انفجار فرودگاه بین المللی حامد کرزای کابل در حالی رخ داد که دولت بایدن به ضرب الاجل اعلامی ۳۱ اوت (۹ شهریور) که پایان حضور نظامیان آمریکایی در افغانستان است، نزدیک می شود.
بایدن در ماه آوریل طرحی را برای خارج کردن دو هزار و ۵۰۰ نیروی آمریکایی که بعد از ۲۰ سال جنگ و اشغالگری همچنان در افغانستان حضور داشتند، اعلام کرد اما با سقوط دولت "محمد اشرف غنی" در ۱۵ اوت (۲۴ مرداد) و تسلط طالبان مجبور شد هزاران نیروی دیگر را برای خارج کردن افرادی که در معرض خطر قرار دارند به کابل اعزام کند.
روند شتابزده، نامنظم و خطرناک تخلیه افراد از فرودگاه کابل موجی از انتقادهای جهانی را در روزهای اخیر برانگیخته و سیاست خارجی، دفاعی و امنیتی دولت بایدن مورد تردیدهای فراوانی در جامعه بین المللی قرار گرفته است.
شاید از همین رو بود که "ویلیام برنز" مدیر سازمان سیا روز دوشنبه در کابل با عبدالغنی برادر از رهبران طالبان دیدار کرد که عالی رتبه ترین دیدار رسمی از زمان تصرف کابل توسط طالبان بود.
همانطور که نیروهای آمریکایی و متحدانش در روزهای نزدیک به پایان مهلت تخلیه، تجهیزات خود را برای خروج جمع می کردند، سرعت تخلیه نیز ناگزیر کند و آهسته شده بود و مقامات امنیتی، دفاعی و سیاست خارجی کاخ سفید پس از شوک تسلط سریع طالبان بر افغانستان روزانه برای توجیه و توضیح ابعاد این بحران بر صفحه شبکه های تلویزیونی ظاهر می شدند تا بگویند کابل، سایگونی دیگر برای آمریکا نخواهد بود.
سکوت سهمگین کاخ سفید در لحظات اولیه انفجار
اما روز پنجشنبه با انفجار فرودگاه کابل، سکوت سهمگینی بر کاخ سفید حکمفرما شد و برغم گزارش های لحظه به لحظه رسانه های بین المللی، آمریکایی و محلی از لحظه به لحظه این انفجار، تنها مقامی که این انفجارها را تایید کرد، جان کربی سخنگوی وزارت دفاع (پنتاگون) بود که در حساب کاربری خود در توییتر این انفجار را ابتدا تایید و سپس از کشته و مجروح شدن نیروهای آمریکایی خبر داد بی آنکه آماری را اعلام کند.
همه برنامه های کاخ سفید تحت الشعاع این انفجار قرار گرفت و دیدار بایدن با نفتالی بنت نخست وزیر جدید رژیم اسرائیل که در واشنگتن به سر می برد، ابتدا تعویق و به روز بعد موکول شد.
روایت ها از کشته شدگان و مجروحان آمریکایی
به گزارش الجزیره عصر روز پنجشنبه دو بمب گذار انتحاری و چندین فرد مسلح به جمعیت انبوه در مقابل فرودگاه کابل حمله کردند.
شبکه های خبری ای بی سی نیوز و فاکس نیوز آمریکا ابتدا اعلام کردند دستکم سه نظامی آمریکایی در این حمله زخمی شده اند.
پس از آن، روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که سفیر آمریکا در کابل اعلام کرده است در انفجار فرودگاه کابل چهار تفنگدار دریایی آمریکا کشته و دست کم سه سرباز زخمی شده اند.
لحظاتی بعد، شبکه خبری فاکس نیوز آمریکا گزارش داد دست کم ۱۰ تفنگدار و سرباز آمریکایی در انفجار انتخاری فرودگاه کابل کشته شده اند و پس از آن، خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد ۱۱ تفنگدار دریایی و یک پزشک نیروی دریایی آمریکا کشته و همچنین تعدادی از نظامیان آمریکایی مجروح شده اند.
