جولان ویروس کرونا موجب شد که سال تحصیلی گذشته مدارس از قیل و قال کودکانه محروم بماند و بوی ماه مدرسه دیگر به مشام نرسد و متولیان تعلیم و تربیت برای جلوگیری از توقف و ایجاد خلل در آموزش، از طریق تولید محتوا در شبکه مجازی شاد پای کار آمدند تا نوگلان باغ زندگی از رشد و دانش عقب نمانند اما، هرگز شیوه مجازی کامل کننده همه نیازهای دانش‌آموزان نبود چرا که محوریت نظام آموزشی در کنار علم، پرورش و تعلیم است و برای دستیابی به این زنجیره گران‌بها آموزش چهره به چهره اهمیت زیادی دارد.
اگرچه آموزش مجازی با همه دشواری‌ها نگذاشت که خللی در علم آموزی دانش‌آموزان ایجاد شود اما مسئله اینجاست که این گروه‌های سنی سواد همسان و کافی از بستر مجازی، مهارت انجام کار با این حوزه و حتی در برخی مناطق زیرساخت موثر در دستیابی به اینترنت و ابزار آموزشی آن (گوشی تلفن همراه) را نداشتند و همه این معضلات دست به دست هم داد تا در کنار جولان کرونا، شوک بزرگی به نظام آموزش حضوری کشور وارد شود.
آموزش مجازی با شیوه‌های نوین آموزش و مهارت‌ورزی فواید زیادی در دوران بحران داشت اما، نمی‌توان منکر بود که نوپا بودن این روش در کنار برخی کاستی‌ها در خانواده و نبود مهارت کافی به تنهایی برای تعلیم و تربیت دانش‌آموزان کافی نبوده و نیاز است که کارشناسان امر با نگاهی نیزبین مزایا، آسیب‌ها و چالش‌های این شیوه را ارزیابی کرده و در صدد راهکارهای ترمیم و بهبود این شیوه و همچنین تقویت مولفه‌های موثر در بالا بردن اثربخشی آن ارایه دهند.
یک و نیم سال گذشته مدارس میزبان حضور گرم دانش‌آموزان نبود و کلاس‌های درس، میز و تخته و امکانات آموزش حضوری عملا با کرونا بلااستفاده ماند اما، این تنها ظاهر امر بود و نبود دانش‌آموزان در کنار گروه همسالان و محرومیت آنان از انرژی آموزش گروهی و همراهی چهره به چهره معلم روی دیگر این سکه است که بسیاری از خانواده‌ها را برای تداوم شیوه مجازی آموزش در ایام کرونا نگران کرده است.
شهرستان خمین واقع در جنوب استان مرکزی با داشتن ۱۹ هزار دانش‌آموز خود را برای سال تحصیلی جدید آماده می‌کند در حالیکه هنوز تکلیف نوع آموزش در این شهرستان نامشخص است و به‌طور رسمی اعلام نشده که آیا با به صدا درآمدن زنگ مهر میز و نیمکت مدارس با رعایت پروتکل‌های بهداشتی شاهد حضور و هیاهوی دانش‌آموزان است؟ و یا چون سال گذشته محوریت آموزش‌ها بر بستر وب پیگیری می‌شود.
نظام تعلیم و تربیت کشور چشم انتظار تصمیم قاطع برای ایام کرونا
فرماندار خمین با اشاره اینکه تصمیم گیری برای بازگشایی مدارس و نوع آموزش باید از ماه ها قبل در وزارت آموزش و پرورش انجام می‌شد، گفت: یک برنامه کلی باید در اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی تدوین شود و برای تصویب به وزارت و ستاد ملی کرونا ارسال شود.
«احمد طهرانی» افزود: در این برنامه حضور معلمان در ساعات موظفی، آموزش ترکیبی حضوری و غیرحضوری و اختیاری، شمار دانش آموزان، بر اساس مقاطع تحصیلی و آموزش عملی در هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد.
فرماندار خمین اظهار داشت: مدارس حتی اگر با تاخیر یک یا ۲ ماه بازگشایی شوند، آموزش حضوری در صورت فراهم بودن شرایط شهرستان باید محقق شود و به نفع دانش‌آموزان است.
ایمن سازی ۸۶ درصدی فرهنگیان خمین علیه کرونا
مدیر آموزش و پرورش خمین گفت: ۸۶ درصد از فرهنگیان این شهرستان علیه کووید ۱۹ ایمن‌سازی شدند و یک‌هزار و ۲۲۶ نفر از فرهنگیان خمین دُز نخست واکسن کرونا را دریافت کردند.
«عبدالرضا پیرحسینلو» ادامه داد: آموزش و پرورش خمین رتبه نخست در استان مرکزی در تزریق واکسن کرونا به فرهنگیان را کسب کرده که این موفقیت مرهون برنامه‌ریزی منظم و جلوگیری ازدحام بوده است.
