به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از رادیو فرانسه، محاکمه متهمان به شرکت در حملات تروریستی ١٣ نوامبر ٢٠١۵ در پاریس، امروز (چهارشنبه ٨ سپتامبر/۱۷ شهرور) در برابر دیوان جنائی ویژه پاریس در کاخ دادگستری این شهر آغاز می‌شود. برگزاری این محاکمه که در آن ١٨٠٠ شاکی خصوصی وجود دارد، نیازمند سازماندهی و ساز و برگ بی سابقه‌ای بوده است. تدارک یک تالار ویژه برای برگزاری محاکمه، راه اندازی یک رادیوی سایبری به منظور فراهم ساختن امکان دنبال کردن روند دادگاه توسط شاکیانی که نمی‌توانند در دادگاه حضور یابند، شمار بی سابقه وکلای مدافع متهمان و شاکیان، جایگاه این دادرسی را در دفاتر محاکمه‌های تاریخی در فرانسه بی بدیل می‌سازد. برگزاری این محاکمه که برخی قضات از آن با عنوان «محاکمه قرن» یاد می کنند حدود ٩ ماه زمان خواهد برد.
این محاکمه باید به نیاز دادخواهی بازماندگان و خانواده قربانیان این حملات که شاکیان خصوصی را تشکیل می‌دهند و شمار آن ها به ١٨٠٠ نفر می‌رسد پاسخ گوید و در همان حال حق برخورداری از دفاع مشروع متهمان را که از مسئولان، کارگزاران و عوامل داعش در اروپا هستند، تضمین نماید.
حملات تروریستی شب ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ بیش از ۱۳۰ نفر کشته و بیش از ۴۱۳ نفر زخمی به جا گذاشت که وضعیت نزدیک به ۱۰۰ نفر از آن ها وخیم اعلام شد. در آن حملات ۷ نفر از مهاجمان کشته شدند. در مجموع ۹ تروریست مسلح در آن حملات شرکت داشتند. یکی از تروریست‌های فراری به نام «عبدالحمید اباعود» ۵ روز بعد در سَن دُنی به دست پلیس کشته شد و یکی دیگر به نام «صلاح عبدالسلام» در مارس ۲۰۱۶ در بروکسل دستگیر شد.
دیوان جنائی ویژه پاریس که نزدیک به شش سال پس از حملات تروریستی نوامبر ٢٠١۵، محاکمه ۲۰ متهم این سلسله سوء قصدها را آغاز می‌کند، تنها ١٤ نفر از آن ها را در برابر خود خواهد یافت. محاکمه ۶ نفر دیگر که پنج نفر از آن ها به احتمال بسیار در گذشته‌اند، به صورت غیابی انجام می‌گیرد. از ١٤ متهمی که در برابر دادگاه حاضر خواهند شد، یازده نفر در فرانسه یا بلژیک در بازداشت موقت به سر می‌برند و سه نفر دیگر تحت کنترل قضائی قرار دارند.
محاکمه بیست متهمِ حملات تروریستی ١٣ نوامبر ٢٠١۵ در پاریس، پیش از همه به لحاظِ گستردگی تلفات و عمق صدمات جسمانی و روحی فردی و آسیب‌های جمعی بر جای مانده از آن، کلان و بی بدیل است. در این حملات که تقریباً همزمان در سه مکان مختلف پایتخت ـ «اِستاد دُ فرانس» در سَن دُنی واقع در شمال پاریس، محله اوبرکانف واقع در دو منطقه دهم و یازدهم این شهر و در پایان تالار کنسرت «بتکلان» ـ انجام گرفت، ١٣٠ نفر کشته شدند. شمار زخمی‌های این تیراندازی‌ها و انفجارهای انتحاری نیز به دستکم ٣۵٠ نفر رسید که برخی از آن ها برای همیشه معلول خواهند ماند. بازماندگان و خانواده قربانیانِ این حملات شاکیان خصوصی این محاکمه را تشکیل می‌دهند.
