آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد که پس از حمله گروهک ترورستی – آمریکایی داعش به عراق در 17 خرداد 1393، حدود پنج و نیم میلیون عراقی در سراسر این کشور آواره شدند که علاوه بر این حدود یک میلیون عراقی نیز به کشورهای اروپایی و همسایه مهاجرت کردند.
"کریم النوری" قائم‌مقام وزارت مهاجرت عراق در گفت و گو با رسانه «الفرات» اعلام کرده که هم اکنون ۲۸ اردوگاه آوارگان در عراق وجود دارد که ۲۶ مورد آن در اقلیم کردستان و ۲ اردوگاه در خارج از آن قرار دارد که ۳۷ هزار خانواده در این اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند و ما مصمم به بستن پرونده اردوگاههای آوارگان هستیم.
النوری در عین حال تاکید کرد که، «برخی چالش‌ها در زیرساخت‌ها و امور لجستیک وجود دارد که مانع از بازگشت این خانواده‌ها به منازل و مناطق سکونت اصلی شان شده است.
بنابر اخبار دریافتی، شماری از آوارگان عراقی به دلیل وجود برخی عملیات تروریستی و حضور عناصر باقی مانده داعش در برخی مناطق عراق، در بازگشت به سکونتگاههایشان تردید دارند و برخی از آوارگان عراقی که به صورت داوطلبانه اردوگاه‌ها را ترک کرده بودند، پس از مواجهه با وضعیت نابسامان خدماتی و معیشتی در مناطق سکونت‌شان، بار دیگر به اردوگاه‌ها بازگشتند.
هرچند گروه تروریستی داعش بیش از 4 سال می باشد که در عراق شکست خورده، اما مردم این کشور در دوران حمله بیش از 3 ساله تهاجم این گروهک آمریکایی و حتی تاکنون که هسته های خفته داعش در عراق فعال هستند، لطمات بسیاری خورده اند.
در کنار لطمات بیشمار حمله داعش به عراق، عدم صدور شناسنامه برای نوزادانی که در اردوگاههای آوارگان به دنیا آمدند، یکی از لطماتی می باشد که به شهروندان عراقی در طول این سال ها وارد شده است.
بر اساس گزارش چندی پیش نمایندگان سازمان ملل متحد در عراق و دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر، حدود ۴۵ هزار کودک آواره در عراق فاقد شناسنامه و اسناد هویتی هستند و به رغم آنکه 4 سال از نابودی داعش در این کشور می گذرد، بیشتر آنها از تحصیل محروم هستند.
در این گزارش همچنین آمده که بیشتر خانواده‌های عراقی نیز که در طول این سال ها در مناطق تحت کنترل داعش زندگی می‌کردند، حداقل یکی از اسناد اصلی هویتی را ندارند؛ بسیاری از این خانواده‌ها یا اسناد خود را گم کرده‌اند، یا توسط داعش مصادره و نابود شده یا اینکه بطور کلی برای آنها اسناد هویتی صادر نشده است.
در طول سال های اخیر نیروهای سازمان «الحشد الشعبی» (بسیج مردمی عراق) و ارتش این کشور تلاش های بسیار زیادی برای برقراری امنیت در عراق کشیده اند و دولت بغداد نیز درصدد می باشد تا از مشکلات آواراگان این کشور بکاهد، ولی با توجه به حضور هسته های خفته گروه تروریستی داعش در مناطق غرب عراق به ویژه استان الانبار، شرایط بازگشت مردم این مناطق (آوارگان) با مشکلات فراوانی روبه رو است.
از دیگر مشکلاتی که آوارگان عراقی پس از بازگشت به مناطق زندگیشان با آن مواجه هستند، نبود شغل و امنیت می باشد که دردسرهای زیادی برای آنها ایجاد کرده، ولی دولت عراق سعی دارد تا این مشکلات را رفع نماید.
حدود یکسال است که وزارت مهاجرت عراق اعلام کرده که قصد دارد تمام اردوگاههای آوارگان را بسته و آنها را به صورت داوطلبانه به مناطق‌شان بازگرداند، ولی عملیات بستن اردوگاه‌ها و انتقال خانواده‌ها براساس خواسته آنها صورت خواهد گرفت.