چه رنجی که برای دزدیدن می‌کشد، چه رنجی که پس از این نوع سرقت از هموطنانش در اوج گرما خواهد کشید؛ دزدی که همسایگان و همشهریانش به او خواهند گفت مصداق ضرب المثل معروف ایرانیان نیز نخواهی بود زیرا دزد بودی، مرد نبودی که چنین شبانه خواب و مال و آرامش عده زیادی را با تاراج بردی.
و من نمی‌دانم او که نیمه‌شب، وقتی شهروندان در گرمای تابستان خوابند، عزم خود را برای سرقت سیم های برق جزم می‌کند، غیر از رنج خودش، به اینکه از کجا و چه کسانی می‌دزدد هم فکر می کند یا تنها چیزی که آن لحظه برایش اهمیت دارد جیب خودش است آن هم به هر قیمتی؟
برای آنکه رنج این سارقان را بیشتر حس کنیم کافیست به دادگاه‌ها یا شرکت های برق مراجعه کنیم و ببینیم خانواده های این دسته از سارقان چطور دربه‌در دنبال رضایت یا گذشت شاکی برای لغو حکم حبس و سایر مجازات هایشان هستند؛ اما مگر متولیان می توانند خودشان را به جای مردمی بگذارند که مالشان (بیت المال) سرقت شده و رضایت دهند؟
و برای آنکه بیشتر و بهتر رنج این سارقان را درک کنیم می توان به سراغ فرزندان خانواده‌های آنان هم رفت که پدرانی را هنگام سرقت سیم برق، برق گرفت و جزغاله کرد و جانشان مفت و ارزان ستانده شد.
اما چه می‌شود که بعضی افراد همین جامعه، از بین خودمان، باز به خودش اجازه می‌دهد باوجود آگاهی از سرانجام این کار، عزمش را جزم کند، به سرقت سیم برق آن هم وقتی که می داند سرقت سیم به قطع برق و بروز خسارت های مادی و روحی و روانی همشهریانش و امکانات بیت المال می انجامد دست بزند؟
توان چنین سرقتی هست، امکان کار نیست؟
براستی کسی که قدرت و امکان بالارفتن از دیوار و پایه های برق برای سرقت سیم دارد، توان کارکردن آیا ندارد؟ اگر پاسخ این است که کار نیست؛ سری به برخی واحدهای تولیدی و خدماتی بزنیم تا ببینیم چه گلایه ها که ندارند؛ از یک سو می گوییم کار نیست از سویی خیلی ها دربه‌در دنبال کارگر هستند؛ یا از کارگران ایرانی می نالند یا می گویند برای همانان هم در بعضی بخش ها متقاضی پیدا نمی شود.
روایت آثار یک سرقت
روایت خبرنگار ایرنا از چگونگی و برخی تاثیرات قطع برق ناشی از سرقت سیم طی اواخر مردادماه امسال را مطالعه می کنید؛ زمانی که گرمای هوا در کرمان در اوج خود بود و ساعات اولیه بامداد، قطع برق سبب سلب آرامش چند محله و خیابان شد.
ساعت از ۳ بامداد گذشته است که از شدت گرما بیدار می شویم؛ همه جا خاموش است اما برخی همسایگان روبه رو برق دارند. نگاهی به ساعت می اندازم؛ این ساعت، زمان خاموشی های شرکت برق نبوده و نیست؛ کنتور را چک می کنم، فیوز هم نپریده است.
به آشپزخانه می روم از یخچال خاموش آب بر می دارم؛ پنجره ها را باز می کنم تا بتوان گرمای داغ تابستانی و کویری را کمی قابل تحمل تر کرد. در عین حال بنا را بر اعمال خاموشی شرکت توزیع برق می گذاریم و تلاش می کنیم بخوابیم؛ خوابی که پرید البته دیگر به این راحتی دوباره بر نمی‌گردد اما به هر ترتیب دو، سه ساعت را می‌گذرانیم و ساعت به حدود ۶ صبح می رسد اما همچنان برق نداریم.
