پزشکی که با قلمش به جنگ کرونا رفته است/ در معرض عوارض ناآگاهی هستیم

 او پزشک متخصص بیماری های داخلی است و با قلم شیوایی که دارد می‌تواند به خوبی ابعاد یک بحران فراگیر را تشریح کند. جلالی فخر پیشتر با نقدهایی که بر فیلم‌های سینمایی می‌نوشت شناخته می‌شد. کرونا مسیر این پزشک و نویسنده را تغییر داد. مردم الان از او سوالات علمی می‌پرسند و انتظار دارند که بیشتر در این حوزه قلم بزند.

خودش می‌گوید: من متخصص بیماری های داخلی هستم. الان بخش اعظم بیماران من بیماران کرونایی هستند. من در مطبم و بیمارستان‌ها با بیماران مبتلا به بیماری های گوارشی، تیرویید و دیابت هم سر و کار دارم. ولی تعداد مراجعان مبتلا به کرونا بیشتر است.

به مناسبت اول شهریور، روز پزشک پای صحبت‌های مصطفی جلالی فخر نشستیم. پزشکی که دیدی شاعرانه به دنیای پیرامونش دارد و با هشدارهایی که درباره کرونا می‌دهد در جهت آگاه‌سازی جامعه گام برمی‌دارد. مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است.

مدتی است که شما در اینستاگرام درباره بیماری کرونا اطلاع رسانی می‌کنید و گزارش‌های دقیقی از وضعیت بیمارستان‌ها ارائه می‌دهید. چه شد که تصمیم گرفتید مخاطبان‌تان را در جریان اخبار مربوط به کرونا قرار دهید؟

یک تصمیم اولیه نبود که یک روز با خودم خلوت کنم و چنین تصمیمی بگیرم. در ابتدای ماجرا حس کردم که ما به شدت در معرض عوارض ناآگاهی هستیم. یک اتفاقی افتاد و همه غافلگیر شدند. آن اوایل صداوسیما که باید نقش اصلی را در آگاهی رسانی می‌داشت، معکوس عمل می‌کرد. ضد آگاهی می‌داد و به نفع گسترش بیماری گزارش پخش می کرد. البته آنها هم تصور دیگری داشتند. فکر می‌کردند کرونا بیماری جدی نیست و می‌خواستنند به مردم آرامش بدهند. ولی اشتباه عمل کردند.

من خودم در بطن ماجرا بودم و می‌دانستم قضیه چقدر جدی است. من در اینستاگرام مطلبی نوشتم و گفتم به گزارش‌های بیهوده توجهی نکنید. قضیه خیلی جدی‌تر از این حرف هاست و اگر رعایت نکنیم، کرونا مثل یک بهمن به سرعت بزرگ می شود و خیلی‌ها را نابود می کند. از آن پست اولیه خیلی استقبال شد و کسانی که مخاطب من نبودند هم آن مطلب را به عنوان استوری منتشر کردند. من از آن به بعد طبابت خودم را می‌کردم و در اینستاگرام چیزهایی هم می گفتم. اطلاع رسانی درباره کرونا کار سختی است. تو باید بدانی چه چیزی را چه موقعی بگویی تا تاثیرگذار باشد. من با توجه به میزان مراجعان بیمارستان‌ها یک مقدار جلوتر را می‌دیدم. باید اطلاع رسانی می کردم تا نقشی داشته باشم.

اطلاع رسانی شما با واکنش‌های منفی هم مواجه شد؟

واکنش های منفی خیلی زیاد بود. بعضی ها تهدید به آسیب‌رسانی می‌کردند یا با فحاشی جواب من را می‌دادند. ما یک گروه کوچک آزار رسانی داریم که متاسفانه لمپن هم هستند. این‌ها معتقدند که اصلا کرونا وجود ندارد. می‌گویند اصلا نباید راجع به این موضوع حرف زد. من نمی‌دانم این افراد از کجا تغذیه می شوند. گاهی فکر می‌کنم شاید مزدورانی هستند که حقوق می‌گیرند تا مردم را بکُشند. حرف‌های شان در این حد ناجوانمردانه است. برخی‌ها هم تصور می‌کنند که اطلاع رسانی باعث افزایش اضطراب می‌شود و اضطراب سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند. این افراد می گویند باید سکوت کرد و مثل کبک سر در برف فرو برد. در حالی که ناآگاهی باعث می شود، عملا در برابر خطر قرار بگیریم. گیرم که با آرامش در برابر خطر قرار بگیریم. خطر رفع نمی‌شود و سرجایش هست.

