به گزارش ایرنا مرکز مطالعات راهبردی، سیاسی و اقتصادی «الدیمقراطی العربی» مصر در گزارشی با عنوان «عقب نشینی آمریکا از افغانستان؛ علت ها و پیامدها» به قلم «منصور ابو کریم» پژوهشگر مسائل سیاسی و روابط بین الملل نوشت: پس از هزینه میلیاردها دلار و به هلاکت رسیدن هزاران تن از نیروهای ارتش آمریکا، این کشور از افغانستان خارج می شود و این کشور را تحویل طالبان می دهد. آمریکا از خاورمیانه خارج می شود و میراثی از تنش ها، جنگ ها و نزاع ها را برجای می گذارد.
نویسنده این تحلیل می نویسد: یکی از اهداف آمریکا از جنگ در منطقه در چارچوب نظریه «هرج و مرج خلاق» ایجاد شرایط جدیدی است که به بحران در منطقه دامن می زند. این اتفاق هنگام امضای توافق صلح میان رژیم اسرائیل و برخی کشورهای عربی رخ داد. هرج و مرج خلاق در فضای ژئوپلتیکی جدید مبتنی بر این است که اسرائیل به عنوان همپیمان کشورهای عربی قرار گیرد.
دلایل عقب نشینی آمریکا
مرکز مطالعات راهبردی، سیاسی و اقتصادی الدیمقراطی العربی درباره دلایل عقب نشینی نیروهای آمریکا افغانستان و عراق می نویسد: عقب نشینی آمریکا از افغانستان و عراق بر پایه راهبرد جدید آمریکا برای ایجاد توازن میان چالش های مبارزه با تروریسم و مقابله با قدرت یابی قدرت های بین المللی دیگر است. رویکرد آمریکا در این زمینه مبتنی بر کاهش بودجه دفاعی و هزینه نظامی است تا این بودجه برای حمایت از اقتصاد آمریکا هزینه شود که در عرصه بین المللی با چالش های بزرگی از سوی چین، روسیه و دیگر کشورها روبرو است.
نویسنده این تحلیل افزود: آمریکا طی بیش از ۲۰ سال گذشته بیش ۲ تریلیون دلار هزینه کرده است. اسناد آمریکایی نشان می دهد که بودجه ای که در جنگ افغانستان هزینه شده است روزانه بیش از ۳۰۰ میلیون دلار بوده است. «جو بایدن» رییس جمهوری آمریکا پس از پیشروی طالبان در بسیاری از سرزمین های افغانستان گفت آمریکا تا ابد در افغانستان حضور نخواهد داشت و توافقی را که «ترامپ» رییس جمهوری سابق آمریکا برای عقب نشینی نیروهای آمریکایی از افغانستان با طالبان منعقد کرده اجرایی می کند. بایدن گفت که از اجرایی سازی تصمیم آمریکا برای عقب نشینی نیروها از افغانستان پشیمان نیست.
این پژوهشگر مسائل سیاسی و روابط بین الملل نوشت: حضور نیروهای آمریکا در عراق و افغانستان برای اقتصاد آمریکا گرفتاری هایی ایجاد کرده است. این موضوع در پیشرفت اقتصادی چین سهیم بوده است. زیرا چین بر خلاف آمریکا به جنگ وارد نمی شود. بلکه در زمینه زیرساخت ها و شرکت های بزرگ در جهان سرمایه گذاری می کند. این موضوع سبب نگرانی آمریکا و از بین رفتن هژمونی آن در نظام بین الملل شده است. طی دو دهه گذشته آمریکا به جنگ در عراق و افغانستان وارد شد و زیان های اقتصادی بزرگی دید. در این راهبرد بسیاری از موارد راهبرد دولت «اوباما» که بر روی مفهوم رهبری از دور تکیه کرده بوده، تمرکز شده است تا از مقدار دخالت نظامی در منطقه کاسته شود تا چالش های جنگ عراق و افغانستان تکرار نشود. به همین دلیل بود که دولت اوباما در بحران سوریه هم با ورود نظامی مستقیم مخالفت و به نظارت بر کار قدرت های بین المللی و منطقه ای بسنده کرد.
