افزایش ساخت و ساز ویلاهای مجهز به استخر، سونا و جکوزی در روستاهای آستارا، از نظر کارشناسان یکی از دلایل مصرف بی رویه و کمبود آب و در برخی موارد از علل تخریب اراضی ملی و جنگلی است.
شهرستان مرزی بندر آستارا در میان دریای خزر و رشته کوه های سرسبز البرز، از روستاهای جنگلی زیبایی برخوردار است و جاذبه های طبیعی و گردشگری مناطق روستایی این شهرستان، افراد متمکن غیربومی را به ویلاسازی در طبیعت ترغیب می کند.
وقتی از سمت استان اردبیل به مقصد گیلان و آستارا از تونل حیران رد می شوید، از پیچ و خم گردنه های حیران تا شهر زیبای آستارا، روستاها و سکونتگاه های بسیاری به چشم می خورد که در اغلب آنها ویلاهای بزرگ و کوچک با سقف ها و نماهای رنگی خودنمایی می کند.
آستارا از جمله شهرستان هایی است که قیمت زمین در شهرها با روستاهای آن تفاوت چندانی ندارد و بهای اغلب زمین های روستایی به علت طبیعت زیبا و روح نواز از اراضی شهری بیشتر است و با وجود مشکل کم آبی در روستاها تب ویلاسازی در مناطق روستایی فروکش نمی کند.
ارتباط کم آبی روستاها با ویلاسازی ها
مدیر شرکت آب و فاضلاب آستارا افزایش ویلاسازی و انشعابات غیرمجاز را علت افت فشار یا قطعی آب در برخی روستاها اعلام کرده و تدبیر و همکاری دستگاه‌های مرتبط را برای اصلاح این رویه خواستار شده است.
علیرضا ملکی نژاد، تعداد ۲۳ دهنه چشمه، ۳۷ واحد مخزن، ۲۰ ایستگاه پمپاژ و ۱۱۳ کیلومتر خط انتقال را از تاسیسات آبرسانی روستاهای آستارا برشمرده و گفته است که خرید و نصب دستگاه های پمپ و لوله گذاری ها از خدمات شرکت برای پایداری شبکه توزیع آب روستاهاست اما مصارف بی رویه بخصوص در ویلاها موجب کمبود آب می شود.
وقتی صاحب ویلا استخر و سونا و جکوزی می سازد و چند برابر روستائیان آب مصرف می کند، بی شک روستاهای دارای محدودیت منابع و امکانات ، دچار کم آبی خواهند شد.
وی با اشاره به این که شرکت آب و فاضلاب آستارا ۸۹ هزار مشترک آب دارد و روزانه ۳۵ هزار متر مکعب آب در تصفیه خانه این شهرستان تصفیه و مصرف می شود خاطرنشان کرد: در صورت اجرای طرح آبرسانی از رودخانه چلوند، مشکل کمبود آب برطرف خواهد شد اما تا محقق شدن آن، باید برای پایداری آب روستاها مصارف بی رویه حذف شود.
فرمانده سپاه ناحیه آستارا نیز با اعلام اینکه عوامل این نهاد در حوزه امر به معروف و نهی از منکر، به منکرات جدیدی نظیر کوه خواری و ساحل خواری ناشی از ویلاسازی برخورد کرده اند، ویلاهای ساخته شده در کوهستان ها را مصداق کوه خواری دانست.
سرهنگ پاسدار بهزاد قنبری گفت: اهالی برخی روستاها از نبود یا کمبود آب گلایه می کنند و اغلب این مشکل ناشی از افزایش جمعیت روستاها به علت ویلاسازی هاست و متاسفانه امکانات زیرساختی روستاها از جمله آب و شبکه توزیع آن، جوابگوی افزایش جمعیت نیست.
وی ادامه داد: وقتی صاحب ویلا در ساختمان آن سونا و جکوزی می سازد و چند برابر روستائیان آب مصرف می کند، بی شک روستاها که از نظر منابع و امکانات محدودیت دارند، دچار کم آبی خواهند شد.
