فرهنگ ایرانی ترکیبی از عناصر مختلف است که در طی تاریخ درهم تنیده شده و به صورت مجموعه ای واحد و یکپارچه از عناصر باستانی و اسلامی و پسامدرنیسم همواره از طریق عوامل ارتباطی به جهان نشر یافته است. وسایل ارتباطی امروزی بویژه اینترنت و ماهواره نیز این فرصت را برای فرهنگ های مختلف فراهم کرده اند تا بتوانند به نحوی مناسب تر و گسترده تر مفاهیم و چهارچوب های ارزشی و فرهنگی خویش را به دیگران منتقل نمایند و در این میان به نظر می رسد فرهنگ هایی که دارای ظرفیت غنی تر و ریشه دارتری هستند از امکان تاثیرگذاری بیشتری برخوردارند.
یک زوج جوان مسلمان و دو چهره علمی بلند پایه از کشور بوسنی و صربستان از جمله عوامل فرهنگی هستند که با راه اندازی مرکز علوم دینی و بعنوان پل ارتباطی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای متبوع خودشان در شناسایی فرهنگ و تمدن ایرانی نقش آفرینی کرده اند.
حضور این زوج فرهنگی به عنوان مهمان چند روزه در گیلان با فلسفه سیاحت بهانه ای برای گفتگو با آنان شد.
دکتر معمر خلیل اویچ که به چندین زبان مهم دنیا تسلط کامل دارد گفت: زبان فارسی و صربی را بصورت زبان مادری تکلم می کنم، زبان عربی را بصورت فصیح و به زبان انگلیسی نیز تسلط کامل دارم.
این دانشمند فیلسوف مسلمان از کشور صربستان می گوید: دارای مدرک تحصیلی دکتری فلسفه اسلامی از جامعه المصطفی قم می باشد و از سال ۱۳۷۲ شمسی به مدت ۱۹ سال بصورت مداوم در ایران حضور داشته است و در کنار آن تحصیل دوره های آموزش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را در ایران سپری کرده است و در دوران تحصیل، تمامی اعضای خانواده در ایران سکونت داشتند.
وی به ماجرای حضور پدرشان نیز در ایران اشاره می کند و می گوید: مهمترین دلیل آمدن ما به ایران بخاطر علاقه شدید پدرم به حضرت امام خمینی(ره) بود که در زمان جنگ تحمیلی، تلویزیون کشور یوگسلاوی سابق برنامه ای از جنگ ایران و عراق پخش می کرد و با توجه به شناخت قبلی پدرم از شخصیت امام خمینی موجب شد تا بیشتر این برنامه تلویزیونی را دنبال کند.
دکتر معمر خلیل اویچ ادامه داد: پس از پخش این برنامه تلویزیونی، یکی از فرماندهان صرب در ادامه می گفت: هرکس این برنامه را می بیند و خودش را شیعه خمینی می داند ۳ قدم به جلو بیاید که در همان زمان پدرم رسماً مذهب شیعه را پذیرفت و خودش را یار امام می دانست که علاقه شدید ایشان نسبت به امام خمینی، موجب شد که دوبار برای حضور در جبهه ها تصمیم بگیرد و تا خوزستان نیز رفتند.
وی گفت: پدرم دارای مدرک فوق لیسانس جهانگردی بود و تمام دارایی و پول های موجود خودش را برای کمک به جبهه های جنگ در طول سال های دفاع مقدس، به ایران ارسال کرد و وقتی که پدرم تصمیم به دیدار با امام خمینی را داشت، همزمان شد با رحلت امام که پدرم بعد از شنیدن خبر فوت امام به مدت ۳۰ ماه لکنت زبان گرفت و از فرط ناراحتی و غصه های زیاد همیشه گریه های طولانی می کرد و اغلب مواقع حتی از هوش می رفت و تا جماران آمد ولی توفیق دیدار حاصل نشد.
دکتر معمر خلیل اویچ به نحوه دیدارشان با رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۰۵ میلادی به اتفاق برادران و مادرم محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای رسیدیم و در آنجا معظم اله فرمودند، پدر شما را کاملاً می شناختم و در یک فضای کاملاً خوب و دوستانه این توفیق نصیب ما شد.
وی در خصوص نحوه آشنایی و ازدواج با همسرشان خانم عمرا خلیل اویچ (یاشاراویچ) می گوید: از طریق یکی از دوستان ما که از علمای بزرگ بود و بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت فرهنگی در شهر سارا یو داشتند این آشنایی و وصلت سر گرفت و در سال ۲۰۱۰ میلادی در صحن عتیق حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها که مصادف بود با سالروز میلاد حضرت علی علیه السلام، مراسم عقد و ازدواج ما انجام شد و حاصل این وصلت دو فرزند دختر بنام های ریحانه و ملک می باشد.
این اسلام شناس در ادامه با اشاره به فعالیت های علمی خود افزود: مرکز علوم دینی قم واقع در شهر بلگراد در سال ۲۰۱۲ میلادی در قالب سه گروه پژوهشی، فلسفه و اندیشه اجتماعی و اندیشه معاصر دینی راه اندازی شد.
