واکسیناسیون کرونا در ایران ۲۱ بهمن ۹۹ با دستور سعید نمکی، وزیر سابق بهداشت آغاز شد. بر اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت تاکنون ️بیش از حدود ۱۹ میلیون و ۳۴۰ هزار نفر در ایران دُز اول واکسن کرونا و بیش از ۹ و نیم میلیون تن نیز دُز دوم را تزریق کرده اند و مجموع واکسن های تزریق شده در کشور به ۲۸ میلیون و ۸۴۳ و ۶۴ دُز رسیده است.
وزارت بهداشت اعلام کرده، برای رسیدن به ایمنی نسبی جمعی، واکسیناسیون همگانی بزرگسالان برای حداقل ۶۰ میلیون نفر به عنوان گروه هدف اول باید انجام شود بنابراین به ۱۲۰ میلیون دًز واکسن برای انجام این میزان واکسیناسیون حداقلی نیاز است تا چرخه ویروس در کشور کند شود و میزان ابتلا و مرگ و میر پایین بیاید.
بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت در اولین روزهای مسئولیت خود در وزارت بهداشت اعلام کرده که اولویت او، واکسیناسیون کرونا است. او در مراسم رأی اعتماد در مجلس گفت: اولویت اول وزارت بهداشت تهیه واکسن است و تا پایان بهمن امسال واکسیناسیون کرونا تمام خواهد شد.
وزیر بهداشت افزود: همان طور که در دنیا ثابت شده مهمترین عاملی که می تواند جلوی کرونا را بگیرد واکسیناسیون گسترده و نتیجه آن کاهش میزان مرگ و میر است. البته این بدان معنا نیست کسی که واکسن می زند کرونا نمی گیرد بلکه شدت بیماری کم می شود. از این رو برنامه اصلی وزارت بهداشت واکسیناسیون گسترده است.
عین اللهی افزود: ۶۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۱۸ سال داریم که به هر نفر باید دو دُز واکسن تزریق شود پس به ۱۲۰ میلیون واکسن نیاز داریم. تاکنون (دوم شهریور) حدود ۲۲ میلیون واکسن تزریق شده است طبیعتا میزان تولید داخل واکسن به ۹۸ میلیون دوز نمی رسد پس ناچار به واردات واکسن هستیم. از همه کسانی که بتوانند این کار را انجام بدهند کمک می گیریم و حتی از بخش غیردولتی استفاده می کنیم. وزارت بهداشت باید نظارت داشته باشد چون واکسن چرخه سرما دارد و باید واکسن هایی که انجام می شود نیز ثبت شود.
او ۱۲ شهریور در سفر به تبریز نیز گفت: مردم نگران تامین واکسن کرونا نباشند. دولت تمام تلاش و توجه خود را برای تامین واکسن و واکسیناسیون گذاشته است.
همزمان با اعلام وزیر بهداشت مبنی بر افزایش واردات واکسن کرونا به کشور و سرعت بخشیدن به روند واکسیناسیون، هر هفته اخبار واردات محموله های جدید واکسن به خصوص از چین به گوش می رسد. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز ۱۲ شهریور از واردات محموله بزرگ پنج میلیونی واکسن کرونا به کشور خبر داد و در توییتر نوشت: پنج میلیون دُز واکسن «سینوفارم» وارد کشور شد و وزیر خارجه چین در گفتگوی تلفنی با وزیر خارجه کشورمان از ارسال حجم بالای واکسن کرونا در روزهای آتی به ایران خبر داده است.
واکسن سینوفارم، پکن یا ووهان؟
همزمان با سرعت گرفتن واردات واکسن به خصوص از چین، افرادی در فضای مجازی درباره اصالت واکسن سینوفارم چین شایعاتی را مطرح کرده اند؛ از جمله اینکه واکسن سینوفارم موجود در ایران واکسن تولید ووهان چین است و واکسن اصلی که در پکن تولید می شود،نیست. اما محمدرضا شانه ساز، رئیس سازمان غذا و دارو و کیانوش جهانپور، سخنگوی این سازمان این موضوع را شایعه خوانده، تکذیب و تاکید کرده اند که واکسن سینوفارمی که به ایران وارد شده، واکسن اصلی ساخت پکن است.