وی افزود: ۴۳ روستا در این شهرستان برای دسترسی به اینترنت دچار مشکل بودند که اکنون این مناطق به ۳۸ روستا کاهش پیدا کرده است.
مدیر آموزش و پرورش خمین گفت: یک‌هزار و ۸۰۰ دانش آموز شهری در این شهرستان در روزهای نخست شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، به فضای مجازی دستری نداشتند که با حمایت خیران و مدیران مدارس این تعداد اکنون به ۸۰۰ نفر کاهش یافته است.
پیرحسینلو تاکید کرد: تمام مسئولان آموزشی امروز به این نتیجه رسیدند که آموزش حضوری برای کیفیت یادگیری دانش‌آموزان امری ضروری است.
مدیر آموزش و پرورش خمین گفت: پایه های ورودی در مدارس نظیر اول ابتدایی و هفتم بیشترین آسیب و اُفت تحصیلی را در آموزش غیر حضوری در دوران شیوع بیماری کرونا متحمل شدند.
پیرحسینلو اظهار داشت: دانش آموزان پایه هفتم در آموش مجازی از تغییر پایه آگاه نمی‌شدند و در ارتباط با معلمان تخصصی هر درس دچار مشکل هستند.
مدیر آموزش و پرورش خمین ادامه داد: آموزش مجازی را نمی‌توان کنار گذاشت و این نوع از آموزش باید در کنار آموزش حضوری به‌صورت تلفیقی ادامه پیدا کند.
وی گفت: با توجه به شمار کم دانش‌موزان در مدارس مناطق روستایی انتظار می‌رود، آموزش حضوری در این مناطق محقق شود.
مراکز آموزشی خمین آماده برای خدمات حضوری به دانش‌آموزان در ایام کرونا
معاون پرورشی و تربیت بدنی آموزش و پرورش خمین با بیان اینکه مراکز آموزشی این شهرستان آمادگی برگزاری کلاس‌های حضوری را در ایام کرونا دارند، گفت: خمین در سایه برنامه اصولی آماده است که در کنار فضای فضای مجازی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی پذیرای دانش‌آموزان برای کسب علم و تربیت در محیط حضوری باشد.
«محمد بیات» تاکید کرد: دانش‌آموزان و والدین آنان در دوران آموزش مجازی سختی زیادی را در تهیه سخت افزارها و دوری از فضای مدرسه متحمل شدند.
وی با اشاره به اینکه چالش‌ها و آسیب‌های مدرسه مجازی را می‌توان در سه حیطه خانوادگی، فردی و تحصیلی بررسی کرد، اظهار داشت: همراهی والدین سبب تسهیل فعالیت سیستم تربیتی و پرورشی شد.
معاون پرورشی و تربیت بدنی آموزش و پرورش خمین گفت: واکسیناسیون معلمان و فرهنگیان شهرستان و نظارت کارشناسان بهداشت بر ضدعفونی کردن و رعایت دقیق تمام شیوه‌نامه های بهداشتی در مدارس می‌تواند دغدغه خانواده دانش‌آموزان از تدریس حضوری را کاهش دهد.
بیات، انسان را موجودی مدنی و اجتماعی دانست و افزود: حضور دانش‌آموزان در مدرسه و تعامل با همسالان زمینه رشد اجتماعی آنان را به شکل کیفی فراهم می‌کند.
وی ادامه داد: آموزش حضوری انگیزه به تحصیل و یادگیری را در دانش آموزان افزایش می دهد و کودکان و نوجوانان به‌دلیل ماندن در خانه دچار سستی و کرختی شدند و والدین باید آنان را برای آموزش حضوری آماده کنند.
این مسئول آموزش و پرورش خمین افزود: آموزش حضوری و بازگشایی مدارس، نیازمند تعامل دیگر دستگاه‌های اجرایی با نهاد تعلیم و تربیت است.
آموزش حضوری و غیرحضوری در دو کفه ترازوی کیفیت قرار گیرد
معاون فنی معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی خمین گفت: کیفیت آموزش غیرحضوری کمتر از آموزش حضوری است و این تفاوت برای والدین دانش آموزان و معلمان قابل مشاهده است.
دکتر «مریم‌السادات شجاعی» افزود: کاهش ارتباطات اجتماعی و آسیب‌های روحی و جسمی از پیامدهای آموزش در فضای مجازی است و آموزش حضوری با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و تامین فضای فیزیکی مناسب امکان‌پذیر است.
معاون فنی معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی خمین ادامه داد: خودارزیابی دانش‌آموزان، تامین فضای فیزیکی ۲ متر و ۲۵ سانتی متر برای هر نفر، تهویه مناسب، استفاده از۲ ماسک، شستشوی مستمر دست‌ها و آموزش دانش‌آموزان به ویژه در مقطع ابتدایی در آموزش حضوری ضروری است.
