به گزارش خبرنگار معارف ایرنا حجت الاسلام محمد قمی روز دوشنبه در اولین نشست خبری رییس سازمان تبلیغات اسلامی گفت: دستگاه‌های فرهنگی متعددی وجود دارد که ممکن است به ضرورت تاسیس شده باشند ولی در گام دوم انقلاب ضروری است این وضعیت فرهنگی آشفته بازسازی شوند.
وی افزود: ۱۳ وزارتخانه داریم که معاونت فرهنگی دارند ولی در بعضی موارد به صورت غیرکارشناسی منابعی برای کارهای فرهنگی تخصیص داده شده است. فرهنگ پیچیدگی های خاصی دارد و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه تاکید دارند.
قمی گفت: در سازمان تبلیغات اسلامی نیز که عریض و طویل است سعی کردیم به سمت هم افزایی و هم گرایی برویم. مثلا حوزه هنری با تبلیغ قرآنی که سازمان دارالقرآن الکریم است یکی شود.
وی ادامه داد: البته یک مغالطه ای وجود دارد که چون فرهنگ یک امر زمان بری است آن را به آینده احاله می دهند در حالی که باید آنچه که از فرهنگ می فهمیم برای بازسازی ساختار آن به کار ببریم.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی افزود: ما پرچمدار یک گفتمان پیش برنده در فضای افکار عمومی هستیم که به طور خلاصه اسلام ناب است. اسلام ناب به شدت با فطرت انسان ها و به ویژه هویت ایرانی سازگار است. اسلام برای سعادت جامعه و ارتقای فرهنگی به تواصی سفارش کرده است. یعنی باید مراقب هم باشیم و مفهوم تواصی باید فراگیر و عملیاتی شود. چون معتقدیم نشر خوبی ها در امتداد تبلیغ عمومی دین است.
قمی با استناد به آیه ۱۷۷ سوره بقره گفت: خوبی یعنی ایمان به مبدا همه خوبی ها که خداست و اگر مراقب خوبی های هم باشیم و خوبی ها را به همدیگر معرفی کنیم و راه گذر از مسیر زشتی ها را به یکدیگر نشان دهیم جامعه به سعادت نزدیک خواهد شد.
وی افزود: البته عده ای مانند هنرمندان و اهالی رسانه موظف به ترویج خوبی ها هستند. چون رسانه یعنی نشر خوبی ها و همه مردم باید خود را ترویج دهنده خوبی ها بدانند.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی اضافه کرد: در گام دوم نهضت برای تبلیغ اسلام ناب تلاش کرده ایم تا به سمت علمی تر، عمیق تر، مردمی تر، اجتماعی تر، موثرتر و جوانانه تر دستگاه فرهنگی و تبلیغی در سازمان به گونه ای که محسوس است، حرکت کنیم.
وی با تجلیل از تمام اقدامات انجام شده در مدیریت های سابق سازمان تبلیغات اسلامی گفت: در زمانه ای که می توان مظلومیت فرهنگ را روایت کرد و از بازسازی انقلابی سخن گفت تلاش کرده ایم به اندازه ای که به این سازمان محول شده به سوی گام دوم حرکت کنیم. ما به عنوان خادم معتقدیم تبلیغات اسلامی همان نشر خوبی هاست و خوبی های مردم را به خودشان نشان می دهیم. در واقع عده ای از میان مردم برخاستند و گامی برداشته اند و ما به دنبال آن هستیم تا در کنارشان باشیم.
قمی از فعالیت های سازمان تبلیغات برای رفع آسیب های اجتماعی در حوزه فرهنگ سخن گفت و افزود: ساحت کتاب، کار تربیتی، سینما، جلسات قرآنی و همه هنرمندان باید در مسیر نشر خوبی ها به هم پیوند بخورند.
