به گزارش روز یکشنبه ایرنا از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعیدرضا عاملی؛ به منظور بازمهندسی الگوی حکمرانی فرهنگی کشور و آمایش فرهنگی با حجت الاسلام والمسلمین محمد قمی؛ رییس سازمان تبلیغات اسلامی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی دیدار و گفتگو کرد.
وی در این دیدار افزود: بحث اساسی "بازنگری انقلابی در مدیریت راهبردی حوزه فرهنگ " در فرمایشات جلسه اول رهبر معظم انقلاب با دولت سیزدهم مطرح و تأکید شد.
آمایش فرهنگی مقدم بر بازمهندسی نظام حکمرانی فرهنگی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: شاید مقدم بر موضوع "بازمهندسی نظام حکمرانی فرهنگی"، بحث آمایش فرهنگی باشد. بر مبنای آمایش فرهنگی باید بتوانیم ساماندهی فرهنگی را انجام دهیم. آمایش فرهنگی باید به ماموریت گرایی و ساماندهی نهادهای فرهنگی و همچنین هدف گذاری های جدید فرهنگی منجر شود. مقدم بر اینها شناخت وضعیت و ظرفیت های موجود است که در هر حوزه آمایشی باید انجام شود.
عاملی تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند باید این بازنگری، انقلابی باشد. در حقیقت ایشان تأکید بر خصوصیت کار انقلابی همراه با گره خوردگی در عقلانیت، محاسبه و برنامه ریزی داشتند.
وی گفت: بازمهندسی نظام حکمرانی فرهنگی را در یک سال گذشته از سازمان تبلیغات اسلامی مطالبه کرده‌ایم و اکنون فرصت خوبی است که در این زمینه بتوانیم یک کار قوی ارائه دهیم و آن را به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ببریم.
عاملی درباره تجربه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه علم و فناوری، اظهار داشت: حوزه فرهنگ تا حدی وضع آشفته‌تری از حوزه علم و فناوری دارد. لذا ساماندهی حوزه فرهنگ کار سختی است که امید است با محوریت سازمان تبلیغات اسلامی این کار به سر منزل مقصود برسد.
وزانت شورای عالی انقلاب فرهنگی در کلام رهبر معظم انقلاب اسلامی
استاد دانشگاه تهران درباره برداشت های برخی اشخاص درباره دیدگاه مقام معظم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی، خاطرنشان کرد: این برداشت‌ها درست و دقیق نیست. برداشت بنده با مرور و تأمل در مجموعه فرمایشات آقا این است که شورای عالی انقلاب فرهنگی را ایشان چون شورای انقلاب می‌دانند. در واقع همان وزنی که شورای انقلاب در آغاز انقلاب اسلامی داشت، همان را برای شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه علم و فرهنگ قائل هستند.
وی در ادامه گفت: ایشان می‌فرمایند شورای عالی انقلاب فرهنگی اتاق فرمان علم و فناوری کشور است و بنابراین با وزانت تصمیم گیری و انفاذ شورای عالی به موضوع نگاه می‌کنند. از این رو در حکم سال ۹۳، حضرت آقا تأکید دارند که شورای عالی انقلاب فرهنگی خود را درگیر امور جزیی نکند، بلکه خودش را متولی امور فرهنگی کلان کشور بداند و امور جزیی را در حوزه تصمیم‌گیری، به ستادهای شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار کند.
مهندسی فرهنگی؛ توجه کردن به هندسه فرهنگ است
استاد دانشگاه تهران با تاکید براینکه هنوز در مرحله بحث در کلیات هستیم و وارد مرحله عملیاتی نشده‌ایم، گفت: واقعیت امر این است که تبیین مفهومی از مهندسی حکمرانی فرهنگی کشور باید طرح شود. بنابراین مؤلفه‌هایی مرتبط با این حوزه باید شناسایی شود که شاید بنیانش بحث آمایش فرهنگی است که اگر مؤلفه "آمایش فرهنگی" نباشد، نمی‌توانیم به اهداف خود برسیم.
عاملی تصریح کرد: در آمایش فرهنگی ظرفیت‌ها را باید شناسایی کنیم و نیز ظرفیت و امکانات کشور را هم به لحاظ نهادی، منابع انسانی و تنوع فرهنگی باید در سطح کشور بدانیم چیست. مردم نیازمند یک درک و فهم اصولی هستند یعنی باید با لایه بندی ببینیم با اقشار اجتماعی بسیاری مواجهه هستیم. یک قشر اجتماعی داریم که اساسا مسیر زندگی را از طریق سبک زندگی غربی دنبال می‌کنند و جمعی دیگر هویت‌های گرم و انقلابی دارند و نگاه‌شان به نگاه ولی امر مسلمین است و خود را در نظام ولایت تعریف می‌کنند.
