به گزارش ایرنا در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی کشور بخش زیادی از واحدهای تولیدی که با سرمایه‌گذاری‌های کلان و بخش خصوصی راه‌اندازی شدند در معرض تعطیلی قرار گرفتند یا با تعدیل نیرو و ظرفیت پایین فعالیت کردند که این موضوع آسیب‌هایی را به بخش خصوصی و تولید وارد کرد.
مساله تولید داخلی آنقدر حائز اهمیت است که مقام معظم رهبری در چند سال اخیر شعارهای سال را به طور متوالی بر محور رونق و جهش تولید و مانع‌زدایی از مسیر آن انتخاب کرده‌اند به طوری که شعار سال ۹۹ را «جهش تولید» و امسال را «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» نامگذاری کردند.
دولت سیزدهم نیز از زمان آغاز به کار رسمی در شهریور امسال یکی از اولویت‌های جدی خود را فعال‌سازی ظرفیت‌های تولید داخلی برای تامین نیازهای کشور و در نتیجه بی‌نیازی از واردات اعلام کرد.
بر همین اساس پایش کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی تعطیل یا نیمه‌فعال یکی از نخستین دستورات رییس جمهوری بود که در سراسر کشور از جمله خراسان جنوبی به مرحله اجرا درآمد.
ناگفته نماند که بازگشت واحدهای تعطیل یا نیمه‌تعطیل به مدار تولید پیش از تشکیل دولت سیزدهم نیز مورد تاکید آیت الله رئیسی در کسوت ریاست قوه قضائیه بود که منجر به خارج کردن بیش از ۲ هزار واحد تولیدی و صنعتی از رکود در مدت ۲ سال و جلوگیری از بیکار شدن هزاران نفر بود.
براساس گزارش‌های موجود حدود ۴۰ درصد از ظرفیت بخش تولید و صنعت کشور معطل و بلااستفاده است که خراسان جنوبی نیز مستثنی نبوده و تعداد قابل توجهی از واحدهای تولیدی این استان تعطیل یا راکد و بخشی نیز با ظرفیت پایین مشغول به کار هستند.
اینک چشم امید صنعتگران و کارگران خراسان جنوبی مانند سراسر کشور به دستان دولتمردان دوخته شده است تا با رفع موانع و چالش‌های تولید شاهد جهش اساسی در تولید داخلی و رونق واحدهای تولیدی باشیم.
۳۵ درصد واحدهای تولیدی راکد است
اهمیت این اقدام امیدآفرین زمانی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم در حال حاضر واحدهای تعطیل و راکد استان خراسان جنوبی حدود ۳۵ درصد واحدها را شامل می‌شود همچنین حدود ۱۷ درصد واحدها زیر ۳۰ درصد ظرفیت واقعی خود فعالیت می‌کنند.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی با اشاره به پایش انجام شده در استان که این داده‌ها حاصل آن است، اظهار داشت: همچنین حدود ۱۷ درصد واحدها زیر ۳۰ درصد، ۲۲ درصد بین ۳۰ تا ۷۰ درصد و ۲۸ درصد بالای ۷۰ درصد فعال هستند.
حامد حسن‌نژاد به خبرنگار ایرنا گفت: در مجموع تاکنون ۵۴۵ پروانه بهره‌برداری صنعتی در خراسان جنوبی صادر شده است و طبق آخرین پایش انجام شده از ۵۰۴ واحد ۲۲۵ واحد تعطیل، مابقی فعال و نیمه‌فعال هستند.
وی افزود: برای واحدهای نیمه‌فعال یا تعطیل استان از ظرفیت ستاد تسهیل و رفع موانع تولید درخصوص فعال‌سازی واحدهای تعطیل یا استفاده از ظرفیت خالی واحدهای نیمه‌فعال با برگزاری جلسات متعدد استفاده شده است.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی بیان کرد: با روش‌های مختلف نظیر تامین سرمایه در گردش، حل مشکلات بانکی و مالیاتی و تامین اجتماعی، امکان تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدها به‌ویژه واحدهای مصرف‌کننده مواد پتروشیمی، استفاده از تسهیلات بازسازی و نوسازی برای بهبود ماشین‌آلات و تجهیزات، حل مشکلات سهامداری و مالکیتی یا تغییر در نوع محصول تولیدی در همین زمینه استفاده شده است.
