به گزارش ایرنا این آیین هرساله در روز سوم محرم به یاد افراشته شدن پرچم کاروان سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و به یاد سقای دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس(ع) در شهر حسینی مراغه برگزار می‌شود و امروز قرار بود تا با هدف جلوگیری از ازدحام جمعیت خیلی زودتر و در ساعت‌های اولیه روز برگزار شود.
آیین مذهبی و سنتی علم‌بندان به اعتقاد مردم این شهرستان برگرفته و یادآور مهمترین هدف امام حسین (ع) از قیام کربلا که همان برافراشتن پرچم اسلام است، هر سال در جوار مساجد، تکیه‌ها و حسینیه‌های این شهرستان اجرا می‌شود اما آیین محله دروازه این شهر از جایگاه ویژه برخوردار است.
عزاداران حسینی مراغه معتقدند که حضرت باب الحوایج (ع) این پرچم را در سومین روز از ماه محرم و همزمان با اطراق کاروان حسینی در کربلا برافراشته و آنان نیز به یمن زنده نگهداشتن قیام حسینی و تحقق عزت، آزادی و سربلندی اسلام، در این روز علم برپا می‌کنند.
در این آیین مردان و زنان از دومین شب ماه محرم در کنار علم‌های حسینی شروع به خواندن دعا به ویژه زیارت عاشورا کرده و صبحگاه سومین روز و قبل از برافراشته شدن این علم، مردمی که نذر یا حاجتی دارند برای برآورده شدن آن روسری، پارچه و شال به علم می‌بندند به طوری‌که تمام طول علم با پارچه‌های رنگارنگ پوشیده می‌شود.
در نهایت علم‌ها که از لوله‌های فلزی و در برخی موارد از چوب ساخته شده با برگزاری آیین و سنت‌های خاصی برافراشته شده و تا بیستم ماه صفر و همزمان با اربعین شهدای کربلا به پایین کشیده می‌شود.
ذکر «یاحسین» و «یا ابوالفضل» عزاداران به هنگام برافراشتن علم‌ها در مقابل تکایا و حسینیه‌ها شور خاصی به عزاداران می‌دهد و آنان با خواندن ذکر و دعا، برآورده شدن حاجت و نیازهای خود را خواهان می‌شوند.
علم میدان امام حسین (ع) یا همن محله دروازه مراغه که به عنوان بزرگترین علم این شهرستان شناخته می‌شود هر سال پذیرای هزاران عزاداران حسینی از مراغه و شهرستان‌های همجوار است و تعدادی از مردم نیز برای عرض ارادت به سالار شهیدان، به ذبح قربانی و توزیع آش، نان روغنی، شیر و شربت نذری در بین عزاداران اقدام می‌کنند.
آغاز عزاداری‌های هیئت‌های حسینی پس از آیین علم‌بندان
با افراشته شدن علم حضرت ابوالفضل (ع) در این شهرستان، هیات‌های عزاداری حسینی با تشکیل دسته‌جات عزادارای در نقاط مختلف شهر حضور یافته و به عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی در رثای امام حسین (ع) و یاران آن حضرت می‌پردازند.
در دهه‌های گذشته پنج هیئت بزرگ و صاحب قدمت مراغه شامل هیئت‌های حاجی غفار، کربلایی محمدرضا، امین حضرت، بالامیری، حاج حسین پاشا، در کنار سایر هیئت‌های حسینی، آیین‌های سوگواری حسینی را در مراغه از سوم محرم و پس از آیین سنتی علم‌بندان آغاز می کردند و همین رسم امروزه در مورد همه هیئت‌ها حسینی صدق میکند.
تاکید بر رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از چند روز قبل
معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان مراغه می‌گوید: موج پنجم کرونا و سویه خطرناک موسوم به «دلتا» نگرانی بسیاری ایجاد کرده و بر همین اساس از چند روز قبل تاکید شده بود که عزاداران شرکت‌کننده در آیین علم‌بندان، پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند.
سیدعلی موسوی افزود: ضوابط برگزاری آیین‌های عزاداری ماه محرم و صفر امسال با محوریت سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان مسئول کارگروه برگزاری آیین‌های عزاداری ابلاغ شده است و امیدواریم درصد رعایت پروتکلهای بهداشتی در آیین‌های عزاداری رفته‌رفته بیشتر شود.
وی ادامه داد: رعایت پروتکلهای بهداشتی و فاصله اجتماعی باید مورد اهتمام جدی همه اقشار جامعه قرار گیرد تا شاهد شیوع بیشتر کرونا در ایام محرم نباشیم.
حساسیت مردم نسبت کرونا کمتر از پارسال است
رئیس اداره تبلیغات اسلامی مراغه با اشاره به اینکه مردم و عزاداران کمتر به توصیه‌ها گوش فرا می‌دهند، بیان کرد: حساسیت آنان نسبت به شیوع ویروس کرونا در مقایسه با محرم سال قبل کمتر شده است.
حجت‌الاسلام علی امیری در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: عوامل انتظامی حتی شب را هم در محل‌های برگزاری آیین علم‌بندان حضور داشتند و عزاداران و مردم را به رعایت پروتکلهای بهداشتی دعوت می‌کردند اما مشارکت آنان متاسفانه پایین است.
وی با تاکید بر فرهنگ‌سازی برای جلب مشارکت بیشتر اهالی، در پاسخ به این سئوال که چرا آیین «علم‌بندان» امسال با هدف جلوگیری از ازدحام و همچون سال قبل زودتر از موعد برگزار نشد، بیان کرد: متاسفانه متولیان «علم» ناهماهنگی‌هایی در برخی از موارد داشتند و این آیین حوالی ساعت ۹ شروع شد.
به گزارش ایرنا آیین سنتی علم‌بندی مراغه در سال ۱۳۹۰ با ارائه پرونده کامل اثر، در فهرست میراث‌فرهنگی کشور به ثبت رسید.