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز روز شنبه در این مورد به پژوهشگر ایرنا گفت: واکسن سینوفارمی که به ایران وارد شده تولید پکن و واکسن تایید شده است و میزان اثربخشی آن در بین سالمندان و کاهش میزان مرگ میر کرونا در بین سالمندان نشانه اثربخشی و ایمنی زایی این واکسن است به همین علت میزان مرگ و میر در بین سالمندانی که واکسن زده اند کاهش یافته و بیشترین میزان مرگ میر در بین افراد زیر ۶۰ سال است.
همزمان با افزایش واردات واکسن و سرعت گرفتن واکسیناسیون که در برخی روزها به بالای ۷۰۰ هزار دُز تزریق رسید، تولید کنندگان داخلی نیز وارد میدان شده اند. واکسن کوویران برکت اولین واکسنی بود که در ایران مجوز مصرف اضطراری دریافت کرد. تاکنون بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در ایران دُز اول واکسن برکت را زده اند و بیش از ۶۳۰ هزار نفر نیز دُز دوم این واکسن ایرانی را دریافت کرده اند.
مراحل کارآزمایی بالینی واکسن کوو ایران برکت همچنان در حال انجام است و مسئولان ستاد اجرایی فرمان امام (ره) که متولی تولید این واکسن هستند، اعلام کرده اند که با اتمام کارآزمایی بالینی این واکسن، مقاله علمی و میزان اثربخشی این واکسن اعلام خواهد شد. ضمن اینکه اقدامات لازم برای ایجاد خط تولید صنعتی این واکسن نیز در ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در حال انجام است.
دومین واکسنی که در ایران مجوز مصرف اضطراری گرفت، واکسن پاستوکووک یا همان واکسن سوبرانای کوبا است. دکتر احسان مصطفوی، اپیدمیولوژیست و مدیر اجرایی تولید این واکسن در انستیتو پاستور به پژوهشگر ایرنا گفت: کارآزمایی بالینی فاز سوم واکسن مشترک کوبا و ایران از ۶ اردیبهشت در ایران آغاز شده است. این مرحله از مطالعه بر روی جمعیت ۲۴ هزار نفر در گروه سنی ۱۸ تا ۸۰ سال انجام می شود.تاکنون همه ۲۴ هزار نفر در هشت شهر مورد مطالعه دو دز این واکسن را دریافت کرده اند و عوارض جدی منتسب به واکسن گزارش نشده است.
وی افزود: در شهر یزد و زنجان نیز این مطالعه در حال انجام است و طبق برنامه، علاوه بر تزریق دو دز واکسن، یک مرحله تزریق یادآور یا بوستر هم در این دو شهر انجام می شود. از آنجایی که دو هفته بعد از تزریق دز دوم واکسن، بررسی اثربخشی واکسن شروع می شود، پیش بینی این است که بتوانیم نتایج اولیه بررسی اثربخشی این واکسن را در شهریور گزارش کنیم. نتایج اولیه کارآزمایی بالینی فاز سه در کشور کوبا گویای اثربخشی ۶۵ درصدی در مداخله دو دٌزی و اثربخشی ۹۱ درصدی در تزریق همراه با دز سوم یادآور است. این نتایج اولیه گویای بی خطری این واکسن هم هست.
رییس مرکز تحقیقات بیماری های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران ادامه داد: وزارت بهداشت مجوز مصرف اضطراری واکسن پاستوکووک را صادر کرده است و این واکسن به تدریج در اختیار وزارت بهداشت قرار می گیرد. اگر چه هدف گذاری انستیتو پاستور تولید صنعتی این واکسن از شهریور است.
عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران افزود: مطالعه بالینی این واکسن در کودکان ۳ تا ۱۸ سال هم در کشور کوبا آغاز شده است و در صورتی که نتایج اثربخشی و بی خطری این واکسن را در این گروه در این کشور نشان دهد و مورد تایید سازمان غذا و دارو قرار بگیرد امکان استفاده از این واکسن در آینده برای کودکان هم در ایران وجود خواهد داشت.
عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی ستاد ملی کرونا درباره واکسن پاستور نیز به ایرنا گفت: بررسی های انجام شده روی واکسن پاستوکووک نشان می دهد که واکسن مشترک تولیدی ایران و کوبا روی نوع آفریقای جنوبی ویروس کرونا نیز با تزریق دو دز حدود ۶۲ درصد اثربخشی دارد و ایمنی ایجاد می کند و در صورت تزریق سه دز، اثربخشی آن روی این ویروس به ۹۲ درصد افزایش می یابد.
با وجود صدور مجوز اضطراری واکسن پاستوکووک هنوز این واکسن در شبکه بهداشتی کشور برای واکسیناسیون عمومی مورد استفاده قرار نگرفته است. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که تاکنون ۴۵۰ هزار و ۲۱۸ هزار دز واکسن اسپوتنیک وی برای دز اول و ۳۶۵ هزار و ۳۲ واکسن اسپوتنیک وی برای دز دوم. ۵۹ هزار و ۳۸۹ واکسن کواکسین (شرکت باهارات هند) برای دز اول و ۵۴ هزار و ۲۱۸ دز از این واکسن برای دز دوم و همچنین سه میلیون و ۲۷۳ هزار و ۵۱۳ واکسن آسترازنکا برای دوز اول و یک میلیون و ۲۸۹ هزار و ۲۹۰ واکسن از نوع آسترازنکا برای دز دوم در ایران تزریق شده و بقیه واکسن های تزریق شده در ایران از نوع سینوفارم چین است و این واکسن برای بیش از ۱۳ میلیون نفر در نوبت اول و حدود هفت میلیون نفر برای نوبت دوم در ایران تزریق شده است.
علاوه بر واکسن های آسترازنکا، اسپوتنیک روسیه، سینوفارم چین، کوواکسین هند و دو واکسن ایرانی برکت و پاستوکووک، به نظر می رسد، وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو مشغول بررسی های نهایی دو واکسن اسپایکوژن (واکسن نوترکیب با تکنولوژی RNA) تولید شرکت دارویی سیناژن در ایران و واکسن اسپوتنیک تولید داخل در شرکت اکتوورکو هستند و در صورت تایید نهایی این واکسن ها، به زودی باید انتظار صدور مجوز اضطراری این واکسن ها را داشته باشیم.
واکسن اسپوتنیک در ایران تولید شد
میثم کریمی، مدیر روابط عمومی شرکت داروسازی اکتوورکو در این مورد به ایرنا گفت: تولید واکسن اسپوتنیک در ایران به سرانجام رسیده و این واکسن در کشور تولید شده است. موسسه گامالیای روسیه نیز واکسن اسپوتنیک تولید شده در ایران را تایید کرده است. مدارک لازم برای صدور مجوز مصرف آن در ایران به سازمان غذا و دارو ارسال شده و منظر تایید این سازمان هستیم تا واکسن اسپوتنیک ایرانی برای مصرف داخلی در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد.
وی افزود: شرکت ایرانی تولید کننده واکسن اسپوتنیک ماهانه ۹۰۰ هزار دز واکسن اسپوتنیک وی و دو میلیون و ۲۰۰هزار دز واکسن اسپوتنیک لایت تولید می کند. ایمنی این واکسن بالای ۹۰ درصد است. واکسن اسپوتنیک لایت یک واکسن تک دوزی است که تولید و استفاده آن در کشور می تواند سرعت واکسیناسیون را بالا ببرد.
کریمی تاکید کرد: واکسن اسپوتنیک تولید شده در کشور فقط برای مصرف و بازار داخلی است. فعلا قرار نیست این واکسن صادر شود و شایعات مطرح شده مبنی بر صادرات این واکسن که در فضای مجازی منتشر شده کذب است.