با خودم می گویم اگر خاموشی از طرف شرکت برق اعمال شده بود که بیشتر از دو ساعت نباید طول می کشید؛ وارد حیاط می شوم تا ببینم طبقات دیگر برق دارند یا خیر که آنها هم ندارند.
به شماره تلفن ۱۲۱ (اتفافات برق) زنگ می زنم؛ تا نشانی را می گویم اپراتور جواب می دهد: سیم های برق خیابان را در محدوده حوالی ساعت سه و نیم بامداد به نسبت زیادی سرقت کرده اند و علت قطع برق آن است؛ همکاران در تلاش برای اتصال برق هستند.
می پرسم: چقدر طول می کشد تا برق وصل شود؟ جواب مشخصی نمی دهد و به این جمله بسنده می کند که «همکاران در تلاش برای رفع مشکل هستند».
ساعت به نزدیک هشت نزدیک شده است بیرون می زنم تا نان بگیرم که می بینیم کارکنان اتفاقات برق در حال اتصال سیم هستند؛ می ایستم و می پرسم کی آمده اید؟ می گویند نیم ساعتی می شود و نیم ساعت دیگر کار دارد.
می پرسم: این آقایان دزدها واقعا به اینکه دارند چه چیزهایی از مردم، آن هم نصف شب در این گرمای تابستان می دزدند، توجه نمی کنند؟ یکی از کارکنان کلاه‌به‌سر اتفاقات برق از روی پایه برق، لبخندی می زند و نگاهش را به من می دوزد و ساکت می ماند؛ نگاهی که خیلی پرسش با خود دارد و شاید همان بهتر که سکوت کند.
و انتظار ما برای وصل برق تا ساعت ۱۰ و خورده ای طول می کشد و برق وصل می شود اما آب نداریم؛ پمپ آب خراب شده است و باید تعمیرکار خبر و البته هزینه کنیم.
سرقتی بی فایده برای سارق
سیم های مسی برق را به علت قیمتی بودن آن، برخی افراد سرقت می کنند؛ سرقتی که خودشان هم می دانند زیان هایش برایشان بسیار بیشتر است و فایده چندانی در بیشتر مواقع نخواهد داشت زیرا ضمن اینکه امکان بروز حادثه و برق گرفتگی یا پرتاب شدن به پایین برایشان وجود دارد، برای فروش این سیم ها هم مشکلات زیادی دارند و نهایت هم مجبورند با قیمتی بسیار نازل به برخی مالخرها بفروشند؛ آن هم اگر توسط ماموران انتظامی به دام نیفتند که تجربه نشان داده در بیشتر مواقع می افتند.
دو روز پیش و کمتر از یک هفته از سرقت شبانه در یکی از محلات شهر کرمان نمی گذشت که نیروی انتظامی خبری از کشف یک تن سیم برق در انباری در شهر کرمان منتشر کرد.
فرمانده انتظامی شهرستان کرمان با اشاره به دستگیری سه متهم سابقه دار گفت: یک تن سیم برق مسروقه از یک کارگاه ضایعاتی در عملیات ماموران انتظامی کلانتری ۱۴ این فرماندهی کشف شد.
به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری پلیس، سرهنگ مهدی پور امینایی در تشریح این خبر توضیح داد: در پی وقوع چندین فقره سرقت سیم و کابل برق در سطح شهر کرمان، ماموران این کلانتری موضوع را به صورت ویژه در دستور کار خود قرار دادند.
وی افزود: در همین زمینه ماموران انتظامی این کلانتری با انجام یکسری تحقیقات میدانی و اقدامات اطلاعاتی توانستند یک کارگاه ضایعاتی را که در امر خرید و فروش اموال مسروقه فعالیت داشت را شناسایی کنند.
امینایی ادامه داد: ماموران انتظامی موفق شدند پس از کسب اجازه از مقام قضایی و در اقدامی ضربتی در بازرسی از این کارگاه یک تن سیم برق مسروقه را کشف و سه مالخر سابقه دار را نیز دستگیر کنند.
