون مربی مرکز چهار بندرعباس است، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: شاهنامه برای ما ایرانی‌ها نماد غرور ملی و شخصیت رستم نماد عشق به وطن، دلیری، شجاعت و پهلوانی است که به‌خاطر وطن سختی‌ها را تحمل می‌کند.
وی با بیان اینکه داستان زیبای تهمینه و رستم، مفاهیم زیبای عاطفی زیادی با خود دارد، بیان داشت: قصه رستم و تهمینه، از بسیاری از جهات عاطفی دارای ارزش و اعتبار است.
این قصه‌گوی برتر هرمزگان معتقد است: عشق تهمینه به رستم با توجه به اینکه هیچ گاه رستم را ندیده، نمادی از یک عشق پاک است، عشقی که ظاهری نیست و فقط نشات گرفته از شجاعت و دلیری رستم می‌باشد.
زارعی ادامه داد: شاهنامه شاهکار حماسی فردوسی اثری است که از گذشته، فرهنگ و هویت ایرانیان را تا به امروز حفظ کرده است و یکی از ویژگی‌های مهم کار فردوسی در شاهنامه این است که در قالب داستان‌ها و شخصیت‌ها، اخلاق درست و انسانی را به نمایش می‌گذارد، بدون اینکه قصد موعظه و نصیحت داشته باشد.
وی با بیان اینکه شاهنامه تقویم مصور حماسه و تاریخ و فرهنگ ایران زمین است، تصریح کرد: شاهنامه کتاب داستان‌های کهن ایرانی، آداب و رسوم و آئین‌های کهن نیاکان ما ایرانیان است و فردوسی نیز ۳۰ سال بی‌وقفه کار کرد تا شاهنامه را به پایان برساند.
دریافت آیین زندگی با استفاده از قصه‌های شاهنامه برای کودکان و نوجوان
این قصه‌گوی برتر این دوره از جشنواره قصه‌گویی با بیان اینکه شاهنامه آیینه و بخشی از هویت ملی ماست، در سروده‌های فردوسی سرشت و نهاد ایرانی کاملا به چشم می‌خورد، گفت: من به عنوان مربی وظیفه خودم می‌دانم که بتوانم نسل جدید را با قصه‌های غنی و فرهنگ اصیل شاهنامه آشنا کنم، زیرا معتقدم شاهنامه کارنامه هویت ملی ماست.
زارعی افزود: آن چیزی که قصه‌های شاهنامه را ملموس‌تر می‌کند، توجه به نیازهای مادی و معنوی است، بنابراین استفاده از قصه‌های شاهنامه برای کودکان و نوجوان باعث می‌شود که آیین زندگی را بدون هیچ‌گونه پیچیدگی دریافت کنند.
این مربی کانون پرورش فکری در مرکز شماره چهار بندرعباس عنوان کرد: در قصه‌های شاهنامه خوشی‌ها و ناخوشی‌ها به صورت یکسان در آن وجود دارد، قصه‌ها، شنونده‌ها را به شادی و کامروایی فرا می‌خواند و عشق در آن طبیعی هستند و به بار می‌نشیند.
وی ابرازداشت: قصه‌های شاهنامه سراسر دفاع از گوهر انسانی است، از این‌رو آشنا کردن نوجوانان با اندیشه‌های فردوسی پاشیدن بذرحکمت در روح و ذهن آینده سازان این مرز و بوم است.
این قصه‌گوی برترهرمزگان با بیان اینکه قصه‌ها همیشه برای من دنیایی از ناشناخته‌ها بوده و همراه شدن با شخصیت قصه‌ها، یک جور حس آرامش را به القا می‌کند، گفت: در تمامی سال‌های فعالیتم در کانون پرورش فکری همه علاقه زیادی به قصه‌گویی داشتم اما به دلیل اینکه شغلم اداری بود و از فضای بچه‌ها دور بودم موفق نشدم که در جشنواره‌ها شرکت کنم.
زارعی افزود: خوشبختانه با مربی شدنم و وارد شدن به دنیای زیبای کودکان، برگزاری جشنواره سیزدهم قصه‌گویی را فرصتی مناسب برای قصه‌گویی دیدم تا در این عرصه نیز خودم را محک بزنم که جا داره از همراهی و راهنمایی‌های دوست و همکارم فاطمه تقی‌زاده مربی مسوول مرکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شماره ۴ بندرعباس تشکر کنم چون قطعا اگر تشویق‌های وی نبود شاید نمی‌توانستم قصه بگویم.