وی افزود: این گروه پر توان، با فکر و با ظرفیت اساسی، همین جمع است که وجود دارد. همچنین جمع و گروه سردی داریم که گرفتار سرد مزاجی دهه ۱۹۷۰ غرب و یک نوع بی تفاوتی فرهنگی شده اند. البته به نظر می رسد همچنان پیوستگی اکثر جامعه به دین و ارزش های دینی پررنگی است و تغییرات حوزه فرهنگ به صورت ناخودآگاه و از طریق جاذبه های سینمایی و هنری غرب اتفاق افتاده است و سینما و هنر متعهد همراه با آگاهی های اجتماعی می تواند مسیر را تغییر دهد.
استاد دانشگاه تهران درخصوص بیانیه گام دوم گفت: با توجه به بیانیه گام دوم جای این موضوع است که در بازمهندسی و بازسازی مدیریت فرهنگی کشور هدفمند عمل کنیم؛ چون واقعا هدف را گم کرده‌ایم. در حوزه فرهنگ هدف گذاری که رهبری انقلاب درمورد تمدن نوین اسلامی کرده‌اند؛ مؤلفه‌هایی دارد. باید این مؤلفه‌ها را تا حدی محدود کرد و خیلی مأموریت‌های بزرگی برای خودمان تعریف نکنیم که نه قابل دسترس و نه قابل اجرا باشد و یک مأموریت‌گرایی به هر حال در حوزه فرهنگ بر مبنای بیانیه گام دوم صورت گیرد.
وی عنوان کرد: مأموریت‌های تمدن نوین اسلامی، مأموریت‌هایی است که مردم به آن علاقه‌مند هستند که یکی از آنها عدالت، رفع تبعیض اجتماعی، رفع استیلای برتری بر دیگری، جا به جایی موقعیت اجتماعی و همدردی با دیگران و کمک به ارتقای زندگی مردم است. اگر شخصی با فرهنگ مهدوی آشنایی داشته باشد؛ این موضوع برایش واضح است که حضرت مهدی(عج) وقتی می آیند چه اتفاقی می‌افتد؛ جهان پر از علم و دانش می‌شود و بروز عقلانیت و جهان عقلانی را شاهدیم که بنیانش بر پایه عدالت است.
توجه به عناصر مهدویت و جنبه عقلانی عناصر مستتر در آن
عاملی تصریح کرد: اشخاصی در برنامه ریزی فرهنگی هستند که شعار توجه به مذاق فرهنگی مردم و بوم رنگ‌های فرهنگی را می‌دهند، اما اقتضای اهداف متعالی مهدویت برای اقشار مختلف قابل قبول است و در واقع یک ارزش پذیرفته شده جهانی است. عناصر مهدویت جزو صفات محموده و آرای پسندیده است که جنبه عقلانی دارد. بنابراین نیازمند یک مأموریت‌گرایی محتوایی ناظر بر هدف طلایی گام دوم یعنی دست یابی به مولفه های تمدن نوین اسلامی هستیم.
وی افزود: در جنبه نهادی باید توجه داشته باشیم که برخی از نهادهای ما در اجرا گرفتار موازی کاری هستند. به عنوان مثال تمام دستگاه‌ها معاونت فرهنگی دارند که اگر این موضوع را به کناری بگذاریم، سازمان تبلیغات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی و... هم کار موازی زیادی انجام می دهند. باید تقسیم کار ملی صورت دهیم و مثلا بحث قرآن را یک نهاد، متولی‌اش باشد و بقیه دخالت نکنند. موضوع کتاب را یک نهاد خاص متولی باشد و یا موضوعاتی مثل تعلیم و تربیت کودک، سینما، موسیقی، صنایع فرهنگی و تمرکز بر اجرای نام و نشانه های شهری متولی واحد پیدا کند.
عاملی درباره دستور این هفته و هفته آینده شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی و سیاست‌ها و اقدامات تحولی اظهار داشت: ماده واحده‌ای با همین تعبیر رهبر معظم انقلاب تبیین کنیم؛ مبنی بر اینکه کمیته‌ای برای بازسازی مدیریت ساختار انقلاب فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شود و اعضای آن را هم مشخص کنیم و تبصره‌ای ذیل تصمیمات اینجا پیش‌بینی کنیم. در حقیقت تصمیمات آن باید هم در سازمان امور اداری و استخدامی به معنای بازسازی نهادی تأثیرگذار باشد و هم در بودجه ریزی کشور؛ یعنی هم در برنامه پنج ساله و هم نظام بودجه‌ریزی سالانه کشور تأثیرگذار باشد.