پیامدهای عقب نشینی آمریکا از افغانستان
مرکز مطالعات راهبردی، سیاسی و اقتصادی الدیمقراطی العربی درباره پیامدهای عقب نشینی آمریکا از افغانستان نوشت: پیش بینی می شود عقب نشینی آمریکا از افغانستان دارای پیامدهای راهبردی برای منطقه خاورمیانه باشد. به محض اینکه نیروهای آمریکا عقب نشینی از افغانستان را آغاز کرد جریان طالبان طی دو ماه گذشته بسیاری از مناطق این کشور را به کنترل خود در آورد و عناصر مسلح این گروه توانستند در سراسر مناطق این کشور حضور داشته باشند. فروپاشی دولت افغانستان از لحظات نخست عقد توافق میان آمریکا و دفتر سیاسی جریان طالبان در دوحه آغاز شد. دولت ترامپ مذاکراتی را با این جریان آغاز کرد تا برای عقب نشینی آمریکا زمینه سازی کند. اجرای سازی عقب نشینی آمریکا از سوی دولت دموکرات بایدن به طور شتاب زده آغاز شد. عقب نشینی ذلت بار آمریکا از افغانستان و عراق به معنی پایان طرح آمریکا است که به موجب آن آمریکا به دنبال تحمیل اراده خود بر سراسر جهان بدون توجه به اندیشه توافق بین المللی و قوانین بین الملل بود. عقب نشینی آمریکا آغازی برای پایان یکه تازی آمریکا در رهبری نظام بین الملل است. به موجب آن نظام جهانی جدید تشکیل خواهد شد که در آن چین و روسیه به دنبال گزینه هایی برای تعامل با اوضاع جدید هستند که در نتیجه عقب نشینی شتاب زده نیروهای آمریکایی از افغانستان به وجود آمده است. همچنین پیش بینی می شود عقب نشینی آمریکا انگیزه ای به جریان هایی بدهد که مخالف حضور آمریکا در منطقه هستند و رفتار آمریکا را تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه می دانند.
این مرکز افزود: با وجود اینکه باید انگیزه ها و دلایلی که سبب عقب نشینی آمریکا از عراق و افغانستان شدند در نظر گرفت. اما چهره آمریکا به عنوان یک کشور بزرگ در نتیجه این شکست بزرگ در عرصه راهبردی بسیار آسیب دیده است. این موضوع طی سال های آینده در سیستم روابط بین الملل بسیار تاثیر گذار خواهد بود.
مرکز مطالعات راهبردی، سیاسی و اقتصادی الدیمقراطی العربی در بخش پایانی گزارش خود نوشت: آن چیزی که درباره عقب نشینی آمریکا از افغانستان می توان بر روی آن تاکید کرد این است که دوران آمریکا در خاورمیانه به پایان رسیده است. این کشور پس از کم شدن اهمیت نفت به بهانه حفظ گذرگاه های دریایی و راه های تجارت بین المللی و حمایت از امنیت رژیم اسرائیل حضور کمرنگی در منطقه خواهد داشت. از این رو، کشورها و مردمان منطقه باید برای حفظ امنیت منطقه به دنبال رویکرد تازه ای باشد و پس از اینکه آمریکا با این عقب نشینی شتاب زده خود و همپیماناش را رسوا کرده است دیگر برای حفظ امنیت منطقه به آمریکا اعتماد نکنند.
مرکز مطالعات راهبردی، سیاسی و اقتصادی الدیمقراطی العربی در سال ۲۰۰۷ در مصر تاسیس شد. این مرکز برپایه ادعای خود یک مرکز مطالعاتی مستقل است که در عرصه های علمی، سیاسی، حقوقی، رسانه های، اقتصادی درباره مسائل بین المللی و منطقه ای پژوهش هایی را انجام می دهد. این مرکز گسترش آگاهی در زمینه علوم سیاسی، حقوق، جامعه شناسی و اقتصاد را در دستور کار قرار داده است.