تایید کشته و زخمی شدن نیروهای آمریکایی از سوی پنتاگون
سرانجام ، جان کربی سخنگوی پنتاگون که ابتدا با توییت انفجار فرودگاه کابل را تایید کرده بود، با انتشار بیانیه ای اعلام کرد می‌توانیم کشته شدن تعدادی از نیروهای آمریکایی در حمله پیچیده امروز و زخمی شدن تعدادی دیگر را در انفجار فرودگاه کابل تایید کنیم.
سخنگوی پنتاگون اما تعداد کشته شدگان و زخمی ها را اعلام نکرد.
روزنامه ایندیپندنت نیز گزارش داد بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس تایید کرد تفنگداران آمریکایی در میان قربانیان انفجارهای انتحاری عصر امروز در مقابل فرودگاه کابل هستند.
وی گفت می توانم تایید کنم که یک حمله تروریستی وحشیانه اتفاق افتاده است و تعدادی از سربازان آمریکایی نیز جان خود را از دست داده اند.
فرمانده سنتکام سکوت کاخ سفید را شکست
سرانجام سکوت سنگین کاخ سفید شکست و نشست خبری جان کربی سخنگوی پنتاگون برگزار شد اما او حرفی نزد و سکان سخنگویی را به ژنرال کنث مک‌کنزی، فرمانده سنتکام سپرد.
مک کنزی از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست حضور یافت و تایید کرد ۱۲ نیروی نظامی آمریکا در انفجارهای تروریستی مقابل فرودگاه کابل کشته و ۱۵ نفر زخمی شده اند.
وی افزود: این حملات شامل دو انفجار انتحاری و سپس تیراندازی افراد مسلح بوده است.
فرمانده سنتکام اضافه کرد: بگذارید واضح بگویم، در حالی که ما از تلفات جانی چه در میان آمریکایی‌ها و چه در میان افغان‌ها غمگین هستیم، همچنان به این عملیات ادامه خواهیم داد.
ساعاتی بعد، "بیل اوربان" سخنگوی فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) از افزایش شمار کشته شدگان و زخمی های آمریکایی خبر داد و اعلام کرد ۱۳ نظامی آمریکایی در این انفجار کشته و ۱۸ نفرمجروح شده اند.
به گزارش روزنامه واشنگتن پست، با کشته شدن ۱۳ آمریکایی در روز پنجشنبه، تعداد کشته شدگان آمریکا در ۲۰ سال گذشته در افغانستان به عدد دو هزار و ۴۶۱ نفر رسید.
نظامیان آمریکایی برای کمک به تخلیه دیپلمات ها، اتباع آمریکایی و افغان هایی که طی دو دهه با آمریکایی ها همکاری داشتند، روزهای آخر حضورشان را سپری می کردند.
داعش عامل انفجار فرودگاه کابل
در همین حال، پایگاه خبری پولیتیکو گزارش داد انفجار در بیرون فرودگاه کابل توسط داعش انجام شده است.
خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس نیز به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد این حمله پیچیده توسط داعش انجام شده است.
این مقامات آمریکایی که نامشان بیان نشده است، به آسوشیتدپرس گفتند این حمله توسط دو بمب گذار انتحاری و افراد مسلح انجام شده است.
وزیر امور خارجه آمریکا روز قبل از این انفجار درسخنانی گفته بود: ما در یک محیط خطرناک و در کشوری که اکنون تحت کنترل طالبان است، کار می‌کنیم. احتمال حمله داعش بسیار واقعی است.
گروه تروریستی داعش در حساب کاربری خود در تلگرام بطور رسمی مسئولیت انفجارهای تروریستی فرودگاه کابل را به عهده گرفت.
چهره برآشفته بایدن در برابر دوربین ها
سرانجام رئیس جمهوری آمریکا از کاخ سفید و با حضور خبرنگاران در حالیکه سخنانش بصورت زنده از شبکه های تلویزیونی آمریکا پخش می شد، با چهره ای درهم و ناراحت ظاهر شد تا درباره انفجارهای کابل و کشته شدن نیروهای آمریکایی از سوی گروه تروریستی داعش با مردم آمریکا سخن بگوید.
