به گزارش روز دوشنبه ایرنا، مرکز پژوهش‌های خاورمیانه و آفریقای اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد نشستی با عنوان «روند صلح و نقش ایران در افغانستان» با حضور دیپلمات‌های سابق، کارشناسانی از جمهوری اسلامی ایران، پاکستان و استرالیا برگزار کرد.
طی این برنامه که برخی از سخنرانان به صورت مجازی شرکت کردند، به موضوعاتی از قبیل عزم مشترک ایران و پاکستان برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، تبعات اوضاع افغانستان بر همسایگان و کشورهای منطقه و چگونگی روابط طالبان با جامعه جهانی در آینده پرداخته شد.
«خالد محمود» سفیر پیشین پاکستان در ایران و رئیس فعلی شورای مدیریتی اندیشکده مطالعات راهبردی اسلام‌آباد گفت: روابط ایران و طالبان در گذشته وخیم بود، اما اکنون اوضاع تغییر کرده است.
وی اظهار داشت: ایران اکنون نگاه متفاوتی به طالبان دارد اما ماهیت این ارتباط بستگی به این دارد که طالبان تا چه اندازه اطمینان‌های لازم را خواهد داد.
خالد محمود افزود: تحولات کنونی در افغانستان و تکاپوی ایران برای نقش آفرینی نشان می‌دهد که دو طرف تا این مرحله در مسیر درستی قرار دارند که نشانه خوبی است.
«محمدهاشم پشتون» مشاور تحقیقات و سیاستگذاری موسسه صلح کابل طی سخنرانی مجازی در نشست اندیشکده دولتی پاکستان گفت: به دلیل مشترکات سیاسی، فرهنگی و تاریخی که ایران با افغانستان دارد، مطمئناً این کشور می تواند نقش حیاتی در افغانستان ایفا کند.
وی افزود: تغییر مثبتی در رویکرد طالبان نسبت به نگرش عمل گرایانه ایجاد شده است اما آنان در قبال ایران باید به این نکته واقف باشند که طرف‌های ثالث ممکن است سعی کنند نقش خرابکارانه ایفا کنند.
این کارشناس افغانستانی تاکید کرد: حفظ رابطه برادرانه تهران با هرگونه دولت در کابل برای صلح و رفاه منطقه‌ای اجتناب ناپذیر است.
«آصف علی دُرانی» سفیر سابق پاکستان در ایران نیز گفت که سیاست تحریم و رقابت ایالات متحده در منطقه باعث شده است که ایران با طالبان علیه منافع آمریکا در افغانستان هماهنگ شود.
وی افزود: طالبان در سطح دیپلماتیک اکنون برای جامعه بین المللی بیگانه نیستند و این احتمالاً بر موضع ایران در قبال طالبان تأثیر خواهد گذاشت. با این حال رویدادهای آتی که در افغانستان اتفاق می افتد بیانگر میزان جدیت در تعامل میان ذی نفعان خواهد بود.
این دیپلمات پاکستانی گفت: تهران و اسلام‌آباد همواره در شرایط سخت شانه به شانه کنار یکدیگر ایستاده اند و در بحث افغانستان نیز بین ایران و پاکستان اجماع مهمی در حال ظهور است.
«محسن شریعتی نیا» عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز طی سخنرانی خود به صورت ویدیوکنفرانس گفت: در حال حاضر قضاوت بسیار زود است، نمی‌توان گفت که طالبان دشمن و یا دوست ایران است.
وی افزود: گفتن چیزی درباره نقش ایران در افغانستان نیز دشوار است زیرا همه چیز در حال حاضر نامشخص است. نگرانی های جدی صاحبنظران و عموم مردم در ایران وجود دارد که تحولات فعلی در افغانستان بخشی از یک بازی بزرگ جدید در منطقه است.
این استادیار روابط بین‌الملل معتقد است: ایدئولوژی طالبان و رفتار جامعه بین الملل در قبال به رسمیت شناختن آن دو نکته مهم برای جمهوری اسلامی ایران است که قبل از به رسمیت شناختن طالبان باید به آن توجه شود.
وی افزود: شکست طرح آمریکایی تغییر دولت در افغانستان یک تحول مثبت برای تهران است. این وضعیت می تواند راه را برای راه حل منطقه‌ای بالقوه برای کاهش بحران با هماهنگی با پاکستان، روسیه، چین و ترکیه هموار کند.
«امین سایکل» استاد علوم اجتماعی در دانشگاه استرالیا گفت: تصرف طالبان در افغانستان به ویژه خروج آمریکا از این کشور یک تحول بسیار مثبت برای تهران است.
به عقیده وی، تا زمانی که دولت کابل با ایران دشمنی نداشته باشد، نگرانی های امنیتی ایجاد نکند، جریان پناهندگان به ایران را کنترل کرده و مسائل دو جانبه مانند توزیع آب را مورد بررسی قرار دهد، تهران نیز از تحکیم مناسبات با دولت جدید در کابل بسیار خرسند خواهد بود.
وی اظهار داشت: که اگرچه ایدئولوژی طالبان تغییر نکرده است اما تاکتیک های آنها به ویژه در مورد به رسمیت شناخته شدن منطقه ای و بین المللی تغییر کرده است.
امین سایکل افزود: ایران درحال رصد وضعیت افغانستان است و اینکه نوع رویکرد طالبان در قابل اقلیت‌ها از جمله نحوه نمایندگی جامعه شیعیان در تشکیلات جدید، چگونه خواهد بود. بنابراین طالبان درک کرده است که برای موفقیت در اهداف خود باید در مرحله مشروعیت منطقه‌ای و بین المللی را جلب کند.
خانم «آمنه خان» مدیر مرکز پژوهش‌های خاورمیانه و آفریقا موسسه مطالعات راهبردی اسلام‌آباد در به عنوان سخنران پایانی این برنامه گفت: برای ایران اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی برای حل مسالمت آمیز مسائل افغانستان، پیوستن همه گروه‌های داخلی به روند صلح و مقابله با پیامدهای آینده به ویژه دفع تهدید داعش مهم است.
وی افزود: بی ثباتی در افغانستان موجب نگرانی همه است و در این وضعیت بازیگران منطقه‌ای مانند ایران برای ایفای نقش فعالتر و برجسته تر در افغانستان پیش قدم شده اند.
این کارشناس پاکستانی اظهار داشت: از دیدگاه تهران وضعیت آتی افغانستان نگران کننده است و باید برای غلبه بر این چالش یک راه حل سیاسی برای اختلافات به کار گرفته شود و همزمان با گروه‌های تروریستی از جمله داعش باید مقابله شود.