برگزاری این محاکمه به سبب شمار بسیار افرادی که در آن نقش خواهند داشت، یک چالش سازماندهی و تدارکاتی برای دادگستری فرانسه به شمار می‌آید. گمان می‌رود که در برخی روزها، دستکم نیمی از شاکیان خصوصی در دادگاه حاضر شوند. نزدیک به ٣٣٠ وکیل دعاوی، دفاع از ۲۰ متهم و شاکی را بر عهده خواهند داشت. چند صد روزنامه نگار از ١٤١ رسانه مختلف ملی و بین‌المللی این دادرسی را پوشش خواهند داد.
بر پایه ارزیابی‌های انجام گرفته در بعضی از «روزهای اساسی و حساس» نزدیک به ٣٠٠٠ نفر خواستار حضور در دادگاه خواهند بود. هیچ دادگاهی گنجایش این شمار افراد را ندارد. از همین رو در ابتدا پیشنهاد برگزاری آن در یکی از تالارهای «کاخ کنگره‌ها» به میان آمد، اما بسیار زود این گزینه کنار گذاشته شد و به رغم مشکلات ساختاری گوناگون دادگاه به دلایل نمادین و پس از مشورت با وکلا، برگزاری محاکمه را در «کاخ دادگستری» واقع در جزیره سیته در قلب پاریس برگزید.
به این منظور تالار تازه‌ای با گنجایش ۵۵٠ کرسی در یکی از سالن های کاخ دادگستری احداث شد. این تالار ١۵ متر عرض و ٤۵ متر طول دارد و در آن علاوه بر جایگاه شیشه‌ای متهمان و همراهان، حدود ۵٠ صندلی برای وکلای مدافع آن ها، ٢۶٠ صندلی برای وکلای شاکیان خصوصی، ١٨٠ کرسی برای شاکیان و ٣٠ صندلی برای روزنامه نگاران تدارک دیده شده است. احداث این تالار ٧٫۵ میلیون یورو هزینه در بر داشته است. این تالار موقت تا پایان سال ٢٠٢٣ برپا خواهد ماند و محاکمات دیگری مانند دادرسی حمله تروریستی ١٤ ژوئیه ٢٠١۶ در نیس و نیز دادگاه‌های تجدید نظر همان محاکمات در آن برگزار خواهد شد.
در کنار تالار اصلی، دوازه سالن دیگر با گنجایش ٢٠٠٠ صندلی و مجهز به پرده‌های نمایش بزرگ که روند دادگاه را به صورت زنده پخش می‌کنند، در اختیار رسانه‌ها، شاکیان و عموم قرار دارد.
حاصل کار بازپرسان تحقیق دادسرای ضد تروریسم پاریس در «۵٤٢ جلد» پُر برگ که در کنار هم ۵٣ متر طول دارد، گرد آمده است. تحقیقات قضائی این پرونده به مدت چهار سال و نیم زیر نظر پنج بازپرس تحقیق پرونده ـ ژان مارک هربو، داوید دُ پا، رافائل اَژنی فِکان، ریشار فولتزر، و برنار گرن ـ انجام گرفته و به تنظیم ٤٧٠٠٠ گزارش قضائی انجامیده است که هر کدام از یک تا چند صد برگ دارد.
اینک بر عهده رئیس دادگاه جنائی ویژه پاریس، ژان لوئی پری است که در طول ١٤٠ روز محاکمه، تک تک گزارش‌ها و اظهارات و اتهامات را با شهادت‌های حضوری شاکیان و شاهدان و ماموران انتظامی و تحقیق و به ویژه دفاعیات متهمان و وکلای مدافع آن ها در ترازوی عدالت گذارد و رای اعضای هیئت منصفه را که از پنج قاضی دادگستری تشکیل شده است جویا شود.
نمایندگی دادسرای ضد تروریسم پاریس را در این محاکمه، سه نفر از معاونان دادستان ـ کامیّ اَنوتیه، نیکلا لو بری و نیکلا براکونه ـ بر عهده خواهند داشت.