** توجه به موضوع خانواده به عنوان اولویت سازمان تبلیغات
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره برنامه های مناسبت محور گفت: تمام برنامه های مناسبت محور باید در خدمت مساله اصلی قرار گیرد. مثلا ما به بخش بانوان اهمیت بسیاری می دهیم ولی یکی از مهمترین مسائل امروز موضوع سبک زندگی است و مشکل گشای مسائل غامض در سبک زندگی غلط ما موضوع خانواده است.
وی از راه اندازی سامانه همدم و برخی برنامه های تلویزیونی مانند برنامه مامان ها به عنوان رویکردی به خانواده یاد کرد و افزود: اصلاح سبک زندگی با محور قرار دادن موضوع خانواده امکانپذیر است و بر همین اساس معتقدیم خانواده تک فرزندی از نظر فرهنگی و اجتماعی یک آفت است و باید به سمت خانواده پررونق و موثرتر حرکت کرد.
قمی با اشاره به فعالیت های سازمان تبلیغات در این زمینه گفت: ما تلاش کرده ایم تا به بررسی میزان اثرگذاری کاری که انجام می شود، بپردازیم و به همین دلیل بسیاری از فعالیت ها را با افکارسنجی رصد می کنیم ولی ارتباط دو سویه ما ضیعف است. یعنی اگر چه ارتباط دو سویه در بدنه سازمان تبلیغات جاری است ولی بیش از ۴۰۰ اداره در سطح کشور داریم و در چهار هزار روستا و در هر ۵۰۰ حومه شهرها و همچنین با ۹۰ هزار هیات مذهبی ارتباط داریم که بعضی از آنها پاسخگو هستند.
** توجه به گردشگری مذهبی
وی از ضرورت گردشگری به ویژه گردشگری مذهبی سخن گفت و این موضوع را با خانواده پیوند زد و با اشاره به آیه ۴۲ سوره روم اظهار داشت: گردشگری مذهبی یکی از راههای تبلیغ اسلام ناب است که باید تقویت شود. در همین زمینه با وزیر سابق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت و گو کرده بودیم اما متأسفانه به دلیل شیوع ویروس کرونا نتوانستیم به همکاری خوبی برسیم.
قمی افزود: در سفر به استان بوشهر اصرار داشتم که گردشگری مقاومت در آنجا برجسته شود. مقابله مردم دلیر بوشهر با پرتغالی‌ها و انگلیسی با دست خالی در واقع نماد مقاومت است. البته تا کنون دو جلسه کوتاه با وزیر جدید میراث فرهنگی داشته ام که امیدوارم نتیجه بخش باشد.
** آماده ایم مسئولیت اربعین را به عهده بگیریم
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به سوالی گفت: ما آمادگی به عهده گرفتن مسئولیت اربعین را به شکل کامل داریم و بهتر است مسئولیت آن را به سازمان تبلیغات سپرده شود. در راستای بازآرایی فرهنگی نیز آمادگی داریم تا تقسیم کاری صورت گیرد و تلقی ما این است که بهتر از وضع موجود می توانیم خادم مردم در زمینه اربعین باشیم.
وی اضافه کرد: ما در موضوع اربعین، مسئولیت محوری و مستقیم نداریم و هر زمانی که توانسته ایم، کمک‌هایی در این زمینه انجام داده ایم. در این مقطع نیز در پیگیری‌های رسمی و غیر رسمی حمایت کرده ایم اما باید توجه داشت تقسیم کار در حاکمیت امری جدی است.
این مقام مسئول درپاسخ به سوال خبرنگاری دیگر به نوع تقسیم بندی مردم انتقاد کرد و گفت: وقتی ما کار سینمایی می کنیم، نمی گوییم که فقط مذهبی ها آن را ببینند. ابزارهای متعدد و متنوع و متفاوت تبلیغی باید بتواند اقشار فراوانی از جامعه را دربرگیرد. مثلا افراد متفاوتی کتاب هایی را خریداری می کنند که در انتشارات سوره مهر یا امیرکبیر منتشر می شود.