به عقیده او بسیاری از روستائیان برای ساخت خانه در زمین هایشان در پیچ و خم اداره ها، ماده واحده ها و مقررات گرفتار شده و از ساخت و ساز منصرف و ناامید می شوند اما افرادی از سایر شهرستان ها آمده و در کوهستان ها و روستاهای آستارا ویلاهای آنچنانی را به راحتی می سازند.
فرمانده سپاه آستارا به تخریب نوار ساحلی دریای خزر نیز اشاره و اضافه کرد: برخی افراد بخشی از ساحل را قرُق کرده اند و متاسفانه افراد دیگری هم به آن مناطق می آیند و زمینه برخی منکرات را ایجاد می کنند و علاوه بر ادارات مسئول، باید اداره منابع طبیعی و آبخیزداری با جدیت با ساحل خواری و تخریب اراضی ملی مقابله کند.
هشدار مسئولان به تغییر کاربری غیرمجاز اراضی
ویلاسازی علاوه بر تشدید کم آبی روستاها، اغلب به دلیل قرار گرفتن در طبیعت، سبب تخریب منابع ملی نیز می شود.
در همین رابطه رئیس دادگستری آستارا با هشدار نسبت به تغییر کاربری غیرمجاز اراضی تاکید کرد: هرگونه تغییر کاربری باید طبق قانون باشد و ساخت و سازها در داخل طرح هادی و بعد از اخذ مجوزها انجام شود و در غیر این صورت باید توسط دستگاه‌های متولی تخریب و قلع و قمع شود.
هرگونه تغییر کاربری باید طبق قانون باشد و ساخت و سازها در داخل طرح‌های هادی و بعد از اخذ همه مجوزها انجام شود و در غیر این صورت باید توسط دستگاه‌های متولی تخریب و قلع و قمع شود.
عباس جاذب اظهار داشت: برای پنج فقره ساخت و سازهای غیرمجاز در اراضی پشت باغ پرندگان در نوار ساحلی، حکم تخریب و قلع و قمع صادر شده و انشعابات آب، برق، گاز و تلفن بناهای غیرمجاز این منطقه قطع شده است ، ضمن این که جلوی هرگونه ساخت و ساز غیرمجاز جدید مجاز در این اراضی گرفته و لوازم آنها توقیف خواهد شد.
پیشتر فرمانداری آستارا نیز از بخشداران، شهرداران و دهیاران خواسته بود مطابق قانون با هر گونه ساخت و ساز و تغییر کاربری غیرمجاز اراضی در شهرها و روستاهای این شهرستان برخورد کنند.
بر اساس اعلام فرمانداری آستارا در سال گذشته ۲۰۵ پرونده تخلف در شهرداری های آستارا و لوندویل و ۷۵ پرونده تخلف در بخشداری ها با موضوع ساخت و ساز غیرمجاز تشکیل شده اما پیگیری های قضایی در حوزه ساخت و ساز غیرمجاز کم است و باید بخشداران، دهیاران و شهرداران به این امر حساسیت بیشتر داشته باشند و دستگاه قضا و نیروی انتظامی نیز همکاری کند.
معاون برنامه ریزی و امور عمرانی فرماندار آستارا، فلسفه تشکیل کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ها را جلوگیری از ساخت و سازهای غیر اصولی و فاقد استانداردهای فنی دانسته و بر اجرای طرح تفصیلی شهر آستارا جهت جلوگیری از تخلفات ساخت و ساز تاکید کرده است.
کامبیز لقمانی با ابراز تاسف از این که سال های گذشته بخشی از اراضی کشاورزی آستارا تغییر کاربری غیرمجاز یافته است افزود : مساعدت بیشتر مسئولان و نهادهای ذیربط در برخورد با عوامل تغییرکاربری غیرمجاز زمین های کشاورزی ضروری است و دستگاه های متولی آب، برق و گاز برای واگذاری انشعاب به ساخت و سازها، باید استعلامات لازم را از شهرداری ها اخذ کنند.