جلسات دادگاه هر هفته از سه شنبه تا جمعه در ساعت ١٢:٣٠ آغاز خواهد شد و تا پایان روز ادامه خواهد یافت. بر اساس برنامه پیش بینی شده، دو هفته نخست به بازخوانی کلی رویدادها و روند کلی تحقیقات اختصاص خواهد داشت. سپس بازماندگان این حملات دستکم ۵ هفته برای ادای شهادت و بیان دیده‌ها و نیز شرح وضعیت خود در اختیار خواهند داشت. کار بررسی شخصیت متهمان و سوابق و اتهامات آن ها از ماه نوامبر (آبان/آذر) آغاز می‌شود. در همین ماه شماری از مقامات بلند پایه وقت نیز در برابر دادگاه مورد پرسش قرار خواهند گرفت. فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری پیشین فرانسه بر اساس برنامه پیش بینی شده ادای شهادت خواهد کرد. برنار کزنوو، وزیر پیشین کشور، روسای ادارات امنیت داخلی، ضدجاسوسی و امنیت خارجی، دادستان وقت پاریس و البته فرماندهان و نیز نیروهای انتظامی و امنیتی که در شب حادثه به محل اعزام شدند نیز یکی پس از دیگری در برابر دادگاه حاضر خواهد شد. پیش بینی شده است که شماری از تروریست‌های محکوم شده در کشورهای مختلف نیز در اواخر ماه مارس سال آینده از طریق ویدئوکنفرانس در دادگاه حاضر شوند. آن گاه نوبت به کیفرخواست و سپس دفاع متهمان و وکلای آن ها خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود که حکم دادگاه در روزهای ٢٤ یا ٢۵ ماه مه ٢٠٢٢ اعلام شود.
شش سال پیش در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ شهر پاریس و یکی از حومه‌های نزدیک آن به نام «سَن دُنی» هدف حملات مرگبار تروریست‌های داعش قرار گرفت. آن ها در سه گروه جداگانه و در چند جای شهر دست به عملیات تروریستی زدند. نخستین حمله در ساعت نُه و بیست دقیقه شب نزدیک در ورودیِ بزرگ‌ترین استادیوم فوتبال فرانسه در سَن دُنی در گرماگرم مسابقه دوستانه فوتبال میان تیم‌های ملی فرانسه و آلمان روی داد.
هنگام حمله، فرانسوا اوُلاند، رئیس جمهور فرانسه، برنار کَزنوُو، وزیر کشور فرانسه، و نیز وزیر امور خارجه آلمان در سکوی تماشاگران نشسته بودند و مانند هشتاد هزار تماشاگر حاضر در استادیوم، مسابقه دوستانه دو تیم را تماشا می‌کردند. بلافاصله پس از نخستین انفجار مأموران امنیتی حادثه را به اطلاع فرانسوا اوُلاند می‌رسانند و او همراه با وزیر کشور فرانسه محل را ترک می‌کند تا وضعیت اضطراری را به کمک مشاورانش بسنجد و درباره آن تصمیم بگیرد.
ده دقیقه بعد در ساعت نُه و سی دقیقه تروریست دوم در همان خیابان خود را منفجر می‌کند. سومین انفجار در ساعت نُه و پنجاه و سه دقیقه در ۵۰۰ متری استادیوم روی می‌دهد.
«صلاح عبدالسلام» که آن سه تروریست را تا استادیوم همراهی کرده بود، به دلایلی که هنوز ناروشن مانده، از منفجر کردن جلیقۀ انتحاری‌اش خودداری و آن را در یکی از حومه‌های پاریس رها می‌کند. او را در ماه مارس ۲۰۱۶ در محلۀ مولِنبِک در بروکسل دستگیر می‌کنند و به فرانسه تحویل می‌دهند.
در آن سه عملیات انتحاری در نزدیکی استادیوم فوتبال فرانسه در سَن دُنی تنها یک فرانسوی کشته می‌شود و در حدود ده نفر سخت زخمی می‌شوند. البته تروریست‌ها خود در انفجارها تکه تکه می‌شوند. به گفته کارشناسان، با توجه به تجهیزاتی که تروریست‌ها با خود حمل می‌کردند، اگر به درون استادیوم فوتبال راه می‌یافتند بی‌شک تماشاگران بسیاری را نابود می‌کردند.
