«پیرمحمد ملازهی» در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به تحولات اخیر افغانستان و واکنش جامعه جهانی به این تحولات گفت: اگر طالبان به طرف انحصار قدرت بروند کشورهای منطقه و جامعه بین الملل آمادگی برای شناسایی آنها ندارند، البته ممکن است چین و روسیه با توجه به رقابت‌هایی که با غرب دارند به سمت شناسایی طالبان بروند، اما در کشورهای غربی هیچ توجیهی برای به رسمیت شناختن طالبان وجود ندارد زیرا در این کشورها افکار عمومی حساس هستند و سریع واکنش نشان می‌دهند.
این کارشناس مسائل افغانستان خاطرنشان کرد: اگر طالبان به طرف توزیع قدرت بروند و گروههای دیگر را شریک قدرت کنند و راه حل مقبولی برای ساختار آینده قدرت در افغانستان پیدا کنند، در آن صورت مشکلی برای شناسایی رسمی طالبان وجود نخواهد داشت اما اگر قدرت در افغانستان از سوی طالبان متمرکز شود خطر تشدید جنگ داخلی تقویت می‌شود و ممکن است طالبان نتوانند اوضاع را مدیریت کنند.
اهداف پاکستان در افغانستان؛ حل مسئله دیوراند و مقابله با نفوذ هند
ملازهی با اشاره به حمایت‌های پاکستان از طالبان گفت: هدف پاکستان حذف نفوذ هند در افغانستان و دسترسی سریع و بدون مشکل به آسیای مرکزی است و به دنبال این است از طریق طالبان سیاست‌های مورد نظر خود را عملیاتی کند.
وی با اشاره به رایزنی‌های روسیه و پاکستان درباره تحولات افغانستان گفت: ماموریت جدید وزیر امور خارجه پاکستان این است به کل کشورهای منطقه سفر کند و این کشورها را تشویق کند تا طالبان را به رسمیت بشناسند.
این کارشناس مسائل شبه قاره ادامه داد: در این فضا سه کشور ایران، چین و روسیه مهم هستند. این کشورها خارج از مدار تفکر غربی و آمریکایی حرکت می‌کنند و پاکستان امیدوار است با رایزنی با این کشورها زمینه را برای به رسمیت شناختن طالبان آماده کند.
ملازهی خاطرنشان کرد: به رغم معامله ای که آمریکایی‌ها در دوحه قطر پیش بردند و با توجه به قدرت گیری سریع طالبان به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها نسبت به این موضوع دچار تردید شده‌اند که طالبان را به سرعت به رسمیت بشناسند یا خیر. پاکستانی‌ها هم نگران هستند که اگر طالبان به رسمیت شناخته نشود ممکن است، مقاومت گروههای مختلف بر علیه آنها تقویت شود و پاکستان نتواند از این پیروزی قاطع طالبان بهره‌برداری لازم را داشته باشد.
وی اضافه کرد: پاکستان در افغانستان اهداف استراتژیک دارد و تحت هیچ عنوانی از این اهداف کوتاه نمی‌آید. یکی از اینها حل مساله خط مرزی «دیوراند» است که افغان‌ها تاکنون نپذیرفته‌اند ولی پاکستانی‌ها تلاش کردند افغان‌ها این موضوع را بپذیرند.
این کارشناس مسائل شبه قاره با اشاره به مقاومت احمد مسعود در دره پنچشیر گفت: نیروهای پنجشیر می‌توانند به مقاومت خود ادامه دهند اما اگر از دره خارج شده و با طالبان درگیر شوند شانس زیادی برای مقاومت نخواهند داشت مگر اینکه شرایطی به وجود آید که در جاهای دیگر و مناطق پشتون و شیعه نشین مقاومت‌های دیگری علیه طالبان شکل بگیرد در آن صورت نیروهای دره پنجشیر می‌توانند مواضع طالبان را تغییر دهند. اما اینکه بتوانند طالبان را شکست دهند و حکومت را در دست بگیرند در کوتاه‌مدت امکان پذیر نیست.
وی درباره رویکرد ایران در قبال تحولات اخیر افغانستان گفت: ایران باید نگاه استراتژیک نسبت به تحولات افغانستان داشته باشد. در شرایط کنونی ایران با روسیه و چین هماهنگ‌تر است و این دو کشور در رقابت با آمریکا هستند. بخصوص چینی‌ها که بشدت نگران نفوذ آمریکا در افغانستان و ایجاد اخلال در توسعه مسیر ترانزیتی «یک کمربند- یک جاده» بودند.
ملازهی یادآورشد: الان شرایط برای چینی‌ها مساعد شده و می‌خواهند با طالبان در این زمینه به توافق برسند و در استخراج معادن به دولت طالبان کمک کنند تا بتواند از نظر اقتصادی حکمرانی خود را ادامه دهند. واقعیت این است که در این معادله چین و روسیه منافع خاص خود را دارند و فضا را به راحتی برای ایران باز نمی‌کنند.
مواضع ایران درباره افغانستان باید در مجموعه کشورهای اسلامی تعریف شود
این کارشناس مسائل شبه قاره گفت: مواضع ایران در قبال بحران افغانستان باید در مجموعه کشورهای اسلامی تعریف شود.
ملازهی اضافه کرد: اگر نگاه ایران در قبال طالبان کوتاه مدت باشد توجیه پذیراست. در عین حال در نگاه و رویکرد راهبردی باید ایران طالبان را تشویق کند تا دولت فراگیر تشکیل دهند و ساختاری از قدرت شکل بگیرد که همه قومیت‌ها و مذاهب افغانستان درآن نقش داشته باشند و قانون اساسی تصویب شود که حقوق همه گروه‌ها در آن پیش بینی شود.
وی تصریح کرد: ایران نمی‌تواند مرزهای خود را به طور کامل مسدود کند بلکه باید اردوگاه‌هایی را با کمک سازمان ملل در نظر بگیرد و این بحران را مدیریت کند. با این حال به نظر می‌رسد ایران هنوز تصمیم قطعی در این زمینه نگرفته است و بعد از اتخاذ تصمیم طالبان تصمیم نهایی خود را خواهد گرفت.
این کارشناس مسائل افغانستان عنوان کرد: طالبان، آمریکا و ناتو را شکست دادند و کسی نمی‌تواند به زودی قدرت را از دست آنها خارج کند.
ملازهی در پایان گفت: طالبان یک واقعیت است که به قدرت رسیده و باید با درایت بیشتری با این موضوع برخورد کنیم.