دکترمعمرخلیل اویچ با اشاره به فعالیت این مرکز اسلامی در شهر بلگراد صربستان می گوید: تاکنون مقالات و کتب متعددی توسط اینجانب و از سوی این مرکز برای علاقمندان انتشار یافته است و روابط بسیار خوب و تأثیر گزاری با جامعه دانشگاهی شهر بلگراد صربستان و سارایووی بوسنی داریم.
رئیس مرکز اسلامی صربستان با اشاره به نفوذ اسلام در کشورهای اروپایی افزود: از مهمترین افتخارات این مرکز، انتشار مجله علمی پژوهشی علوم دینی قم است که از سال ۲۰۱۲ میلادی شروع به کار کرد و در سال ۲۰۱۴ بصورت رسمی وارد لیست ایندکس جمهوری صربستان شد که این لیست بالغ بر ۷۰ سال است که منتشر می شود.
این اسلام شناس اروپایی بیان کرد: مجله علوم دینی قم، نخستین و تنها مجله با محتوای قالب اسلام شناختی وارد این لیست شده است و علاوه بر این از سال ۲۰۱۶ میلادی وارد چندین لیست معتبر بین المللی دیگر نیز شد وهم زمان با احراز رتبه علمی، پژوهشی «ام-۵۳» از وزارت علوم جمهوری صربستان در چند پایگاه معتبر ایندکس مجلات علمی ملی و بین المللی از جمله، ایندکس ارجاعات ملی صربستان (SCIndex)، پایگاه بین المللی راهنمای مجلات دسترسی آزاد (DOAJ)، پایگاه علوم انسانی و اجتماعی اروپای مرکزی و شرقی (CEEOL)، پایگاه ملی نشانگر دیجیتالی اسناد صربستان (doiSerbia) و پایگاه بین المللی دایمنشنس (Dimensions) نمایه‌سازی شده است.
مدیر مسئول مجله علوم دینی قم در کشور صربستان با اشاره به حوزه نفوذ این نشریه تخصصی می گوید: این مجله در حوزه های علوم انسانی، علوم فلسفی و علوم اجتماعی جزء هشت مجله برتر کشور صربستان محسوب می شود که میزان انتشار مقالات این مجلات علمی بالغ بر ۱۵۰۰ عنوان می باشد.
دکتر معمر خلیل اویچ بیان کرد: تا کنون بیش از ۱۲۰ مقاله علمی در این مجله تولید و انتشار یافته است و نویسندگان آن مقالات از اسلام شناسان و دین پژوهان مشهور از کشورهای صربستان، بوسنی و هرزگوین، مقدونیه، یونان، آلمان، انگلیس، جمهوری اسلامی ایران، اندونزی، کانادا، آمریکا و نیجریه بودند که ارزیابی این مقالات از سوی وزارت علوم صربستان و اتحادیه اروپا انجام می گیرد.
این چهره علمی بلند پایه و اسلام شناس اروپایی با اشاره به همکاری های علمی با سایر مراکز صربستان می گوید: تا کنون بعنوان استاد مدعو در دانشکده های زبانشناسی، فلسفه و علوم سیاسی دانشگاه بلگراد همکاری و فعالیت داشته ام.
وی بیان کرد: در سال ۲۰۱۴ میلادی کتاب تاریخ مختصر فلسفه اسلامی را منتشر کردم و از سه سال پیش بعنوان کتاب رسمی کمک درسی در دانشکده فلسفه دانشگاه بلگراد مورد استفاده قرار می گیرد و در سال ۲۰۱۶ میلادی کتاب اقتدار جامعه – اسلام – فلسفه و تمدن را تألیف کردم و در همان سال کتاب پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران را ترجمه و منتشر کردم و این کتاب در محتوای بالغ بر ۱۴۰۰ صفحه در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
دکتر معمر خلیل اویچ در ادامه گفت: سال ۲۰۱۸ کتاب آفتاب در سایه را نوشتم و این کتاب در قالب رمان و داستان تمثیل گونه بود که به شخصیت یک انسانی اشاره دارد که بنحوی به دنبال ارزشهای شرقی به سفر می پردازد و در سال ۲۰۱۹ کتاب اسلام و جامعه شناسی دین را در ۸۴۰ صفحه نوشتم و این کتاب سال گذشته از سوی وزارت علوم صربستان بعنوان یکی از سه کتاب برتر سال در حوزه علوم اجتماعی این کشور انتخاب گردید و در واقع بررسی تطبیقی آرای علامه طباطبایی و امیل دورکیم فرانسوی در باب هویت انسان، دین و جامعه می پردازد.
این نویسنده مسلمان صربستانی در خصوص سایر آثار منتشر شده خود گفت: در سال جاری هم کتاب تاریخ اندیشه اجتماعی در اسلام را با ۷۶۰ صفحه در کشور متبوع منتشر کردم و این کتاب در قالب اندیشه های بیش از ۳۰ شخصیت برجسته در طول تاریخ اسلام در حوزه علوم اجتماعی را بررسی کرده است.