بازگشت ۱۲ واحد تولیدی به چرخه تولید در سال جاری
وی گفت: سال ۹۹ تعداد ۱۹ واحد تولیدی به چرخه تولید بازگشتند و برنامه وزارتخانه در سال جاری بازگشت ۲۴ واحد بوده که تاکنون تعداد ۱۲ واحد به چرخه تولید بازگشته است.
حسن‌نژاد افزود: براساس عارضه‌یابی انجام شده و استفاده از تجربیات صاحب‌نظران و فعالان حوزه صنعت در حال حاضر مهمترین مشکل واحدهای تولیدی کمبود نقدینگی است لذا استفاده از سرمایه در گردش مهمترین راهکار برای رفع این نقیصه پیش‌بینی شده است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر نیز امکان استفاده از تسهیلات رونق و جهش تولید و طرح تام امکانپذیر بوده که نرخ این تسهیلات ۱۸ درصد است.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی گفت: تسهیلات بند «الف» تبصره ۱۸ سال ۱۴۰۰ نیز در مرحله پیگیری است که در صورت ابلاغ به سرمایه‌گذاران اطلاع‌رسانی خواهد شد.
وی تاکید کرد: در راستای اجرای دستور رییس جمهوری و وزیر صنعت، معدن و تجارت، این سازمان مانند گذشته پیگیری برای راه‌اندازی واحدهای تولیدی و استفاده از ظرفیت خالی واحدهای نیمه‌فعال را سرلوحه کار قرار داده است.
حسن‌نژاد گفت: در این مسیر از ظرفیت‌های قانونی نظیر ستاد تسهیل و رفع موانع تولید، کانون خبرگان بانکی و کمیته حمایت از سرمایه‌گذاری و امنیت اقتصادی نیز بهره خواهیم گرفت.
وی افزود: در صورت اجرا نشدن مصوبات از بازوی توانمند قوه قضائیه نیز که همیشه همراه حوزه سرمایه‌گذاری بوده است، بهره گرفته می‌شود.
اشتغال ۱۲ هزار نفر در صنعت خراسان جنوبی
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم گفت: در حال حاضر ۵۳۷ واحد صنعتی با حجم سرمایه‌گذاری ۲۶ هزار و ۷۲۱ میلیارد ریال و اشتغال ۱۲ هزار نفر در این استان وجود دارد.
عباس جرجانی با بیان اینکه از این تعداد ۵۰۸ واحد کوچک، ۱۱ واحد بزرگ و ۱۸ واحد متوسط است اظهار داشت: مهمترین محصولات تولیدی استان شامل تایر، لوله‌های پلی‌اتیلن، چینی بهداشتی، کنسانتره زغالسنگ، کاشی و سرامیک، اکسید منیزیم، خوراک دام و طیور، پودرهای میکرونیزه معدنی، بلوکه‌های سبک گازی، کنسانتره مس و محصولات شوینده است.
وی بیان کرد: سهم ارزش افزوده بخش صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی از کل ارزش افزوده استان ۲۳.۳۰ و از سهم کشور چهار درصد است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی افزود: سال گذشته در مجموع هزار و ۶۱۱ فقره تسهیلات در قالب رونق تولید، تبصره ۱۸ و به‌صورت مستقیم به میزان هشت هزار و ۶۲۴ میلیارد ریال تسهیلات به واحدهای تولیدی استان پرداخت شد.
وی گفت: میزان تسهیلات پرداختی به واحدهای تولیدی استان در سال‌های ۹۵، ۹۶، ۹۷ و ۹۸ از دو محل پرداخت مستقیم و رونق تولید در مجموع هزار و ۷۹۱ میلیارد ریال بوده است.
جرجانی عنوان کرد: سال گذشته ۳۹ جلسه کمیته کارشناسی تسهیل و رفع موانع تولید با ۱۷۰ مصوبه و ۶۳ کارگروه استانی تسهیل و رفع موانع با ۳۴۶ مصوبه برای رفع مشکلات واحدهای تولیدی تعطیل و نیمه‌تعطیل در استان برگزار شد.
نیاز واحدهای تولیدی به نقدینگی و معافیت مالیاتی
تسهیل و رفع موانع تولید منحصر به پرداخت تسهیلات نیست و پژوهشگر اقتصادی در این باره معتقد است که معافیت مالیاتی و تامین سرمایه در گردش از نیازهای اساسی تولیدکنندگان در خراسان جنوبی است.
