حجت الاسلام مهدی متقی‌فر روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا با اشاره به فعالیت های آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی در ۳ سال گذشته گفت: رسالت اصلی اداره کل آموزش های تخصصی سازمان تبلیغات اسلامی آموزش و توانمندسازی اقشار تاثیرگذار جامعه است. اقشار تاثیرگذار جامعه شامل مبلغین، مبلغات (سنتی، حوزوری و دانشگاهی)، مداحان، مسئولان هیات ها و ائمه جماعات مانند مساجد، مدارس، ادارات و کارخانجات هستند، می توان گفت ۱۲ بخش به عنوان مخاطبان آموزشی سازمان تبلیغات محسوب می شوند و همه این عزیزان دارای شبکه بوده و فعال هستند. ما نیز با آموزش و توانمندسازی آنان کمک می کنیم تا محتوای لازم را به عموم مردم برسانند.
وی افزود: البته مخاطبان دیگری مانند کارمندان دولت هستند که سازمان تبلیغات مجوز ۸ عنوان آموزشی را به عنوان آموزش ضمن خدمت کارکنان دولت گرفته است و امتیاز خوبی برای این سازمان است یا مجوز آموزش اصناف را در زمینه اخلاق کسب و احکام کسب برای این قشر درنظر گرفته ایم و ما به عنوان خدمتگزار آموزشی عزیزان در اصناف هستیم.
مرجعیت آموزشی سازمان تبلیغات تقویت می شود
متقی فر گفت: در گذشته سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان مرجع آموزش معارف دینی برای اقشار تاثیرگذار محسوب می شد که در سال های اخیر این مرجعیت کمرنگ شده بود. در دور جدید مدیریت حجت الاسلام محمد قمی در سازمان تبلیغات اسلامی تلاش می کنیم مرجعیت آموزشی دوباره تقویت شود ولی تفاوت نگاهی نسبت به سابق داریم. چون در گذشته تصدی گری آموزش خیلی پررنگ بود، ولی در نگاه جدید با وجود این که می خواهیم این مرجعیت تقویت شود معتقدیم این آموزش ها از طریق حلقه های میانی قابل تحقق است.
وی افزود: با توجه به ظرفیتی که در آموزش و معارف وجود دارد و از طرف دیگر هیچ سازمان و نهادی توانایی برداشتن چنین باری را ندارد، لذا مجبوریم سراغ حلقه های میانی برویم که به عنوان موسسه، تشکل و گروه های مردمی و به صورت خودجوش فعالیت های آموزشی را در عرصه دین انجام می دهند و بهترین راهکار این است که به عنوان اداره کل آموزش های سازمان تبلیغات تسهیل گری کرده و مخاطبان را به این مجموعه ها وصل کنیم.
نقش تسهیل گری سازمان تبلیغات در آموزش
این مقام مسئول اضافه کرد: بر این اساس ما نقش خودمان را یک تسهیل گر می دانیم و اینگونه نیست که خود را رقیب موسسات و مجموعه های آموزشی بدانیم تا خودمان بخواهیم دوره برگزار کنیم و لذا دوره ها را از طریق این موسسات برگزار می کنیم. امیدواریم در همین مسیر بتوانیم قله های آموزشی را با کمک گروه های مردمی و اساتیدی فتح کنیم که دلسوزانه به تولید محتوا می پردازند و معمولا شبکه ای برای رساندن آن به مخاطب ندارند. با توجه به این که سازمان تبلیغات مخاطبان موثر متعددی دارد و اگر این مخاطبان توانمند شوند و آموزش ببینند، به طور قطع می توانند در بین مردم تاثیرگذاری خوبی داشته باشند.
تقاضای رهبر انقلاب از نهادهای فرهنگی
وی افزود: البته معتقدیم اگر در موضوع آموزش، این مسیر را در هر کجا، چه در آموزش و پرورش و چه در آموزش های دینی و مهارت های اجتماعی طی نکنیم، آموزش های ما نتیجه بخش نخواهد بود و بر همین اساس در ابتدای کار باید نیازسنجی و مساله یابی ا تفاق بیافتد و بر اساس آن آموزش شروع شود و بعد از آن نیز حتما باید اثرسنجی صورت گیرد و اگر اثرسنجی نباشد، نمی توان متوجه شد که آیا آموزش های ما نتیجه بخش بوده است یا نه.
