سیاست و رفتار آمریکا با دولت "محمد اشرف غنی" رئیس جمهوری سابق افغانستان همه شرکا و متحدانش را دچار این تردید کرده است که آیا واشنگتن در دوره جدید سیاست خارجی اعلامی خود در تعهداتش به آنان نیز تجدید نظر خواهد کرد؟
این تردیدهای جدی کشورهای متحد و شریک آمریکا پس از بحران افغانستان موجب شد "ولودیمیر زلنسکی" رئیس جمهوری اوکراین برای اطمینان از تعهدات کاخ سفید به واشنگتن سفر کند تا تداوم تعهدات امنیتی واشنگتن به کی‌یف را تضمین کند.
اکنون در گام دیگری، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه و لوید آستین وزیر دفاع آمریکا در سفرهایی جداگانه که با عنوان "قدردانی" از شرکا و متحدان درعملیات خروج نیروهای آمریکایی، متحدان و افغانستانی مطرح شده، راهی کشورهای منطقه خلیج فارس شده اند؛ سفرهایی با هدف اطمینان دادن به شرکای آمریکا در منطقه خلیج فارس.
برنامه سفر دو وزیر بایدن به کشورهای منطقه
به گفته جان کربی سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، لوید آستین به چهار کشور حوزه خلیج فارس از جمله عربستان، قطر، بحرین و کویت می رود تا بر روابط دفاعی قوی آمریکا در منطقه تاکید کند.
عربستان درعملیات تخلیه آمریکا از افغانستان غایب بود اما دور جدید روابطش با روسیه موجب نگرانی واشنگتن شده و از این رو در برنامه سفر رئیس پنتاگون قرار دارد.
آستین قصد دارد در طول توقف در بحرین با تفنگداران دریایی صحبت کند که هفته ها در فرودگاه کابل مشغول تخلیه نیروهای آمریکایی، متحدانش و افغانستانی های همکار آمریکا بودند.
وزارت امور خارجه امریکا نیز اعلام کرده است آنتونی بلینکن از پنجم تا هشتم سپتامبر (۱۴-۱۷ شهریور) به پایگاه هوایی رامشتاین آلمان و دوحه قطر سفر می کند تا از شرکا و متحدانش برای خروج نیروها از افغانستان قدردانی کند.
به گزارش آسوشیتدپرس، وزیر امور خارجه آمریکا پیش از رسیدن به دوحه، توقفی در آلمان خواهد داشت تا در پایگاه هوایی رامشتاین، با افغانستانی‌هایی که از کشور خود خارج شده و منتظر صدور مجوز سفر به آمریکا هستند، دیدار و گفت وگو کند.
بلینکن در سفر به آلمان با هایکو ماس همتای آلمانی خود دیدار و گفتگو خواهد کرد و از شریک آلمانی خود برای همکاری دو دهه آلمان در افغانستان و عملیات انتقال از افغانستان قدردانی خواهد کرد.
وزیر خارجه آمریکا همچنین در آلمان در نشستی مجازی شرکت خواهد کرد و با همتایان خود از ۲۰ کشور دنیا در خصوص آینده افغانستان بحث و تبادل نظر می‌کند.
بلینکن در سفر به دوحه با شیخ "تمیم بن حمد آل ثانی" امیر قطر ، "محمد بن عبدالرحمان آل ثانی" معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه و سایر مقامات ارشد این کشور دیدار می کند تا از قطر به دلیل حمایت از تخلیه شهروندان آمریکایی ، افغان ها و دیگر افراد تشکر کند.
قطر پلی میان آمریکا و طالبان
غربی ها به ویژه آمریکا برای مهار پیامدهای بحران افغانستان مدتهاست به قطر روی آورده اند و نقش دوحه در مذاکرات میان واشنگتن و طالبان، این کشور ثروتمند خلیج فارس را قادر ساخته است نقش مهمتری در ژئوپلیتیک منطقه ایفا کند.
قطر علاوه بر اجازه استفاده از پایگاه هوایی العدید در عملیات تخلیه نیروها از افغانستان، با میزبانی از نمایندگی دیپلماتیک آمریکا که از افغانستان خارج شدند، موافقت و برای کمک به فرآیند بازگشایی فرودگاه کابل اعلام آمادگی کرده است.
"ران کلین" رئیس کارکنان کاخ سفید حدود یک هفته پس از اعلام پایان عملیات خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان اعلام کرده است دولت بایدن امیدوار است در روزهای آینده، قطری‌ها قادر باشند خدمات هوایی خود را به بیرون از کابل از سر گیرند.اگر قطر این کار را انجام دهد، قصد داریم ببینیم آیا آمریکایی های باقیمانده در افغانستان می توانند بخشی از این پروازها باشند.
روزنامه انگلیسی فایننشیال تایمز در این زمینه نوشته است، اکنون قطر پس از سه سال تحریم تجاری و مسافرتی توسط همسایگانش نقش برجسته ای در عرصه بین المللی ایفا می کند و به پلی میان غرب و طالبان تبدیل شده است.
یکی از واضح‌ترین نمادهای نقش‌آفرینی قطر، تسهیل خروج بیش از ۴۳ هزار نفر از افغانستان بوده است. سفیر قطر شخصا پناهجویان را در گذر از ایست‌های بازرسی طالبان همراهی و از نفوذ کشورش برای کمک به هزاران نیازمند استفاده می‌کرد.
سفارتخانه‌های غربی در افغانستان نیز به دوحه منتقل شده‌اند که یکی از دلایل آن تسهیل ارتباط با طالبان بوده است. قطر که قبل از خروج آمریکا میان طرفین افغان میانجیگری می‌کرد، اکنون هدایت مذاکرات چندجانبه با طالبان در مورد فعالیت‌های آتی فرودگاه کابل پس از خروج آمریکا را برعهده دارد.
وعده پایبندی آمریکا به متحدان، متفاوت از افغانستان خواهد بود؟
تحلیلگران بین المللی می گویند اوضاع افغانستان روند تجدیدنظر در تعهدات بین المللی آمریکا را در دولت بایدن نشان داد و اکنون متحدان و شرکایش می خواهند جایگاه خود را در چارچوب تعهدات جهانی واشنگتن بدانند.
واشنگتن در فصل جدید معادلات منطقه ای خود باید به متحدانش اطمینان دهد که در کنار آنان خواهد ایستاد؛ اما همین وعده نیز با تردیدهای اساسی مواجه است که ایستادگی آمریکا از همان نوع ایستادگی در کنار اشرف غنی است؟
خبرگزاری آسوشیتدپرس در این زمینه نوشت که سفرهای آستین و بلینکن برای اطمینان دادن به متحدان خلیج فارس است که تصمیم بایدن برای پایان دادن به جنگ آمریکا در افغانستان به منظور تمرکز بیشتر بر دیگر چالش های امنیتی مانند چین و روسیه است.
رئیس جمهوری آمریکا پس از خروج آخرین نظامیانش از کابل اعلام کرد که با خروج ازافغانستان کشورش توان بیشتری برای رقابت با چین و روسیه خواهد داشت.
در واقع، مقامات دولت بایدن در این سفرها در تلاشند به کشورهای منطقه خلیج فارس اطمینان دهند که به همکاری های نظامی و دفاعی خود با آنان متعهدند اما این وعده آنان چقدر پایدار و قابل اعتماد خواهد بود؟ آمریکا برای اثبات عملی این ادعای خود چه گامهایی را برخواهد داشت و چه تضمینی هایی را ارائه خواهد کرد؟