رتبه نخست اداره منابع طبیعی آستارا در حفاظت اراضی ملی
به نظر می رسد بخش های اداری مختلف در آستارا به وظایف خود در صیانت اراضی ملی و مقابله با ساخت و سازهای غیرمجاز به خوبی واقف هستند و شاید در حوزه اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سهل انگاری صورت گرفته باشد اما این اداره، رتبه نخست صیانت از اراضی ملی را در استان گیلان دارد.
اداره منابع طبیعی آستارا با کسب ۹۳ امتیاز از نظر عملکرد و حفاظت اراضی ملی در سال ۹۹ در میان ادارات منابع طبیعی استان گیلان حائز رتبه نخست شد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا گفت: اداره کل متبوع اعلام کرده که برابر بررسی ها و امتیازات کسب شده از سوی ادارات ستادی و معاونت های تابعه، اداره منابع طبیعی آستارا با کسب ۹۳ امتیاز از نظر عملکرد و حفاظت اراضی ملی در سال ۹۹ در میان ادارات منابع طبیعی استان حائز رتبه نخست شده است.
محمد جعفر گل محمدی ادامه داد: در سال گذشته با تلاش همکاران و ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی آستارا نزدیک به ۱۰۰ هکتار از اراضی ملی این شهرستان از دست متصرفان و افراد سودجو آزاد شده است.
وی مقابله با تصرف اراضی ملی ساحلی را نیز از وظایف این اداره عنوان و تصریح کرد: پنج هزار و ۶۲۹ متر مربع از اراضی ساحلی این شهرستان بخصوص در نوار ساحلی قره سو رفع تصرف شده و ۶ پرونده رفع تصرف اراضی ساحلی نیز در حال رسیدگی است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا به جدیت یگان حفاظت این اداره در صیانت از اراضی ملی ، جنگلی و ساحلی اشاره و خاطرنشان کرد: حساسیت همکاران من در نگهبانی از عرصه های ملی به حدی است که خاک برگ برداشته شده از جنگل ها را نیز توقیف می کنند.
وی افزود: ایستگاه منابع طبیعی در ایست بازرسی ورودی آستارا دایر است و همکاران ما علاوه بر کشف و توقیف چوب آلات فاقد مجوز حمل، خاک برگ جنگلی را نیز در صورت کشف، ضبط می کنند.
او گفت: به استناد ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، برداشت و حمل خاک اراضی جنگلی جرم است و با عوامل آن برخورد می شود و در اردیبهشت ماه امسال در ایستگاه بازرسی محور آستارا - اردبیل، ۲ تن خاک برگ از ۲ دستگاه خودرو خاور و اتوبوس کشف و توقیف شده بود.
با وجود اینکه مسئولان آستارا در مدیریت و عمران روستاها و حفاظت عرصه های ملی فعال هستند و بر توسعه روستاها مطابق طرح های هادی و با مجوز و نظارت بخشداری ها و دهیاری ها و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تاکید می کنند، اما رشد قارچ گونه ویلاها در دل طبیعت روستاهای این شهرستان همچنان ادامه دارد و ابهام ها و سئوال هایی مبنی بر منابع ملی بودن یا نبودن محل ساخت ویلاها و تاثیر آنها در کم آبی روستاها مطرح می شود.
گستره اراضی ملی آستارا ۴۰ هزار هکتار و شامل بخش مهمی از جنگل های ارزشمند هیرکانی و ۱۸ و نیم کیلومتر نوار ساحلی دریای خزر است و درختانی چون بلوط، راش، توسکا، ممرز، نمدار، ملج، لیلکی، گیلاس وحشی، فندق، شمشاد جنگلی ، ون، انجیلی، آزاد، گردو، افرا و شیردار گونه های گیاهی جنگل های این شهرستان را تشکیل می دهد.
شهرستان مرزی و گردشگرپذیر بندر آستارا با ۹۱ هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان، حاشیه دریای خزر و مرز جمهوری آذربایجان و همسایگی استان اردبیل واقع شده است.
گزارش از عیسی پاشاپور