وی تصریح کرد: متهمان که در رویارویی با شواهد و مدارک موجود چاره‌ای جز بیان حقیقت نداشتند به بزه انتسابی مبنی بر خرید این اموال از سارقان اعتراف کردند.
فرمانده انتظامی شهرستان کرمان گفت: متهمان دستگیر شده پس از تشکیل پرونده به منظور سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی شدند.
در این خبر مشخص نشده سیم های کشف شده مربوط به کدام ناحیه شهر یا سارقان است اما تلاش کارآگاهان در نتیجه اعتراف گیری از متهمان می تواند مسیر بازداشت سارقان را مهیا کند و دیگر اخبار طی زمان های دیگر نیز نشان از بازداشت سارقان دارد.
سرقتی که برق و آب را با خود می برد
اگرچه باتوجه به شرایطی که سارقان سیم برق بعد از سرقت پیدا می کنند و نیز اقدامات نظارتی و مراقبتی که دستگاه های متولی از جمله نیروی انتظامی داشته برابر آمار مسئولان متولی، طی ماه های اخیر سرقت سیم در کرمان کاهش یافته اما متاسفانه هنوز عده ای از سارقان گمان می کنند با اقدام به سرقت از این سیم ها می توانند برای خودشان پولی دست و پا کنند؛ حال آنکه دستبرد به بیت المال نه تنها برای آنان آرامشی در نتیجه آن پول به همراه نخواهد آورد، گاه حتی جان و سلامتشان را نیز خواهد گرفت.
کیست که نداند سرقت از سیم برق، در مرحله نخست یعنی قطع برق عده ای از هموطنان که در نتیجه خاموشی برق ممکن است دستگاه های برقی آنان نیز دچار آسیب شود؛ ضمن اینکه قطع برق در تابستان به قطع آب بسیاری از شهروندان و سلب آسایش و آرامش مردم می انجامد. بسیاری از منازل در کرمان از پمپ آب برای انتقال آب به طبقات مسکونی استفاده می کنند که با قطع برق، آب نیز در واقع قطع و زندگی مختل می شود؛ آن هم در تابستان و اوج گرما.
خسارت ها به بیت المال
این زیان ها جدای از خسارت هایی است که به طور مستقیم به شرکت برق که نهادی دولتی است وارد می شود و با احتساب هزینه هایی که برای وصل مجدد سیم و برق شهروندان بار می شود، تامین و خرید تجهیزات سرقت شده خود هزینه های بالایی را دارد که از بیت المال صرف می شود.
ضرورت سیم های جایگزین
مسئولان شرکت توانیر در کشور و نیز استان کرمان اعلام کرده اند که برنامه جایگزینی سیم های مسی با دیگر سیم ها که قابلیت سرقت ندارد در دستور کار است. اما این درحالی است که انجام عملیات مربوط به جایگزینی در کلیت خطوط زمان بر و هزینه بر است که باید به مرور انجام شود. و نیاز است شهروندان در جریان بیشتر این وضعیت قرار گیرند و ضمن آگاهی بخشی و اشراف بیشتر، زمینه کاهش بیشتر و به صفر رسیدن سرقت سیم های برق که زندگی مردم به آن وصل است نیز فراهم شود.
کاهش مقطعی سرقت سیم
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق شمال کرمان ۲۴ تیرماه امسال در خبری که از سوی این شرکت در اختیار رسانه ها قرار گرفت از کاهش ۵۰ درصدی سرقت سیم و شبکه توزیع در شمال استان با همکاری نیروی انتظامی در ۲ ماه قبل از زمان انتشار خبر در مقایسه با ماه‌های قبل از آن خبر داد و گفت: پشتیبانی و کنترل ۲۰ هزار کیلومتر شبکه توزیع در شمال استان کاری فنی و پیچیده است که با همکاری و تعامل موثر نیروی انتظامی استان محقق شده است.