قمی درباره مشارکت سازمان تبلیغات اسلامی در فعالیت های اجتماعی گفت: پا گذاشتن هیات های مذهبی و روحانیون در حل مشکلات مردم یکی از برنامه های این سازمان است و به همین دلیل امامان جماعت مساجد را امام مردم در حل مشکلات محله می دانیم.
وی از تعاملات سازمان تبلیغات اسلامی با حوزه های علمیه سخن گفت و افزود: ما خودمان را حامی و مکمل حوزه های علمیه می دانیم و در توافق های صورت گرفته به موضوع آموزش توجه ویژه ای داریم. امروز نیز که ریاست حوزه های علمیه با آیت الله علیرضا اعرافی است اتفاق های خوبی رقم خورده است.
** احتمال الحاق شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی به سازمان تبلیغات
قمی در پاسخ به خبرنگار ایرنا درباره احتمال الحاق شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی به سازمان تبلیغات گفت: آنچه را که به ما سپرده شده جدی و محکم گرفته ایم و همواره خود را خادم فرهنگ می دانیم و خود را تابع هر آنچه می دانیم که رهبر معظم انقلاب در این زمینه صلاح بدانند و تا زمانی که حکمی صادر نشود، نمی‌توان در خصوص آن صحبت کرد اما می‌توان گفت تا کنون اتفاقی در این زمینه نیفتاده است.
** رسانه را برای ترویج خوبی ها به کار می گیریم
وی در پاسخ به سوال دیگر ایرنا درباره فعالیت های مرکز رسانه و عملیات ویژه سازمان تبلیغات اسلامی گفت: ما موضوع رسانه ها اعم از صدا و سیما، رسانه های خبری، گونه های مختلف شبکه های اجتماعی و رسانه های مکتوب را جدی گرفته ایم و بر همین اساس ارتقایی در این زمینه ایجاد کرده و ضمن راه اندازی مرکز رسانه حداکثر استفاده از رسانه را برای ترویج خوبی ها به کار می گیریم.
رییس سازمان تبلیغات اسلامی از ایجاد ساختار جدید برای تاسیس مرکز رسانه سخن گفت و افزود: احمد مداحی مسئول مرکز رسانه سازمان است که تلاش های فراوانی داشته ولی کمتر دیده شده است. مثلا بعضی از تیزرها که نام سازمان در آن نیامده است ولی به جای آن یک پیام گفتمانی ارائه می شود. مثلا می نویسند نهضت ادامه دارد. البته کسی که این شعار را ببیند به مرور متوجه می شود که اینگونه تولیدات از سوی سازمان تبلیغات صورت گرفته است. دغدغه ما نام سازمان تبلیغات نبوده ولی برای نشر خوبی ها بین مردم از طریق حاکمیت به طور قطع رسانه اثرگذار است.
** تعامل سازمان تبلیغات با حوزه هنری و وزارت ارشاد
وی در پاسخ به خبرنگاری درباره احتمال اختلاف سازمان تبلیغات با حوزه هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ما با حوزه هنری همکاری فشرده ای داریم و با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ارتباط داریم و حتی به خدمت محمدمهدی اسماعیلی وزیر محترم هم رسیدیم و تبریک گفتیم و نه تنها هیچ اختلافی با این دو نداریم بلکه بر هم افزایی فعالیت‌ها تاکید داریم.
** مجموعه قرآن از مظلومترین عرصه هاست
قمی درباره تعطیلی موسسات قرآنی زیر نظر سازمان تبلیغات بر اثر کرونا گفت: حوزه قرآن یکی از مصادیق بلا تکلیفی و آشفتگی است. در حوزه موسسات، میان ما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نسبت موازی کاری وجود دارد و در مقوله قرآن چندین دستگاه دیگری هم وجود دارد که جا دارد تمرکز ویژه بر آن شود.