قصه‌ها شادی‌آفرین و آموزنده هستند
«خاتون سعدینی» دیگر مربی فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان سیریک است که با قصه «مراد سونی» به مرحله منطقه‌ای سیزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی راه یافت.
وی که دارای ۱۱ سال سابقه فعالیت مربی‌گری در کانون دارد، تاکنون پنج‌بار در جشنواره قصه‌گویی شرکت کرده و یک بار حائز رتبه استانی شده است.
سعدینی در گفت‌وگو با ایرنا افزود: قصه «مراد سونی» داستان یک روستایی مردی به اسم "مراد" زندگی می‌کرد، کار مراد «سوندبافی(حصیربومی) بود که همه به او مراد سونی می‌گفتند.
وی توضیح داد: مردم زیادی برای خریدن سوند می‌آمدند و روزگار مراد خوش بود تا اینکه جمعیت بیشتر شد و مردم با رفتن به سایر شهرها چیزهای جدیدی خریدن و کسب و کار مراد رونقی نداشت تا اینکه بعد از ناراحتی زیاد با همراهی و کمک خدیجه مراد کار ماهیگیری با تور را راه می‌اندازد و کسب و کار خوبی به دست می‌آورد، مردمان زیادی به خریدن ماهی می‌آیند و کسب‌وکار مراد رونق می‌گیرد و همه به او مراد ماهیگیر می‌گویند.
این مربی سیریکی پیام قصه‌اش را "تلاش، ناامید نبودن" و اینکه امید پایه و اساس یک کار است، عنوان کرد و معتقد است قصه‌گویی ابزار موثر تربیتی است.
سعدینی در خصوص اهمیت قصه برای کودکان افزود: قصه‌ها هم شادی‌آفرین و هم آموزنده هستند، کودک با گوش دادن به قصه، بر توجه و دقتش به پیراپون خود می‌افزاید و درباره هر موضوع و پدیده‌ای فکر می‌کند.
این قصه‌گوی برتر جشنواره قصه‌گویی اضافه کرد: پرورش عادت‌های مفید، ایجاد عزت نفس، گسترش خلاقیت از مهم‌ترین هدف‌گذاری‌ها در قصه‌گویی برای کودکان و نوجوانان است.
دختر قوی تو می‌توانی به هر چیزی که دوست داری برسی
«کوثر شهدادی» دیگر قصه‌گوی برتر این دوره و عضو ۱۳ ساله کانون پرورش فکری میناب است که حدود یک سال به کار شاهنامه‌خوانی و نقالی مشغول است.
کسب مقام اول مسابقات درون گروهی گروه فرهنگی هنری واسپوهران ایران، کسب مقام نقره‌ای در مسابقات کشوری شاهنامه‌خوانی بامداد تهران، کسب مقام اول حافظ خوانی استانی، کسب مقام دوم نقالی در مسابقات فردا و شایسته تقدیر در مسابقات گردآفرید بودم از جمله مقام‌های وی درحوزه شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی است.
این قصه‌گوی برتر که در این دوره از جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی با قصه«نبرد سهراب و گردآفرید» در بخش آیینی سنتی به عنوان قصه‌گوی برتر معرفی شد، دلیل انتخاب این قصه را نشان دادن قدرتمندی یک زن و پیروزی در مبارزه‌ها عنوان کرد.
شهدادی گفت: درواقع با روایت این داستان می‌خواستم یک حامی برای تمام زنان دنیا باشم که هرچند در این جامعه محدودیت‌های دارند اما این محدودیت‌ها نه تنها باعث ضعیف‌تر شدن بلکه باعث قوی‌تر و مستقل شدن زنان شده است.
وی با بیان اینکه از نظر من هیچ داستانی بدون تاثیر نیست، اما این تاثیرات به دو بخش منفی و مثبت تقسیم می‌شوند، افزود: در این داستان سعی کردم به تمام زنان و دختران بگویم دختر قوی تو می‌توانی به هر چیزی که دوست داری برسی و اصلا شرایط ما زنان و دختران اهمیت ندارد چون این ماییم که شرایط رو تغییر می‌دهیم.
این نوجوان قصه‌گو که مهارت خوبی در شاهنامه‌خوانی دارد، افزود: با پیشنهاد و راهنمایی‌های سازنده خانم فیروزی، مربی کانون میناب به قصه‌گویی، در این دوره از جشنواره قصه‌گویی شرکت کردم و خدا را شکر می‌کنم که توانستم عنوان برتر بخش آیینی سنتی را به دست بیاورم.
