مطالعات نشان می‌دهد هرچه اطلاعات عموم در مورد این عارضه بیشتر باشد، مدیریت و کنترل آن ساده‌تر است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک عارضه‌ای است که در آن تعادل هورمون‌های استروژن و پروژسترون از بین می‌رود. این امر منجر به رشد کیست‌های تخمدانی (توده‌های خوش خیم تخمدان) و بی‌نظمی قاعدگی، سطوح بالای آندروژن (هورمون‌های مردانه)، آکنه و اختلالات باروری می‌شود.
علل بروز این عارضه چیست؟
با وجود پیشرفت علم، هنوز علت اصلی PCOS مشخص نیست، ولی پزشکان بر این باورند که عدم تعادل هورمونی و ژنتیک، نقش مهمی در این عارضه دارند، برای مثال؛ اگر مادر یا خواهر زنی در خانواده به این عارضه مبتلا باشد، احتمال ابتلا افزایش می‌یابد.
تولید بیش از حد هورمون آندروژن در بدن و افزایش انسولین نیز در این عارضه نقش دارند.
مهمترین علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
این عارضه با علائم مختلفی همراه است؛ ولی به دلیل افزایش هورمون تستوسترون در این عارضه، معمولا در مبتلایان آکنه و سیاهی و زبری موهای زائد به ویژه در ناحیه صورت، قفسه سینه و کمر و پشت دیده می‌شود. افسردگی، مقاومت نسبت به انسولین و چاقی نیز در مبتلایان دیده می‌شود. اضطراب، ریزش مو، کبد چرب غیر الکلی و آپنه خواب نیز از علائم غیر شایع بیماری است.
مدیریت سندرم تخمدان پلی کیستیک با رژیم غذایی
مطالعات جدید نشان می‌دهد این عارضه تا حد زیادی به سبک زندگی و رژیم غذایی بستگی دارد. در ادامه به چند راهکار غذایی برای کنترل این عارضه اشاره شده است:
مدیریت و جلوگیری از مقاومت نسبت به انسولین
همانطور که گفته شد مقاومت نسبت به انسولین از مهمترین عوارض این عارضه است؛ بنابراین مدیریت میزان کربوهیدرات ضروری است. به این منظور لازمست غذاهایی با شاخص گلایسیمیک کمتر استفاده شود. به سرعت هضم، جذب و سپس بالا بردن ترشح انسولین در مواد غذایی کربوهیدرات‌دار شاخص گلایسیمیک گویند. هرچه این شاخص بالاتر باشد، نشان می‌دهد آن ماده غذایی زودتر هضم و جذب شده، بنابراین ترشح انسولین را سریع‌تر بالا می‌برد. لوبیا، برنج قهوه‌ای، سبزیجات نشاسته‌ای، ماکارونی و نان تهیه شده از غلات کامل شاخص گلایسیمیک پایینی دارند.
رژیم غذایی DASH را انتخاب کنید
رژیم غذایی DASH سال‌هاست که به عنوان بهترین رژیم برای مبارزه با انواع سرطان، سکته مغزی، سنگ کلیه، دیابت و کاهش وزن انتخاب می‌شود. این رژیم غذایی یک رویکرد مادام العمر برای مصرف غذای سالم است که تمرکز عمده آن روی پیشگیری و درمان فشار خون بالاست. این برنامه غذایی افراد را به کاهش مصرف سدیم تشویق می‌کند و در آن مواد غذایی حاوی پتاسیم، کلسیم و منیزیم گنجانده شده است.
یکی از مهمترین مزیت‌های این روش، انعطاف‌پذیری آن است و اینکه از هیچ دستور پیچیده‌ای تبعیت نمی‌کند. توصیه محققان در رژیم غذایی DASH، مصرف مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار، محصولات لبنی کم چرب، روغن سبزیجات، آجیل، گوشت سفید و حبوبات است و مصرف نوشیدنی های شیرین و چربی‌های اشباع شده را ممنوع می‌کند.
یکی دیگر از توصیه‌های پزشکان به مبتلایان به سندم تخمدان پلی‌کیستیک، تقسیم وعده‌های غذایی به چند وعده سبک است.
نحوه تشخیص این عارضه
معمولا تشخیص این بیماری به کمک سونوگرافی یا لاپاراسکوپی لگن انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق معمولا پزشک آزمایش های تیرویید، کلسترول و قند خون در حالت ناشتا را توصیه می‌کند. در صورت موارد خاص، نمونه برداری نیز یکی از روش هاست. بر اساس آمار وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، از هر ۱۰ زن، یک نفر به این عارضه مبتلا است.
مطالعات با بررسی ۲ هزار و ۵۰۰ زن مبتلا به عارضه (PCOS) و مقایسه با همین تعداد زن سالم نشان می‌دهد احتمال بستری شدن زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) در بیمارستان، دو برابر زنان عادی است. در این تحقیقات آمده است که این زنان به دلیل اختلالات هورمونی و مشکلات ناباروری، مدام در بیمارستان بستری می شوند و زندگی آنان روال طبیعی ندارد؛ همچنین سوخت و ساز بدن این افراد با اختلال مواجه است و اغلب به بیماری های قلبی مبتلا هستند. سقط جنین و حاملگی خارج رحمی نیز برخی از عوارض این بیماری هستند. اختلال سوخت و ساز بدن مهمترین عامل در بروز چاقی و دیابت در این افراد است.
منابع:
پایگاه خبری کلینیک مایو
پایگاه خبری ساینس‌دیلی