وی از دولت جدید خواست تا موسسات قرآنی را یکی از اولویت های خود بداند و افزود: یکی از مظلوم ترین عرصه‌ها مجموعه قرآن است و موسسات قرآنی یکی از مظلوم ترین مجموعه‌های مردمی هستند که در کرونا صدمه دیدند. متاسفانه برای شرایط کرونایی و بازسازی و احیای موسسات قرآنی با وجود پیگیری‌هایی که شده، اعتباری تخصیص داده نشد و غیر از کمک‌های خود مردم، کمک موثری به این موسسات.
** در حوزه کودک نمره بالایی نمی گیریم
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی درباره تولیدات چند رسانه‌ای در حوزه کودک و نوجوان گفت: برای ترویج خوبی‌ها و نشر و تبلیغ اسلام ناب اهمیت رسانه و ابزارهای فناورانه مانند بازی و محصولات چند رسانه‌ای بسیار مهم است و این موضوع از مواردی است که ما در حوزه کودک نمره بالایی نمی‌گیریم. البته در حوزه کتاب و تفریح و ساخت آثار انیمیشن کارهایی کرده ایم و با مدارس و مجموعه‌های تربیتی و پشتیبانی نوآوری‌ها تعامل نیز داشته ایم اما در موضوع کودک همچنان عقب هستیم و یکی از وظایفی که در سازمان تبلیغات پیش روی خود داریم همین بخش است.
** مجموعه های مردمی مهمترین حامیان عدالت خواهی هستند
وی از مساجد و هیات های مذهبی به عنوان پایگاه اجتماعی مهم یاد کرد که می‌توانند گره‌های بزرگی را باز کنند و افزود: مسجد باید مرکز حل مسائل محله و در مسیر پیشرفت موثر باشد. بر همین اساس نشر خوبی ها و مطالبه عدالت باید تبدیل به گفتمان رایج بین مردم شود و مجموعه‌های مردمی باید مهمترین منادیان و حامیان عدالت خواهی در جامعه باشند.
قمی با اشاره به نقش نیروهای متعهد، مومن و حزب اللهی در گذر از شرایط کرونایی گفت: مجموعه‌های مردمی در شرایط سخت کرونایی هم از جهت ایجاد انگیزه و روحیه و هم از جهت رفع موانع و مشکلات نقش مؤثری در جامعه ایفا کردند. در بازسازی فرهنگ نیز مردم، محور هستند و بازسازی فرهنگی جامعه جز با فعالیت‌های مردمی امکان پذیر نخواهد بود.
وی با تجلیل از تلاش های مسئولان قبلی سازمان تبلیغات اسلامی گفت: ممکن است نقدهایی هم وجود داشته باشد اما خدمات صادقانه بسیاری صورت گرفته که به حال فرهنگ کشور مؤثر بوده است و بنده از همه خادمان تبلیغ اسلام ناب تشکر می‌کنم و اگر کوتاهی و اشتباهی داشته ام، آن را می‌پذیرم و اعلام می‌کنم که عزم ما بر اصلاح، ارتقا، تحول و حرکت به سمت قله‌ها و اهداف مترقی مکتب امام خمینی(ره) است.
**پاسخگویی سازمان تبلیغات به نهادهای نظارتی
قمی گفت: برخی می گویند سازمان تبلیغات اسلامی به کسی پاسخگو نیست در حالی که چندین مجموعه یعنی مجلس دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور و قاعده های نظارتی بر عملکرد این سازمان نظارت دارد به گونه ای که فعالیت های ما در همه سامانه های دولت ثبت می شود. مثلا جذب نیرو از طریق سازمان امور استخدامی صورت می گیرد، پرداخت حقوق و مالیات و بیمه کارکنان در سامانه های دولت ثبت شده است.
وی افزود: دفتر رهبر معظم انقلاب نیز انواع نظارت ها را بر این سازمان دارد. البته سازمان تبلیغات قدری سبک تر و جوان تر شده است. به گونه ای که میانگین سنی بیش از ۱۵ سال کاهش پیدا کرده است و این سازمان بیشتر به روز شده است و تمام این مسائل قابل بررسی است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کارهای اجرایی سازمان تبلیغات گفت: در مهرواره محله همدل ۴۴ هزار گروه در سراسر کشور بیش از ۶۰ هزار مساله را مطرح کردند و مهرواره اوج نیز برای خدمت رسانی مساجد در حال اجراست.