قصه باید همراه با بذر قصه‌گویی باشد
«شادی آزاد بشمنی»، معروف به خاله باران نیز از قصه‌گویانی است که در بخش زنان و مردان با قصه «گل پونه و آسمون» به مرحله منطقه‌ای بیست‌وسومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی از استان هرمزگان راه یافت.
وی که به شدت به کار قصه‌گویی علاقه‌مند است و در برنامه‌های مختلف فرهنگی و هنری در بندرعباس حضوری فعال دارد، مادرش را یکی از مشوق‌های اصلی خود در کار قصه‌گویی می‌داند که از کودکی برایش قصه می‌گفت و باعث شد از ۱۰سالگی قصه و داستان بنویسد.
آزاد بشمنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود:هرقصه باید همیشه بذر قصه‌گویی را با خود به همراه داشته باشد و من نیز به عنوان قصه‌گو هرجا که می‌روم این بذر را به همراه دارم تا با آن برای کودکان سرزمینم شادی، آرامش و مهربانی هدیه کنم.
وی که سومین بار است در جشنواره قصه‌گویی شرکت می‌کند،گفت: حدود شش‌ماه انتخاب قصه و تمرین من طول کشید و در این مدت سعی می‌کردم در کنارتلاش خودم از دوستانی که استاد قصه‌گویی هستند، کمک بگیرم.
آزاد گفت: در این مدت خانم عفت تفضلی یکی از مربیان و قصه‌گویان کانون پرورش فکری کودکان استان راهنمایی‌های زیادی کردند و باعث شد دانش وعلاقه من در زمینه قصه‌گویی و شرکت درجشنواره نیز بیشتر شود.
معرفی ۱۴ قصه‌گو در بخش ملی و منطقه‌ای
بیست‌وسومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون امسال با محورهای موضوعی«امیدها و آرزوها، شادی‌ها و غم‌ها و ایثار و ازخودگذشتگی» است.
براساس رای داوران بیست‌وسومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی متشکل از "عفت تفضلی، مریم احتشام و عاطفه جمال" در بخش ملی "سکینه فیروززاده" با قصه«قصه جیرجیرک»، "سلیمان کرم‌پور" با قصه«مرد و نامرد» و "فاطمه امیرمرادی" با قصه «پادشاه‌وحاتم طایی» به‌عنوان برگزیدگان بخش مادر بزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها معرفی کردند.
همچنین در بخش زنان و مردان، داوران به قصه «مراد سونی»"خاتون سعدینی"، «گل پونه و آسمون» "شادی آزاد بشمنی" و «تولد یک قلب» "آناهیتا محلفی" رای مثبت داده و آن‌ها توانستند به مرحله منطقه‌ای این جشنواره راه یابند.
در بخش دختران و پسران نیز امسال "محمدامین سالاری" با قصه«صدای ساز سهراب»، "فاطمه‌زهرا احمدی فینی" با قصه«آسیاب بچرخ» و "یسنا حیدری" نیز با قصه«نقره ماهی» برگزیدگان این دوره معرفی شدند.
در بخش«آیینی سنتی»، داوران جشنواره بیست و سوم، هیچ قصه‌گویی را به عنوان نفراول در بخش زنان و مردان حائز رتبه ندانستند و فقط "شهرزاد زارعی" مربی مرکز شماره چهار بندرعباس را با قصه«رستم و تهمینه» به عنوان نفر دوم بخش آیینی سنتی معرفی و این مربی خوش‌ذوق توانست به مرحله منطقه‌ای این جشنواره راه یابد.
همچنین در این بخش، داوران این دوره از جشنواره "کوثر شهدادی" با قصه«نبرد سهراب و گردآفرید» و "رایان شاهی" با قصه«ضحاک اهریمن» در بخش دختران و پسران را انتخاب کردند.
داوران مرحله استانی بیست‌وسومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در استان هرمزگان همچنین در بخش زنان و مردان، "مرضیه فیروزی" را با قصه «بخت بد» و "هدا کهوری‌نژاد" با قصه «بی‌بی دریا» از بخش پدربزرگ و مادربزرگ‌ها شایسته تقدیر معرفی کردند.
در بخش شایسته تقدیر دختران و پسران نیز "فاطمه صالح‌زاده" با قصه «آن تری زی این تری زی» معرفی شد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، در هر بخش، تنها ٢نفر اول زنان و مردان ملی و آئینی سنتی و ٢نفر اول دختران و پسران ملی و آئینی سنتی وارد رقابت منطقه‌ای خواهند شد.
مرحله پایانی بیست‌وسومین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۳۰ آذر و هم‌زمان با شب یلدا برگزار خواهد شد.
گزارش از فرنگیس حمزه‌یی