بایدن که سعی می کرد خود را آرام نشان دهد، در پاسخ به سوالات خبرنگاران مکث ها و حرکاتی داشت که از زاویه دوربین عکاسان پنهان نماند.
رئیس جمهوری آمریکا داعش را تهدید کرد و گفت: در زمان مناسب برای حمله علیه داعش برنامه ریزی خواهیم کرد و این دشمن ما را باز نخواهد داشت.
بایدن افزود: به فرماندهان آمریکا دستور داده‌ام عملیات نظامی علیه مواضع و تجهیزات داعش افغانستان را برنامه ریزی کنند. تروریست های داعش پیروز نخواهند شد.
وی اضافه کرد درباره یافتن و رد گیری کردن رهبران داعش دلایلی داریم و می دانیم چه کسانی هستند اما مطمئن نیستیم. راههایی را پیدا خواهیم کرد که بدون اجرای عملیات نظامی بزرگ، آنها را خواهیم گرفت.
چه تعداد افراد تا پایان مهلت ۳۱ اوت قابل تخلیه هستند؟
گروه جابجایی و اسکان آوارگان موسوم به "انجمن متحدان زمان جنگ" برآورد کرده است که ۲۵۰ هزار افغان شامل مترجمان و رانندگان و سایر کارکنانی که به آمریکا کمک کرده اند نیازمند تخلیه و خارج شدن هستند.
فرمانده سنتکام روز پنجشنبه پس از انفجار فرودگاه کابل در مورد عملیات تخلیه اتباع آمریکایی و همچنین افغان ها از افغانستان اعلام کرد: کمتر از یک هزار آمریکایی در افغانستان باقی مانده‌اند و ما همچنان بر حفاظت از نیروهای خود و افراد تخلیه شده متمرکز هستیم.
وزیر امور خارجه آمریکا نیز در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: تا کنون بیش از ۱۰۰ هزار نفر به طور ایمن از افغانستان تخلیه شده اند.
بلینکن روز قبل از انفجار فرودگاه کابل اعلام کرد برای حدود یک هزارنفر باقی‌مانده که ممکن است آمریکایی و خواهان خروج از افغانستان باشند، با تمامی راه‌های ممکن و از چند شکل متفاوت هر روزه با آنها سعی می‌کنیم با تلفن، ایمیل و پیامک تماس بگیریم که ببینیم می‌خواهند خارج شوند یا نه.
همچنین جن ساکی سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد: خارج کردن همه افغان‌های متقاضی پیش از مهلت ۳۱ اوت غیر ممکن است و هیچ محدودیت زمانی برای خارج کردن هر آمریکایی متقاضی از افغانستان حتی پس از پایان حضور نظامی آمریکا در این کشور، وجود ندارد.
رئیس جمهوری آمریکا نیز پس از انفجار فرودگاه کابل با بیان اینکه آمریکا مرعوب نخواهد شد و عملیات خروج را ادامه خواهد داد، ابتدا گفت: تعهد می‌کنیم کسانی را که نتوانیم تا ۳۱ اوت از افغانستان خارج کنیم به طریقی از این کشور خارج کنیم.
وی افزود: بیش از صد هزار شهروند آمریکایی و افغان تخلیه شده اند که بزرگترین تخلیه هوایی در نوع خود است.
بایدن اما در بخش پرسش و پاسخ با خبرنگاران با اشاره به این که میلیون ها نفر از شهروندان افغان ترجیح می دهند پس از تسلط طالبان از کشورشان خارج شوند، حرف پایانی را با صراحت بیان کرد و گفت نمی تواند همه آنها را بیرون ببرد. وی اظهار داشت: من به عنوان یک دانشجوی تاریخ هیچ درگیری نمی شناسم که در آن، هنگامی که یک جنگ به پایان می رسد، یکی از طرفین می تواند تضمین کند که همه کسانی که می خواهند از آن کشور خارج شوند، خارج خواهند شد.
در روزهای پایانی مهلت تعیین شده ۳۱ اوت، باید نظاره گر بود که دولت بایدن تا چه میزان به تعهدات خود در قبال افغان های مایل به خروج از افغانستان پایبند است.