وی یکی از چالش های این سازمان را موازی کاری و سیاست زدگی فرهنگی دانست و از رسانه ها خواست تا برای اصلاح مشکلات و ضعف های سازمان تبلیغات برنامه و راهکار ارائه دهند.
سازمان تبلیغات اسلامی در یک نگاه
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شورایی به نام شورای عالی تبلیغات اسلامی در تیر سال ۱۳۶۰ پس از مشورت با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی قم توسط حجج اسلام شهید غلامحسین حقانی، شهید عباس شیرازی، آیت‌الله احمد جنتی، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی و آیت‌الله محمد امامی کاشانی تاسیس شد. این افراد به عنوان اعضای شورای عالی سازمان تبلیغات اسلامی در اولین سالگرد تأسیس این سازمان خدمت امام خمینی(ره) رسیدند و حضرت امام (ره) در این دیدار ضمن تأیید اقدامات این سازمان مواردی را به عنوان وظایف اصلی سازمان توصیه کردند.
پس از تاسیس شورای عالی تبلیغات اسلامی و در طول دهه ۶۰، این سازمان همواره به صورت شورایی اداره می شد تا اینکه سرانجام به دلیل مشکلاتی که به دلیل پراکندگی در مدیریت گریبان گیر این سازمان شده بود، امام خمینی (ره) در فروردین ۱۳۶۸ در حکمی آیت الله احمد جنتی را به سمت ریاست این سازمان منصوب کردند و از آن زمان سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان نهادی تحت نظارت مستقیم رهبر انقلاب به فعالیت خود ادامه داده است.
پس از آیت الله جنتی به ترتیب حجت الاسلام محمود محمدی عراقی به مدت ۱۰ سال ریاست این سازمان را برعهده گرفت و در سال ۸۰ با عنایت خاص مقام معظم رهبری محورهای اساسی آموزش، تحقیق و پژوهش، نشر و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی و انس با قرآن، با بهره‌گیری از ابزارهای جدید و فن آوری روز در سرلوحه فعالیت این سازمان قرار گرفت. در همین راستا طی حکمی در مهر سال ۱۳۸۰ حجت الاسلام سیدمهدی خاموشی به ریاست این سازمان منصوب شد و در مرداد سال ۹۷ حجت الاسلام محمد قمی مسئولیت سازمان تبلیغات اسلامی را به عهده گرفت. البته حکم انتصاب ریاست سازمان تبلیغات از طرف رهبر معظم انقلاب پنج ساله است.
مهمترین وظایف سازمان تبلیغات اسلامی عبارتند از:
۱. سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، هدایت، سازماندهی، پشتیبانی و نظارت بر تبلیغات دینی- مردمی.
۲. زمینه‌سازی برای یافتن نیروهای مومن و پیدایش تشکل‌های انجمن‌های اسلامی و جمعیت‌های مشابه و نظارت بر فعالیت آنها.
۳. تلاش در جهت احیا و اشاعه معارف، فرهنگ و تاریخ تشیع از همه راههای ممکن، با تأکید بر وحدت تمام مذاهب اسلامی و حراست از آن، با همکاری مراجع و نهادهای ذیربط.
۴. تحقیق و بررسی در خصوص تبلیغات سو و تهاجم فرهنگی دشمنان و شناسائی و تحلیل ترفندهای تبلیغی علیه انقلاب اسلامی با هماهنگی سایر دستگاه‌های ذیربط و ارائه سیاست‌های لازم در جهت خنثی‌سازی آنها و تنویر افکار عمومی.
