کبد بزرگترین ارگان داخلی بدن است که بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی بدن، از جمله مبارزه با انواع ویروس و عفونت را به عهده دارد. متاسفانه اکثر بیماری‌های کبدی با هیچ علامت ظاهری همراه نیستند؛ بنابراین حفظ سلامت آن نیازمند توجه ویژه‌ای است.
علایم اولیه بیماری‌های کبد زمانی بروز می‌کند که این اندام حیاتی آسیب جدی دیده است. آگاهی از عوامل آسیب‌رسان به کبد برای حفظ سلامت آن ضروری است.
تحقیقات مختلف نشان می‌دهد برخی عادت‌های روزمره در آسیب جدی کبد نقش دارند که در ادامه بیان شده‌اند :
آفت‌کش‌ها
به زبان ساده، کبد فیلتر بدن است؛ هرچه می خورید یا بو می‌کنید از این فیلتر عبور می‌کند. مطالعات جدید نشان می‌دهد آفت‌کش‌های خانگی و صنعتی برای کبد مضر هستند، به ویژه زمانی که در محیط سربسته استفاده شوند. بنابراین بهتر است هنگام استفاده از انواع حشره‌کش، رنگ و اسپری و به طور کلی مواد بودار از ماسک استفاده کنید و پنجره‌ها را باز نگه دارید.
سموم
مطالعات محققان جان هاپکینز نشان می‌دهد انواع سموم که در سبزیجات و میوه استفاده می‌شوند برای کبد بسیار مضر هستند. محققان توصیه می‌کنند که میزه و سبزی خوب شسته شود و از مصرف میوه نشسته جدا اجتناب شود.
هپاتیت
تاکنون پنج ویروس اصلی هپاتیت شناخته شده است که به عنوان هپاتیت نوع A، B، C، D و E شناخته می‌شوند. احتمال سیروز کبدی و سرطان در دو نوع B و C بیشتر است. هپاتیت نوع A و E معمولا بر اثر مصرف آب و غذای آلوده ایجاد می‌شوند. هپاتیت نوع B، C و D معمولا نتیجه تماس با مایعات آلوده بدن هستند.
به گزارش سازمان جهانی بهداشت هپاتیت‌های نوع B و C با ۳۲۵ میلیون مورد ابتلا، عامل مرگ ۱.۴ میلیون نفر در سراسر جهان در سال است.
مطالعات نشان می‌دهد هپاتیت C عامل اصلی بروز سرطان کبد و سیروز کبدی است. محققان توصیه می‌کنند که افراد به صورت دوره‌ای آزمایش هپاتیت دهند تا بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود.
تتو زدن
مطالعات نشان می‌دهد ابزار تتو می‌توانند عامل بروز کزاز، ایدز، هپاتیت و سل باشند که همگی کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
رژیم غذایی
زمانی که غذای فرآوری‌شده، سرخ‌شده، چرب و شور می‌خورید، کبد را به طور کامل مورد حمله قرار می‌دهید.
شکر
کبد از یک نوع شکر به نام فروکتوز برای تولید چربی استفاده می‌کند. زمانی که میان فروکتوز وارد شده به بدن زیاد باشد، منجر به تجمع چربی و بیماری های جدی کبدی می شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد چربی به اندازه الکل برای کبد مضر است. بنابراین اولین قدم برای محافظت از کبد کاهش مصرف شیرینی است.
استفاده بی رویه از مکمل‌های گیاهی بدون تجویز پزشک
برخی افراد تصور می‌کنند هر نوع مکمل گیاهی هیچ صدمه‌ای به بدن وارد نمی‌کند. این باور کاملا اشتباه است و گاهی مصرف نادرست و افراطی یک مکمل گیاهی می‌تواند منجر به بیماری هپاتیت یا نارسایی کبد شود. بنابراین تمام داروها و مکمل‌های گیاهی باید تحت نظر پزشک و با وسواس مصرف شوند.
چاقی و اضافه وزن
چاقی منجر به تجمع چربی در کبد و کبد چرب غیر الکلی می‌شود و ممکن است باعث تورم کبد شود. بنابراین کاهش وزن اولین قدم در جهت سلامتی کبد است.
مصرف بیش از حد ویتامین A
معمولا بدن از طریق مصرف میوه و سبزیجات، به ویژه آنهایی که رنگ نارنجی و زرد دارند، ویتامین A مورد نیاز خود را تامین می کند. مطالعات نشان می دهد مصرف بیش از حد ویتامین A به کبد آسیب می‌زند.
نوشابه
نوشابه و نوشیدنی‌های مصنوعی یکی از مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند. برای محافظت از کبد مصرف نوشیدنی های مصنوعی شیرین را کاهش دهید.
استامینوفن
دوز نامناسب استامینوفن یکی از عوامل آسیب‌رسان به کبد است. برای مثال چنانچه سرما خورده‌اید و سر درد دارید، مراقب باشید که به طور همزمان از داروی استامینوفن و سرماخوردگی استفاده نکنید، چون داروی سرماخوردگی نیز حاوی استامینوفن است و می‌تواند به کبد صدمه بزند.
چربی‌های ترانس
چربی های ترانس برای کبد بیش از اندازه مضر هستند. دقت کنید حتی اگر در جدول ارزش غذایی میزان چربی ترانس صفر قید شده باشد، هنوز هم مقداری چربی در آن ماده وجود دارد.
انواع سبزیجات، گریپ فروت، گردو، لیمو، آووکادو، چای سبز، سیر، چغندر، سبزیجات با برگ های سبز پررنگ و زردچوبه مهمترین غذاهایی هستند که کبد را سالم نگه می دارند. استفاده از غذاهای آماده و حاضری، الکل و سیگار، روغن و غذاهای سرخ کرده و عدم تحرک، مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند.
تاریخ انتشار: ۳ شهریور ۱۴۰۰ - ۰۸:۰۱
تهران- ایرنا- قسمت عمده سیستم تصفیه بدن به عهده کبد است. عملکرد این عضو به اندازه‌ای حیاتی است که کمترین آسیب به آن می‌تواند خطرات جدی و جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد؛ با این وجود بیشتر افراد روش‌های محافظت از کبد را نمی‌دانند.