شجاعی گفت: آموزش حضوری باید به شرطی دز ایام کرونا مقرر شود که شمار دانش‌آموزان در کلاس کاهش یافته و والدین نیز درباره پیگیری سلامت فرزند خود تعامل لازم با مدرسه را داشته باشند.
رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مدرسه ایمن برای حضور دانش‌آموزان
مدیر مدرسه ابتدایی پسرانه در خمین با تاکید بر آموزش حضوری و حضور معلم در مدرسه گفت: رعایت پروتکل‌های بهداشتی به جد در مدارس دنبال می‌شود و خانواده‌ها با خیال راحت می‌توانند دانش آموزان را به مدرسه‌ای که معلم، مدیر و معاون واکسن تزریق کردند، بسپارند.
«غلامعلی عربی» ادامه داد: محتواهای آموزشی باید اولویت‌بندی شوند و معلمان در زمان محدود مطالب مهم را به دانش‌آموزان آموزش دهند.
این مدیر مدرسه با اشاره به اینکه آموزش صرف در منزل دیگر پذیرفته نیست، اظهار داشت: آموزش حضوری را می‌توان برای دانش‌آموزانی که دسترسی به اینترنت و سخت افزار آموزشی ندارند، اولویت‌بندی کرد.
یک مدیر مدرسه متوسطه اول نیز گفت: آموزش حضوری را باید در کنار تعلیم مجازی ادامه داد چرا که آموزش مجازی نیز هنوز مزیتهای خاص خود را دارد و باید از ترکیب این شیوه آموزشی بهترین بهره را برد.
« ضا جوادی» اضافه کرد: در آموزش حضوری فقط معلم و شاگرد در ساعات مشخصی حضور دارند اما در آموزش غیرحضوری خانواده دانش آموز نیز حضور دارند.
وی ادامه داد: رشد تربیتی دانش‌آموزان به‌دلیل در خانه ماندن و دوری از همسالان با مشکل جدی مواجه شده است.
نگرانی والدین از کرونا و آموزش‌های حضوری
یکی از والدین دانش آموزان مقطع ابتدایی معتقد است: با توجه به سن کم کلاس اولی‌ها و اینکه هنوز با مفاهیم رعایت پروتکل‌ها آشنایی ندارند، دغدغه جدی برای اولیای دانش آموزان در بازگشایی مدارس وجود دارد.
این مادر دانش آموز اهل خمین می‌گوید: باید والدین در صورت بازگشایی مدارس و آموزش های حضوری، فرزندان خود را توجیه بیشتری کنند و مدام به آنها رعایت موازین بهداشتی به ویژه در مدرسه را گوشزد کنند.
وی گفت: جدای از اینکه با آموزش‌های مجازی از حضور در جمع و مدرسه به لحاظ شیوع کرونا دوری شد، اما باید این موضوع را در هم نظر گرفت که افت تحصیلی در کمین دانش آموزان است و تبعات آن در سال‌های بعد حتی بیشتر هم می‌شود.
آسیب‌های هیاهوی کرونا در دنیای کودکانه
روانشناس کودک و مدرس دانشگاه نیز معتقد است: در آسیب‌های ناشی از هیاهوی کرونا به دنیای روانی کودکان و نوجوانان کمتر پردازش شده و دوری از آموزش حضوری و کاهش ارتباط با همسالان آثار عمیقی برای کودکان و نوجوانان به همراه خواهد داشت.
«فاطمه قلندری» اظهار داشت: دسترسی کودکان و نوجوانان به فضای مجازی برای استفاده از آموزش غیر حضوری یکی از عوامل این استرس است ضمن آنکه هنوز ماهیت این شیوه آموزشی و پذیرش و کارایی آن نیز برای کودکان و نوجوانان به تنهایی ارزیابی نشده است.
وی ادامه داد: کودکان به‌دلیل اینکه نمی‌توانند واضح درباره استرس‌ها صحبت کنند، رفتارهایی نظیر گریه، لجبازی مداوم، ترس و بهانه گیری نشان می‌دهند و این دست از رفتارها در دوران قرنطینه و دوری از تحصیل حضوری در کودکان و نوجوانان افزایش یافته است.
در حالیکه فصل تعطیلات مدارس از نیمه گذشته و به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود، دانش آموزان، والدین و معلمان منتظر اعلام بهترین و ایمن‌ترین شیوه آموزش از سوی ستاد ملی کرونا هستند.
اگرچه اما و اگرها و تردیدهایی در شیوه برخوردآموزشی در آستانه سال تحصیلی جدید وجود دارد اما باید این واقعیت را پذیرفت که بحران کرونا با همه دشواری‌ها در جدیدی را به سوی نظام تعلیم و تربیت با آموزش مجازی گشود، از قدیم گفته‌اند که املای نانوشته غلط ندارد و امید است با آرام گرفتن تهدید سلامتی این ظرفیت نورسته بیشترین نتایج خود را در کنار آموزش‌های حضوری برای دانش‌آموزان داشته باشد.