۵. انجام مطالعات راهبردی و بررسی‌های کاربردی در زمینه نیازهای فرهنگی اقشار مختلف جامعه بویژه جوانان و طراحی برنامه‌ها و شیوه‌های تبلیغی نوین و اصلاح و احیای روش‌های سنتی در تبلیغات اسلامی.
۶. تدوین و انتشار کتب و نشریات مناسب و ضروری به منظور معرفی فرهنگ و تمدن اسلامی، و تبیین مواضع انقلاب اسلامی و انجام پژوهش‌های لازم بویژه در زمینه نظام تربیتی و مبانی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حکومت اسلامی و حمایت از پژوهشگران متعهد.
۷. تلاش جهت هدایت افکار عمومی با استفاده از رسانه‌های همگانی و فعالیت مستقیم رسانه ای در صورت لزوم.
۸. شناسایی و معرفی آثار نمونه فرهنگی و هنری، افراد و شبکه‌های تبلیغی- مردمی جامعه اسلامی و تهیه و عرضه فرآورده‌ها و آثار نمونه فرهنگی- هنری، در جهت ارائه الگوهای مناسب هنرمندان متعهد و انقلابی و حمایت از آنان.
۹. برنامه‌ریزی، زمینه‌سازی و انجام اقدامات لازم برای هرچه فعال‌تر شدن افراد تاثیرگذار مانند: روحانیون، دانشگاهیان، معلمان و هنرمندان در جهت رشد فرهنگ اسلامی و مقابله با آثار نامطلوب فرهنگ‌های بیگانه.
۱۰. برنامه‌ریزی، نظارت و هماهنگی در برگزاری هرچه بهتر مراسم و شعائر انقلابی و دینی در کشور با مشارکت کلیه نهادهای مردمی و دولتی.
۱۱. همکاری با وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی و وابسته به دولت و نهادهای انقلابی به منظور تعمیق و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی در محیط سازمان‌های دولتی و نهادهای انقلابی.
۱۲. تأسیس و اداره موسسات آموزشی و مراکز دانشگاهی در جهت تربیت مبلغان کارآمد و هنرمندان متعهد و مربیان دینی.
۱۳. تأسیس مراکز اطلاع‌رسانی تخصصی، تبلیغی و دینی.
۱۴. سازماندهی و اعزام مبلغ در سراسر کشور بویژه مناطق محروم با همکاری روحانیت و مردم.
۱۵. هدایت و حمایت انجمن‌های اسلامی و تشکل‌های اسلامی- مردمی و نظارت بر آنها.
۱۶. برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی جهت علاقه‌مندان به فرهنگ فارسی در کشور با تأکید بر خدمات متقابل اسلام و ایران، با همکاری و هماهنگی مراجع ذی‌صلاح.
۱۷. برگزاری کنفرانس‌ها، جشنواره‌ها و نمایشگاههای بین‌المللی مردمی در کشور به منظور تعمیق و گسترش معارف اسلامی و فراهم کردن زمینه شرکت هنرمندان و شبکه های تبلیغی- مردمی در کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های فرهنگی.
۱۸. انجام همکاری های فرهنگی- تبلیغی با مراکز اسلامی و فرهنگی داخل کشور در راستای اهداف سازمان و به منظور تامین ارتباط افراد و مراکز اسلامی و فرهنگی- مردمی برای تالیف قلوب آنان با هماهنگی سایر مراجع ذی صلاح.
۱۹. نظارت بر ترجمه متون دینی و تعیین ضوابط و مقررات مربوط به تهیه، ترجمه و انتشار این متون جهت بهره برداری در کشور.
۲۰. نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم و انجام فعالیت‌های قرآنی از طریق تربیت مربی، تدوین جزوات آموزشی، و همکاری با وزارتخانه‌های ذیربط جهت گسترش آموزش و معارف قرآن کریم.
مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، حوزه هنری، روزنامه تهران تایمز، سازمان دارالقران الکریم، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، خبرگزاری مهر و پژوهشکده باقرالعلوم قم از نهادهای وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است.