محمد سلیمانی البته در گفت وگو با ایرنا اظهارداشت که این کاهش سرقت مقایسه ای و مقطعی مربوط به ماه های مورد اشاره بوده و در ماه های بعد ممکن است روند افزایش داشته باشد که این اتفاق نیز رخ داده است.
به گزارش ایرنا مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق شمال استان کرمان در دیدار تیرماه خود با سردار ناظری فرمانده انتظامی استان کرمان به موضوعات دیگری هم اشاره کرده بود و با اشاره به اینکه ۲۰ هزار کیلومتر شبکه توزیع در شمال استان با نصب بیش از ۱۶ هزاردستگاه ترانس کار انتقال و توزیع برق را انجام می‌دهد، اظهار داشت: پشتیبانی و کنترل این حجم از شبکه کاری پیچیده است و لذا با همکاری نیروی انتظامی این امر محقق می‌شود.
سلیمانی گفت: به منظور کاهش تلفات و سرقت انرژی در شهرستان رفسنجان ۷۰۰ کیلومتر شبکه سیمی به کابل خودنگهدار در دستور کار قرار گرفته است که تاکنون ۲۰۰ کیلومتر آن به پیمانکاران ابلاغ شده است و در شهر کرمان نیز کارهای اولیه و مطالعاتی این طرح به میزان ۳۵۰ کیلومتر انجام شده و با اجرای این طرح به زودی بیش از یک هزار کیلومتر شبکه سیمی در شمال استان به کابل خودنگهدار تبدیل خواهد شد.
وقتی به کاهدان می زنند
سرقت از سیم های مسی به علت ارزش ریالی که این سیم ها دارند انجام می شود و این درحالی است که در نتیجه این اقدامات مشاهده شده که برخی سارقان به جای سیم مسی برق یا مخابرات، کابل فیبر نوری که ارزش ریالی برایشان ندارد را قطع و سرقت می کنند که نه تنها چیزی عایدشان نمی شود و در واقع به کاهدان می زنند اما در نتیجه آن اقدامی که برای خودشان بی فایده بوده، مشکلات زیادی را برای بخش عمده ای از مشترکان و شهروندان با قطع ارتباط تلفنی و اینترنتی به وجود می آورند.
مسیر متفاوت مجازات ها
به هر روی صرفنظر از هزینه های مالی زیادی که این سرقت برای همه شهروندان به دنبال دارد، بروز خطرات و حوادث ناشی از این اقدام نیز همواره خبرساز بوده و طی ماه ها و سال های گذشته خبرهای مربوط به جان باختن این دسته از سارقان هنگام سرقت بارها مخابره شده و شرایطی را ایجاد کرده که خانواده هایی در نتیجه این اقدامات بی سرپرست شده اند.
جدای از حوادث منجر به فوتی در این گونه سرقت ها، اتفاق دیگری که سبب متاثرشدن خانواده های سارقان می شود، زمانی است که این سارقان بازداشت و محاکمه می شوند و از آنجا که آسیب رساندن به اموال عمومی و دولتی در بیشتر موارد به صدور احکام زندان منجر می شود، با زندانی شدن سرپرست خانواده، خانواده های آنان نیز در واقع از سرپرست محروم می شوند و این درحالی است که تلاش زن و بچه های سارقان برای آزاد کردن این زندانیان و گرفتن حکم رضایت نیز در این موارد بسیار سخت تر است زیرا طرف شاکی، دولت است که به نیابت از شهروندان مسئولیت حفاظت از اموال عمومی را دارند و براحتی و مثل شهروندان عادی نمی تواند از طرف مردم رضایت دهد.
لذا این دسته از سارقان در این پرونده ها دچار وضعیت بسیار متفاوت تر قضایی با سایر سارقان می شوند که هرچقدر آگاهی بخشی به جامعه در این زمینه ها بیشتر شود و زمینه کاهش این نوع سرقت ها مهیاتر باشد، با آسیب های اجتماعی کمتری مواجه خواهیم بود.