به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی براساس مطالعات موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسالمی ایران پاسخ برخی از این سوالات را داده است تا مردم بدانند که چه کارهایی باید انجام دهند.
مطالعات و شواهدی که مستقیما اثر داروهای بی‌حس‌کننده را بر اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ بررسی کرده باشد، وجود ندارد؛ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد استفاده از داروهای بی‌حسی با اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ تداخل دارد. در دستورالعمل‌های بین‌المللی نیز انجام مداخلات درمانی که نیاز به بی‌حس‌کننده‌ها دارند، پس از تزریق واکسن کووید-۱۹ بلامانع اعلام شده‌اند.
با توجه به شواهد محدود موجود، استفاده از داروهای بی‌حس‌کننده منجر به کاهش اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ نمی‌شود؛ ضرورت دارد برای بررسی اثر داروهای بی‌حسی بر ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹، مطالعات کافی و دقیق در سطح جهانی انجام شود؛ در مورد انجام بیهوشی برای جراحی، تداخل بین مصرف داروهای بیهوشی و عملکرد واکسن، شواهدی به‌دست نیامده اما توصیه شده است در صورت امکان، جراحی را تا زمان به‌دست آمدن ایمنی کامل از واکسیناسیون به تأخیر انداخت.
داروهای بی‌حس‌کننده داروهایی هستند که منجر به از بین رفتن حس در بدن انسان می‌شوند. از این داروها در حین مداخلات درمانی و اعمال جراحی برای بی‌حس‌کردن مناطق خاص بدن یا ایجاد خواب استفاده می‌شود و منجر به آن می‌شود که از درد و ناراحتی جلوگیری شده و طیف وسیعی از اقدامات پزشکی مورد نیاز بر روی فرد انجام شود.
بی‌حس‌کننده‌های موضعی و بیهوش‌کننده‌های عمومی دو نوع رایج از این گروه داروها هستند. با افزایش پوشش واکسیناسیون کووید-۱۹ در کشور و تسریع در انجام آن، ممکن است در مواردی نیاز باشد که برخی از افراد بلافاصله پس از انجام واکسیناسیون، مجبور به انجام مداخلات درمانی باشند که در آن نیاز به استفاده از بی‌حس‌کننده‌ها است.
حال این سوال مطرح می‌شود که آیا استفاده از داروهای بی‌حسی پس از تزریق واکسن کووید-۱۹ موجب کم یا بی‌اثر شدن آن می‌شود؟
بنابراین در این متن، تداخل دسته اول این داروها یعنی بی‌حس‌کننده‌ها بر اثرات ایمنی‌زایی واکسن مورد بررسی قرار گرفته است و بدیهی است که شرایط در مواردی که فرد به جراحی‌های غیراورژانس که شاید مداخله بیهوشی عمومی را نیاز داشته باشد، تفاوت دارد.
مطالعات و شواهدی که مستقیما اثر داروهای بی‌حس‌کننده را بر ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ بررسی کرده باشد، وجود ندارد. در عین حال هیچ شواهدی هم وجود ندارد که نشان دهد استفاده از داروهای بی‌حسی با اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ تداخل دارد.
در دستورالعمل مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا، انجام مداخلات درمانی نظیر دندانپزشکی و یا کولونوسکوپی که در آنها نیاز به استفاده از داروهای بی‌حسی است، پس از انجام واکسیناسیون کووید-۱۹ مجاز شناخته شده است. اگر چه در این دستورالعمل‌ها توصیه شده است که جراحی‌ها که عمدتا در آنها داروهای بی‌هوش‌کننده استفاده می‌شود، در صورت امکان به دو هفته بعد از تزریق واکسن موکول شود اما علت آن رسیدن به حداکثر سطح ایمنی و همچنین کاهش اثر استرس ناشی از جراحی بر سیستم ایمنی بدن و نه کاهش اثر واکسن تزریق شده به دلیل استفاده از داروهای بی‌حس و یا بی‌هوش‌کننده در حین عمل جراحی اعلام شده است.
بنابراین می‌توان گفت که براساس شواهد محدود موجود، داروهای بی‌حس‌کننده منجر به کاهش اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ نمی‌شود. اگرچه در این زمینه نیاز است که مطالعات کافی و دقیق در سطح جهانی انجام شود.
انجمن بیهوشی آمریکا، در پاسخ به این سؤال که آیا انجام بیهوشی در کارکرد واکسن تداخل ایجاد می‌کند یا نه، این بیانیه را منتشر کرده است که تاکنون شواهدی منتشر نشده که بر تأثیر بیهوشی بر کارکرد واکسن دلالت داشته باشد، با این حال به دلیل اینکه ممکن است جراحی عوارض استرس‌زا داشته باشد، بهتر است بعد از ابتلا به کووید-۱۹، انجام جراحی تا بهبودی کامل به تأخیر بیافتد یا بعد از ایمنی کامل پس از واکسیناسیون انجام شود. اما این انجمن ممانعتی برای انجام جراحی در زمان واکسیناسیون مطرح نکرده است.
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد استفاده از داروهای بی‌حسی با اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ تداخل دارد. در نتیجه گیری دستورالعمل‌های بین‌المللی سایر کشورها نیز انجام مداخلات درمانی که نیاز به بی‌حس‌کننده‌ها دارند، پس از تزریق واکسن کووید-۱۹ مجاز شناخته شده‌اند.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که با توجه به شواهد محدود موجود، استفاده از داروهای بی‌حس‌کننده منجر به کاهش اثرات ایمنی‌زایی واکسن کووید-۱۹ نمی‌شود؛ در مورد انجام بیهوشی برای جراحی، تداخلی بین مصرف داروهای بیهوشی و عملکرد واکسن شواهدی بدست نیامده، اما توصیه شده است در صورت امکان جراحی را تا زمان به دست آمدن ایمنی کامل از واکسیناسیون، به تأخیر انداخت.