متقی فر ادامه داد: به عبارت دیگر اگر دنبال آموزش کیفی هستیم حتما باید این فرایند را طی کنیم در غیر اینصورت آموزش داده ایم برای اینکه آموزش داده باشیم. ما در اداره کل آموزش سازمان تبلیغات به دنبال آن هستیم که آموزش بدهیم و نتیجه بگیریم و نتیجه آن را در جامعه ببینیم. مهمترین تقاضای رهبر معظم انقلاب نیز از نهادهای فرهنگی این است که اگر فعالیتی را انجام می دهیم، در کف میدان حتما باید اتفاقی صورت بگیرد و گرنه با توجه به هزینه ای که انجام شده، نمی توانیم بگوییم این هزینه به درستی خرج شده یا نه و لذا باید اثرسنجی را داشته باشیم.
در همین راستا قبل از برگزاری هر آموزشی برای مبلغان و ائمه جماعات و سایر مخاطبان نیازسنجی می کنیم که با توجه به نیاز هر استان متغیر است. یعنی استان های ما اعلام می کنند که مثلا نیاز کنونی مداحان این استان چیست. به همین دلیل نیاز مداحان استان سیستان و بلوچستان با مداحان استان تهران بسیار متفاوت است. مسئولان استان های ما نیازسنجی و مساله یابی می کنند ما بر اساس آن آموزش ها را به کمک گروه های مردمی طراحی می کنیم و بعد از آن اثرسنجی می کنیم. این فرایندی است که ما طی دو سال و نیم که در دور جدید مدیریت قمی این اتفاقات رقم می خورد.
این مقام مسئول با اشاره به نتایج اثرسنجی ها گفت: به عنوان نمونه عملیات آموزش روحانیون مستقر و همسران آنان دارای سه هزار و ۵۰۰ نفر مخاطب بود که بیش از دو هزار و ۴۰۰ نفر در ارزیابی شرکت کردند که نتایج خوبی داشته است. در ماه رمضان نیز عملیاتی را درباره تواصی انجام دادیم که شامل مفهوم تواصی، تدوین تواصی، راهکارهای تواصی به حق و تواصی به صبر بود و کارهایی انجام شد که اثرسنجی آن نیز آماده است.
وی درباره نحوه اثرسنجی گفت: در ابتدا سوالاتی را مبتنی بر عملیاتی که انجام داده ایم، طراحی می کنیم و سپس آن سوالات را از مخاطبانی که دوره ها را گذرانده اند، سوال می کنیم. یک گروهی این سوال ها را به صورت گزارشی تحلیل می کنند که مخاطبان چه امتیازهایی دادند و با توجه به نکاتی که مخاطبان توضیح می دهند، نتیجه یک گزارش به دست می آید که این محتوا تا چه اندازه توانسته بر مخاطب تاثیر بگذارد و لذا در این زمینه آمادگی داریم تا در طراحی سوالات و جمع بندی این اثرسنجی ها به موسسات کمک کنیم.
مهمترین عامل برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی
این کارشناس مذهبی با استناد به تحقیقاتی از آموزش و آگاهی دادن به عنوان مهمترین عامل برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی یاد کرد و گفت: اگر آموزش به درستی انجام شود و به زبان روز باشد به طور قطع از بسیاری آسیب های اجتماعی پیشگیری خواهد شد و در مقابل، مهمترین عامل برای گسترش مباحث فرهنگی و اجتماعی آگاهی دادن و آموزش است و اگر بخواهیم تحکیم خانواده اتفاق بیافتد و عفاف و حجاب در جامعه ترویج شود و ارزش های اخلاقی در جامعه گسترش پیدا کند حتما نیاز به آموزش داریم اما نکته مهم این است که زبان آموزش را باید بدانیم.
امروز زبان آموزش تغییر کرده است. البته نمی خواهم بگویم کتاب و کارگاه کارایی ندارد ولی مخاطبان عموم جامعه به زبان هنر، رسانه و تولیدات رسانه ای جذاب علاقه دارد. در این مسیر توانسته ایم مجموعه ها را از طریق ساختن موشن گرافیک یا ویدیو موشن یا کلیپ هایی فعال کنیم که می تواند به صورت غیرمستقیم معارف دین را آموزش دهد.