خیلی‌ها هم می‌گویند اگر  با ارسال عکس گل و بلبل، انرژی مثبت بفرستیم، گامی در جهت درمان کرونا برداشته‌ایم. این افراد هم احتمالا مخالف اطلاع رسانی شما هستند.   

آنها نمی دانند که موضوع چیست. یکی از بازیگران آن اوایل می‌گفت به کرونا بگویید کروناز تا مهربان شود. نگاه ها در این حد است. فکر می‌کنند اگر بگوییم کروناز ویروس تاجدار خجالت می‌کشد. انرژی مثبت خوب است. ما به مریض هایمان می گوییم امیدوار باشید. هیچ وقت به بیمار نمی گوییم تو احتمال ۹۵ درصد می میری. می گوییم برخی از مریض ها ریه شان خیلی درگیر بوده و خوب شده اند. این حرف اسمش می شود امیدواری دادن. ولی این که راجع به خطر حرف نزنیم اصلا امید دادن نیست. مثل این است که اصلا راجع به زلزله تهران حرف نزنیم. بالاخره یک روزی زلزله می آید. باید کاری کنیم که کشته های کمتری بدهیم.

در این مدت شاهد انتشار اطلاعات جعلی و دروغ درباره کرونا هم بودیم.  شایعات همگام با ویروس منتشر می‌شوند و آسیب می‌زنند. به نظر شما چه عواملی در این ماجرا دخیل هستند؟

این ویروس جدید است. در برابر ویروس کرونا دانش پزشکی خیلی از مردم جلوتر نیست. مردم فکر نکنند که انبوهی از مقاله و تحقیق راجع به کرونا وجود دارد. خیلی وقت‌ها ما پزشکان خودمان نمی دانیم چه باید کرد. تمام این واکسن‌ها مجوز اضطراری گرفته‌اند چون این ویروس این قدر مرگبار است که ما فرصت نداریم ببینیم نتایج تحقیقات سه ساله دانشمندان چه می‌شود. تا آن زمان ممکن است میلیون‌ها آدم بمیرند. گروه‌های تحقیقاتی مختلف دارند پژوهش می‌کنند. درباره کرونا شاهد مقالات متنوعی هستیم. من خودم مطالبی خوانده‌ام که ضد هم بوده‌اند. یک سری آدم حقیر، ناآگاه و نادان در همه جا داریم که دوست دارند مورد توجه واقع شوند. این ها چیزی را از خودشان درمی‌آورند و منتشر می‌کنند. من اگر فردا بگویم ده بیمار بعد از دریافت دوز اول واکسن کشته شدند، این خبر خیلی جذاب است و رسانه ها منتشرش می کنند. هیچ کسی هم نمی‌پرسد که این اتفاق در کدام بیمارستان افتاده است؟ متاسفانه سیستم قضایی ما درباره این موضوع کند و بد عمل کرده است. کسانی گفتند کرونا فریب است. آیا وزارت بهداشت از این ها شکایت کرد؟ آیا قوه قضاییه ورود کرد؟ آدم ها وقتی می‌بینند می‌توانند بدون نگرانی و پرت و پلا بگویند می‌گویند. چون علمی ندارند حرف های جنجالی می‌زنند تا دیده شوند.

توصیه شما این است که مردم اطلاعات علمی درباره کرونا را از چه منبعی دریافت کنند؟

اطلاعات را باید از جامعه پزشکی بگیرند البته پزشکانی که منافع مالی و سیاسی ندارند. تشخیص این مساله سخت است.