به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از این خبرگزاری انگلیسی، در آخرین تماس تلفنی میان «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا و «اشرف غنی» همتای افغانستانی پیش از قدرت گرفتن طالبان، دو رئیس جمهوری در مورد کمک های نظامی، راهبرد سیاسی و تدابیر لازم گفت و گو کردند. اما نه بایدن و نه اشرف غنی نسبت به خطر فوری حمله طالبان آگاهی و آمادگی نداشتند.
براساس رونوشت مکالمه تلفنی بایدن و غنی که بدست رویترز رسیده است، این دو رئیس جمهوری در ۲۳ ژوئیه (۱ مرداد) نزدیک به ۱۴ دقیقه صحبت کرده اند. اما در نهایت و در ۱۵ اوت (۲۴ مرداد)، غنی از کاخ ریاست جمهوری فرار کرد و طالبان وارد کابل شدند. از آن زمان، ده ها هزار افغان ناامید از کشور پا به فرار گذاشته اند و ۱۳ سرباز آمریکایی و تعداد زیادی از غیرنظامیان افغان هم در یک انفجار انتحاری در فرودگاه کابل در جریان تخلیه جنون آمیز ارتش آمریکا از این کشور کشته شدند.
در این تماس تلفنی، بایدن پیشنهاد می کند تنها در صورتی که غنی طرح خود را برای کنترل وضعیت افغانستان علنی کند ، به او کمک خواهد کرد. بایدن گفت: «اگر بدانیم این برنامه چیست، ما به پشتیبانی هوایی نزدیک خود ادامه می دهیم». چند روز پیش از این تماس هم ایالات متحده حملات هوایی را برای حمایت از نیروهای امنیتی افغان انجام داد؛ حملاتی که طالبان آن را نقض "توافقنامه صلح دوحه" اعلام کرد.
در ادامه بایدن از نیروهای مسلح افغانستان که توسط دولت ایالات متحده آموزش و تامین مالی شده اند تمجید کرد و به غنی گفت: «شما به وضوح بهترین ارتش را دارید. شما ۳۰۰ هزار نیروی مسلح در مقابل ۷۰ تا ۸۰ هزار نیروی طالبان دارید». اما چند روز بعد، ارتش افغانستان با اندک نبردی در برابر طالبان شکست خورد و مجبور به عقب نشینی شد.
بایدن در بیشتر این تماس ها بر مشکل "درک و آگاهی" دولت افغانستان تمرکز کرد و تاکید کرده بود که افغانستان باید تصویری متفاوت از خود به جهان نشان دهد. بایدن به غنی گفت که اگر شخصیت های برجسته سیاسی افغانستان با هم از یک راهبرد جدید نظامی حمایت کنند، این تصویر تغییر می کند و به نظر من این تغییر بسیار بزرگی خواهد بود.
رونوشت این تماس و سخنان رئیس جمهوری آمریکا نشان می دهد که بایدن شورش گسترده و فروپاشی ۲۳ روز بعد را پیش بینی نمی کرد. وی در تماس خود به غنی تاکید می کند: «ما به مبارزه سخت دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی ادامه می دهیم تا مطمئن شویم که دولت شما نه تنها پابرجا می ماند بلکه رشد هم می کند.
در پی افشای این مکالمه، کاخ سفید روز سه شنبه از اظهارنظر درباره این تماس خودداری کرد.
اما گفته می شود پس از این تماس تلفنی، کاخ سفید در بیانیه ای بر تعهد بایدن برای حمایت از نیروهای امنیتی افغان تاکید و اعلام کرده بود در جستجوی بودجه برای افغانستان از طریق کنگره متمرکز بوده است.
غنی هم به بایدن گفت که معتقد است اگر بتوان "یک راه حل نظامی متوازن ارائه داد امکان برقراری صلح وجود دارد". اما افزود: «ما باید با سرعت حرکت کنیم».
غنی به بایدن توضیح می دهد: «ما با یک حمله همه جانبه از سوی طالبان با برنامه ریزی و پشتیبانی لجستیکی کامل پاکستان و حداقل ۱۰ تا ۱۵ هزار تروریست بین المللی، عمدتا پاکستانی روبرو هستیم». مقامات دولتی افغانستان و کارشناسان آمریکایی همواره از حمایت پاکستان از طالبان به عنوان عامل اصلی احیای این گروه یاد می کنند.
اما سفارت پاکستان در واشنگتن همواره این اتهامات را رد کرده است. سخنگوی سفارت پاکستان در پی افشای رونوشت این مکالمه در توضیحاتی به رویترز گفت: «بدیهی است افسانه عبور جنگجویان طالبان از پاکستان بهانه و اندیشه ای است که آقای اشرف غنی برای توجیه عدم موفقیت خود در رهبری و حکومتداری انجام می دهد».
رویترز در تماس هایی تلاش کرد با کارمندان غنی در ارتباط با این ماجرا تماس بگیرد، اما موفق نشد. آخرین بیانیه عمومی غنی که تصور می شود در امارات متحده عربی حضور داشته مربوط به تاریخ ۱۸ اوت (۲۷ مرداد) است. او علت فرار خود را از افغانستان جلوگیری از خونریزی در کشورش عنوان کرده بود.
لازم به ذکر است در زمان تماس میان بایدن و غنی، ایالات متحده برنامه خروج خود از افغانستان را انجام می داده است؛ برنامه ای که بایدن آن را از تاریخ یکم ماه مه (۱۱ اردیبهشت) که توسط «دونالد ترامپ» تعیین شده بود به ۳۱ اوت (۹ شهریور) به تعویق انداخت. هرچند ارتش آمریکا پایگاه هوایی اصلی خود را در بگرام در اوایل ژوئیه (اواسط تیر) تعطیل کرد.
اما درهمان زمانی که دو رئیس جمهوری در حال گفت و گوی تلفنی بودند، شورشیان طالبان حدود نیمی از افغانستان را تحت کنترل داشتند و همین امر نشانگر وخامت اوضاع امنیتی در این کشور بود. در نهایت هم اندکی بیشتر از دو هفته پس از تماس بایدن با غنی، طالبان بیشتر مراکز ولایتی افغانستان را تصرف کرد.
این در حالی است که براساس گزارش های اطلاعاتی ایالات متحده در تاریخ ۱۱ اوت (۲۰ مرداد)، عنوان شده بود که جنگجویان طالبان می توانند کابل پایتخت افغانستان را دستکم ظرف ۹۰ روز تصرف کنند. حال آنکه این اتفاق در کمتر از یک هفته رخ داد.
آمریکا در سال ۲۰۰۱ و پس از حملات ۱۱ سپتامبر به بهانه مبارزه با تروریسم تحت ریاست جمهوری «جرج دابلیو بوش» به افغانستان یورش برد و در نهایت پس از دو دهه حضور، خروج کامل از این کشور را در تاریخ ۳۱ اوت ۲۰۲۱ (۹ شهریور) به پایان رساند.