این دانشمند مسلمان اروپایی با اشاره به دیگر اقدامات در زمینه مسائل علمی گفت: برگزاری دوره های علمی کوتاه مدت یک ماهه در حوزه تاریخ فلسفه اسلامی، قرآن در اسلام، انسان در اسلام و دوره های مختلف تاریخ اسلام که متقاضیان و شرکت کنندگان در این دوره ها، دانشجویان دوره های ارشد و دکتری دانشگاه بلگراد بودند.
زبان فارسی بر قامت استادی بانوی اهل بوسنی
خانم عمرا خلیل اویچ (یاشاراویچ) همسر ایشان می گوید: بنده به مدت سه سال در شهر قم دوره های فقه اسلامی و علوم دینی را از موسسه جامعه المصطفی فراگرفتم و هم اکنون دارای مدرک تحصیلی ارشد می باشم.
بانوعمرا خلیل اویچ با اشاره به سوابق تحصیلی و فعالیت های خود گفت: هم اکنون مشغول به تحصیل در دوره دکترای رشته شرق شناسی در دانشگاه بلگراد صربستان و رشته ادبیات شرقی در دانشکده فلسفه دانشگاه شهر سارایوو را سپری می کنم.
این بانوی مسلمان و اسلام شناس اروپایی افزود: دوره های استادی زبان فارسی را در جامعه المصطفی شهر قم گذرانده ام و در واقع اولین استاد غیرایرانی زبان فارسی در دانشگاه مجازی جامعه المصطفی می باشم.
خانم عمرا با اشاره به سابقه همکاری رسانه ای با رسانه ملی ایران گفت: سابقه همکاری چندین ساله با صدا و سیمای ایران در بخش برون مرزی این سازمان در زمینه تحریر، تهیه و ترجمه برنامه داشته ام.
وی بیان کرد: چندین سال پیش هیأت بلند پایه علمی از دانشگاه سارایووی بوسنی، متشکل از رئیس و معاون آموزش این دانشگاه به منظور برخی جلسات و موضوعات با روسای دانشگاه های تهران، به ایران سفر کردند و بنده به عنوان مترجم و از اعضای این هیأت بودم.
خانم عمرا خلیل اویچ که به نویسندگی نیز مبادرت می کند کتابی تحت عنوان "بر بال های سیمرغ" که به صورت رمان می باشد در سال ۲۰۱۹ میلادی و به زبان بوسنی یایی منتشر کرده است و همچنین دارای مقالات علمی گونان نیز هستند و در حال حاضر یک اثر رمان دیگر نیز در دست نگارش دارند.
این بانوی مسلمان ادامه داد: فرهنگ ها همواره عامل وحدت بخش بین ملت ها و به عبارتی مرزهای فرهنگی بوده و درخت متصل کننده ملت ها محسوب می شوند و به همین دلیل ادبیات و علوم که بخش عظیم از فرهنگ می باشند می توانند بهترین پل ارتباطی بین همه ملت ها با ملت ایران باشند.
وی بیان کرد: در گذشته هم قرابت ها بوده و ما امروز نیز باید تلاش کنیم تا این مهم استمرار داشته باشد، ملت بوسنی و صربستان همواره به فرهنگ بالنده مردم ایران و بزرگانی همچون مولوی، خیام، عطار، حافظ، سعدی و دیگران عشق می ورزند و به همین دلیل از مدخل چنین بزرگانی می توان فرهنگ غنی ایرانی اسلامی را به ملت های دنیا معرفی کرد و ادبیاتی که از مدخل هنر خارج شود مخاطب آن احساس نزدیکی و قرابت می کند.
این بانوی نویسنده بوسنی یایی، بیان کرد: اصلی ترین بخش فرهنگ که امروز در نزد غیرایرانیان نهادینه شده، بخاطر همان لطافت خاصی است که ادبیات فارسی دارد.
وی در ادامه با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر صنعت نشر و کتاب گفت: با وجود چنین فضایی صنعت نشر و کتاب در آینده با مشکل بزرگی مواجه خواهد بود و هم اکنون نیز فضای حاکم امروز تأثیر خود را بر روی بسیاری از نشریات گذاشته است و اغلب نشریات معتبر دنیا هم اکنون نسخه چاپی ندارند.
این بانوی اسلام شناس اروپایی گفت: امروز مدیریت علم و هنر و غیره وارد فضای مجازی شده است و دسترسی به علوم برای همه اقشار جامعه بسیار راحت شده و ناگزیر هستیم به این موضوع به عنوان یک ظرفیت با نگاه مثبت بنگریم و مورد استفاده قرار دهیم.
خانم عمرا خلیل اویچ در ادامه با اشاره به فرهنگ غنی کشور ایران گفت: مردم کشور ما، ایران را بخاطر داشتن فرهنگ و تمدن غنی و بالا دوست دارند و همینجا از جوانان عزیز ایران می خواهم که به این ظرفیت عظیم و تمدن بالنده افتخار کنند چرا که بسیاری از ملت های دنیا امروز حسرت داشتن چنین فرهنگ و تمدنی را دارند.