توجه به تولیدات رسانه‌ای برای آموزش
کسانی که در عرضه آموزش فعالیت می کنند به این نکته توجه دارند که در کلاس و کارگاه در موضوع آموزش موثر است ولی این موضوع برای خواص و کسانی است که می خواهند در جامعه اتفاقی را رقم بزنند در حالی که بحث رسانه و هنر نکته مهمی برای عموم جامعه است که باید به آن توجه کنیم. توجه سازمان تبلیغات در راستای ترویج معارف دین به گونه ای بوده که تاکنون بیش از صد ساعت تولیدات رسانه ای ارائه کرده است.
وی با اشاره به شیوع ویروس کرونا و محدودیت های آموزشی در این دوره گفت: وقتی کرونا اتفاق افتاد، بسته ای را تحت عنوان زندگی مومنانه آماده کردیم که تمام سرفصل های متناسب با ایام زندگی کرونایی مانند امیدبخشی در خانواده، شادی در خانواده، اقتصاد خانواده در ایام کرونا یا تربیت فرزند در روزگار کرونایی را به کمک موسسات مختلف آماده کردند.
استفاده از تجربیات ۵۰۰ استاد
مدیر کل آموزش سازمان تبلیغات گفت: برای اداره کردن واسطه حلقه های میانی آموزش و کمک به مرجعیت آموزشی سازمان تبلیغات بیش از صد مجموعه آموزشی فعال در عرصه های فرهنگی و اجتماعی و دینی را شناسایی و رصد کردیم و با آنها و بیش از ۵۰۰ استاد فعال در ارتباط هستیم و از ظرفیت آنان استفاده می کنیم. امیدواریم بتوانیم این آموزش ها را به مخاطبان تاثیرگذار و عموم جامعه منتقل کنیم.
وی با اشاره به ظرفیت آموزش در سازمان تبلیغات اسلامی گفت: با کمک گروه های مرمی و حلقه های میانی توانستیم دوره های تخصصی را در موضوعات مختلف و برای تربیت استاد و مربی برگزار کنیم. می توان به تربیت مربی خانواده اشاره کرد که از همه استان ها ا فرادی معرفی و گزینش شده اند و اکنون این افراد مراحل پایانی را طی می کنند تا بتوانیم در همه استان‌ها از مربیان و اساتید خانواده استفاده کنیم.
سامانه ای برای آموزش مخاطبان
متقی فر گفت: سامانه آموزش مجازی مبشران یک زیرساخت کامل و جامع برای آموزش مخاطبان است که در اختیار تمام اساتید و موسسات قرار گرفته است و آمادگی داریم به هر موسسه ای که در عرصه دین، معارف، موضوعات فرهنگی و اجتماعی فعالیت می کند، به صورت رایگان خدمت رسانی کنیم تا بتواند محتوایی را که آماده کرده به گوش مخاطبان برساند. اکنون ۲۴ هزار نفر در سامانه مبشران در حال آموزش هستند که امیدواریم این تعداد تا پایان سال افزایش یابد. البته برای آموزش های تخصصی سازمان تبلیغات، مبلغی بابت ضمانت شرکت در دوره گرفته می شود که اگر افراد به صورت مرتب در دوره ها شرکت کنند، آن مبلغ برگردانده می شود.
وی با اشاره به فعالیت های ۳۱ اداره کل این سازمان در استان ها و نقش پررنگ مدیران کل استان ها گفت: این مدیران کمک می کنند تا دوره های حضوری سازمان به صورت کیفی در استان ها برگزار شود. مثلا با توجه به دغدغه های رهبر معظم انقلاب در عرصه جمعیت کارگاه هایی را با رعایت تمام پروتکل های بهداشتی با شعار نسل حسینی در ایام محرم و صفر برای مبلغان و مبلغات در سراسر کشور برگزار می کنیم. همچنین در مراکز استان ها از برگزاری دوره ها و تولیدات رسانه ای به عنوان ابزاری استفاده می کنیم که بتوانیم به واسطه آنها آموزش هایمان را به سرانجام برسانیم.
آموزش های تخصصی قرآنی در سازمان دارالقرآن
این پژوهشگر مذهبی گفت: معاونت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی شامل اداره کل های تشکل های دینی، امور مبلغات، امور بانوان و امور فرق و ادیان است که اداره کل آموزش با این بخش ها هماهنگ است. یعنی آموزش های آنها همه از طریق اداره کل آموزش های تخصصی انجام می شود. فقط سازمان دارالقرآن به عنوان یک سازمان اقماری به صورت تخصصی در حوزه قرآن فعالیت می کند و ما با آنها نیز در برخی عملیات ها تعامل داریم و به همین دلیل ما در عرصه قرآنی به طور کلی ورود نکرده ایم.