دومین گروه سه نفره تروریست‌ها عملیات تروریستی خود را در ساعت نُه و ۲۵ دقیقه یعنی کم و بیش همزمان با تروریست‌های گروه اول در محله‌های دهم و یازدهم پاریس آغاز می‌کنند. در حملات این گروه ۳۹ نفر کشته و ۳۲ نفر به شدت زخمی می‌شوند.
پس از این کشتارها یکی از تروریست‌ها به نام «ابراهیم عبدالسلام» وارد کافه‌ای می‌شود و ضامن کمربند انفجاری‌اش را می‌کشد. اما چون فقط ماده منفجره پشت کمربند می‌ترکد، تنها خود تروریست کشته می‌شود و دو نفر از مشتریان سخت زخمی می‌شوند.
در این میان دو همدست او ناپدید می‌شوند. تروریست‌ها در ۲۰ دقیقه بیش از ۴۰۰ فشنگ به روی مردم بی‌گناه شلیک کرده بودند.
یکی از تروریست‌های فراری به نام «عبدالحمید اباعود» که سپس معلوم شد سازمانده اصلی حملات بوده، پنج روز بعد در یک درگیری با پلیس در سَن دُنی کشته می‌شود.
عملیات سومین گروه که دربرگیرنده سه جوان فرانسویِ مغربی‌تبار بود، در ساعت نُه و ۴۱ دقیقه از نزدیک درِ سالن تئاتر «بَتَکلان» در محله یازدهم پاریس آغاز می‌شود. در آن لحظه گروه هارد راکِ آمریکایی به نام «ایگلز آف دِث متال» در حال اجرای برنامه بود. تروریست‌ها نخست افرادی را که در بیرون سالن بودند به رگبار گلوله می‌بندند. سپس وارد سالن می‌شوند و با رگبار مسلسل به درو کردن تماشاگران می‌پردازند.
سه تروریست جوان در ۲۰ دقیقه با خونسردی تمام ده‌ها تماشاگر را یک به یک از پای درمی‌آورند. تروریست‌ها عده‌ای از تماشاگران را جلو درها و پنجره‌های سالن جمع می‌کنند تا پلیس و نیروهای امنیتی نتوانند وارد شوند.
پیش از آنکه هشت نظامی وابسته به «عملیات سانتینل» که در آن حوالی بودند سر برسند، بر اثر رگبار مسلسل‌های تروریست‌ها نزدیک به ۹۰ نفر از تماشاگران جان می‌بازند و ده‌ها نفر به شدت زخمی می‌شوند. با این حال، به نظامیان دستور داده می‌شود کاری نکنند و به دو مأمور پلیس که کمی بعد سرمی‌رسند سلاحی ندهند. علت این بود که هنوز نقشه‌ای برای مداخله نیروهای امنیتی و پلیس طرح‌ریزی نشده بود و دید کافی وجود نداشت.
سرانجام دو مأمور پلیس موفق می‌شوند وارد صحن سالن شوند. آنان در ساعت ده و ۷ دقیقه شب یکی از تروریست‌ها را از پای درمی آورند. او پیش از کشته شدن ضامن جلیقه انفجاری‌اش را می‌کشد. دو همدست او با گروگان گرفتن نزدیک به ۲۰ تماشاگر در اتاقی در طبقه اول سالن سنگر می‌گیرند.
سرانجام شصت مأمور «بریگاد تجسس و مداخله» در ساعت ده و ۱۵ دقیقه وارد سالن تئاتر می‌شوند. آن ها پس از امن کردن داخل سالن که یک ربع ساعت طول می‌کشد، در ساعت یازده و ۱۵ دقیقه دو تروریست سنگر گرفته در پشت گروگان‌ها را ردیابی می‌کنند. مأموران پس از مذاکرات بی‌حاصل با تروریست‌ها سرانجام در ساعت دوازده و ۱۸ دقیقه نیمه شب عملیات‌شان را آغاز می‌کنند. آنان پس از امن کردن اتاق‌های طبقه اول موفق می‌شوند دو تروریست را به قتل برسانند بی آنکه این بار کسی از گروگان‌ها کشته شود.