وی گفت: شما شورای اول انقلاب را در نظر بگیرید اعضایش به این رکن رکین نبودند که سه رییس قوه؛ وزرای مرتبط، روسای کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی عضوشان باشند و ۲۰ عضو حقیقی داشته باشد. بنابراین شان شورا غنی‌تر، نظام‌مندتر و دارای ید باسط‌تر نسبت به شورای اول انقلاب است. حکیم انقلاب اسلامی می‌فرمایند شأنی که من برای شورای عالی انقلاب فرهنگی قائل هستم، در اسم خودش مستتر است. از بیانات رهبری معظم این تلقی می‌شود که ایشان انفاذ و تأثیر را مثل شورای انقلاب برای شورای عالی انقلاب فرهنگی قائل است.
سخنان حکیمانه رهبر معظم انقلاب مشمول مرور زمان نشود
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد قمی؛ رییس سازمان تبلیغات اسلامی نیز در این جلسه گفت: این فرصت مغتنم است تا به فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی اقتدا کنیم و نگذاریم سخنان حکیمانه رهبر مشمول مرور زمان شود و به سردی گراییدن دستور ایشان منبع بزرگی در ایجاد تغییرات موثر این وادی است.
وی ادامه داد: در این زمینه وقتی وارد مباحثه با خبرگان و نخبگان می‌شویم، تعداد زیادی از اهل فضل این عرصه به این جمله می‌رسند که "نگاه را به فرهنگ و مدیریت فرهنگی باید عوض کرد و بحث تا حدی عمیق و ریشه‌دار می‌شود." دغدغه ای وجود دارد، زمانی که فرهنگ جزیی در کنار اجزای دیگر دیگر است، بنابراین حلول و در هم تنیده شدن با دیگر ساحت‌های مهم زندگی اجتماعی مثل صنعت، اقتصاد و امنیت دیده و لحاظ نمی‌شود، در نتیجه امر محتشم فرهنگ صرفاً به چند صنایع فرهنگی فرو کاسته می‌شود که جالب نیست.
رییس سازمان تبلیغات اسلامی بیان کرد: بد نگاه کردن به حقیقت فرهنگ، مانع ریشه‌ای در ساماندهی مؤثر امر فرهنگ و مدیریت فرهنگ در جامعه است. دوم اینکه انتظار اینکه رهبری معظم در دیدار اول با رییس جمهور، بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ را در دستور جلو بیندازند، شاید تاکنون این گونه نبوده است؛ این امری است که به چند مسئله مختلف چون آمایش سرزمینی حوزه فرهنگ، میدان دادن به سرمایه‌های مردمی حوزه فرهنگ و مواردی از این دست کاملاً مرتبط است.
وی افزود: در حقیقت از رویکرد و سیاست‌های کلان و حتی فرآیندهای کاری تا نظام بودجه ریزی، ساختار سازمانی، تقسیمات بین دستگاه‌ها، مسئولیت‌ها، الحاقات و تلفیق و... در همه لایحه‌ها در مدیریت فرهنگ و به تعبیری بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ باید حرف داشته باشیم. به عنوان مثال ۱۳ تا از وزارتخانه های دولت در ساختارشان "معاونت فرهنگی" دارند، باید بتوانند در زمینه سرمایه‌های مالی و انسانی جوابگو باشند.
حجت الاسلام و المسلیمین قمی تاکید کرد: جلسه شورایعالی باید دو مصوبه مهم داشته باشد. اول اینکه کار گروهی به مسئولیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص شود و حداقل سه ماه با افراد محدود بر روی موضوع موظف باشند -سازمان تبلیغات اسلامی هم با اشتیاق کمک می‌کنند- مستقل بر روی موضوع وقت بگذارند و تصمیم نهایی را به صحن شورا ارایه دهند و مصوبات کلی بگیرند، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی به مسئولیت دبیر آن و موثرین حوزه فرهنگ چون وزیر ارشاد موظف به تفصیلات طرح بازسازی انقلابی فرهنگ باشد.
وی گفت: دوم اینکه، چند مصوبه قدر متیقن واضح داشته باشیم. به عنوان مثال اینکه ۳۰ درصد بودجه صندوق نوآوری برای فعالان فرهنگی مردمی حوزه فرهنگ تخصیص یابد. در حقیقت فارغ از این که کارگروه سه ماه بعد، بر اساس کارشناسی و بررسی‌های میدانی نتایجی را می‌آورد، همین الان یک مواردی را متقن کرده باشد تا با این سازکارها روند موضوع را پیش بیندازیم.
رییس سازمان تبلیغات اسلامی یادآور شد: در جلسه‌ای با رییس جمهور، ایشان تمایل داشتند یک معاون فرهنگی داشته باشند. آیا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند، معاون فرهنگی رییس جمهور شود؟ این یک مثال ساختاری واضح است. این موضوع امتیازات و اشکالاتی دارد. به هرحال ساختار قانونی فراقوه‌ای شورا نباید از دست برود. ولی در عین حال یک اختیار قوه مجریه‌ای در دستان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار می‌گیرد و این موضوع می تواند یک مثال ساختاری باشد.