مهدیه ضیائیان گفت: متاسفانه شرایط تحریمی در کشور تولیدکنندگان را با مشکلات زیادی رو به رو کرده و علاوه بر آن مالیات‌های زیادی که به تولیدکنندگان استانی وارد شده سبب تعطیلی واحدهای تولیدی زیادی در شهرک‌های صنعتی شده است.
وی افزود: از منظر فعالیت در حال حاضر ۲۴ درصد واحدهای تولیدی استان کاملا فعال، ۱۶ درصد فعالیت بالای ۳۰ درصد ظرفیت، ۱۷ درصد نیمه‌فعال زیر ۳۰ درصد ظرفیت، ۱۴ درصد غیرفعال و راکد و ۲۹ درصد نیز در تعطیلی کامل هستند.
دکترای علوم اقتصادی گفت: همچنین از منظر شرایط کار ۴۵ درصد واحدهای تولیدی با شرایط سخت و آسیب‌پذیر، ۲۱ درصد در حالت رکود اما قابل رفع، ۱۵ درصد رو به توسعه، ۱۴ درصد صادرات محور، سه درصد در حال تعطیلی کامل و ۲ درصد در حالت رکود و غیرقابل رفع قرار دارند.
وی بیان کرد: خراسان جنوبی استان محرومی است که از معافیت مالیاتی برخوردار نیست این در حالی است که بسیاری از استان‌های برخوردار کشور از این مزایا بهره‌مند شده‌اند اما صنعتگر در این منطقه باید بار مضاعفی را تحمل کند.
ضیائیان گفت: یکی از موانع پیش روی تولید در خراسان جنوبی مالیات است که کاهش مالیات بر ارزش افزوه از ۹ درصد به چهار یا پنج درصد و معافیت‌های مالیاتی برای شهرک‌های صنعتی استان می‌تواند نسخه درمانی مناسبی برای این واحدهای تولیدی و صنعتی باشد.
وی افزود: سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف استان به ویژه صنعت و تجارت یکی از راه‌های توسعه اقتصادی، ایجاد درآمد و افزایش فرصت شغلی در منطقه است که با فعال بودن چرخ‌های صنعت و فراهم بودن زیرساخت لازم محقق می‌شود.
نبود نقدینگی از عوامل غیرفعال شدن واحدهای تولیدی است
پژوهشگر اقتصادی گفت: اما نبود نقدینگی، بازار فروش و اخذ مالیات‌های سنگین از واحدهای نوپا از عوامل موثر در غیرفعال شدن برخی واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی استان بوده که نیازمند توجه ویژه مسئولان کشوری و استانی برای رفع نواقص است.
وی افزود: تولیدکننده در استان مواد اولیه ندارد و مصرف در استان است، محصولات از طریق راه‌های نامناسب از استان خارج می‌شود و تولیدکننده برای یک تُن بار بیشترین هزینه را پرداخت می‌کند بدین ترتیب تولیدکنندگان استانی بازارهای مصرفی کالاهای خود را از دست می‌دهند و صنایع به‌طور مستمر متوقف می‌شود.
ضیائیان تصریح کرد: به این ترتیب با این هزینه‌های سنگین تولیدکننده باید مالیات‌های سنگین را به دوش بکشد.
وی گفت: با توجه به گزارشات، از نظر سرانه خراسان جنوبی پایین‌ترین استان کشور است اما در عوض سومین استانی است که مالیات می‌پردازد.
پژوهشگر اقتصادی گفت: معافیت مالیاتی موضوع جدیدی نیست و بیش از ۲۰ سال است که چنین معافیت‌هایی برای مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته تصویب و اجرایی می‌شود اما واقعیت این است که اتفاق قابل توجهی در منطقه محروم خراسان جنوبی نیفتاده است و با توجه به وعده‌هایی که توسط مسوولان داده شده این مهم در این استان کمتر برخوردار محقق نشده است.
وی افزود: از آنجایی که خراسان جنوبی با توسعه زیرساخت‌ها در سال‌های اخیر رو به رو بوده است قطعا معافیت‌های مالیاتی برای تولیدکنندگان این استان مفید خواهد بود و موجب رونق و توسعه اقتصادی استان خواهد شد.
ضیائیان با بیان اینکه قانون مقررات در کل کشور است و اجرای آن دید باز می‌خواهد تاکید کرد: زیرساخت باید درست شود و اگر موانع از سر راه تولیدکننده و سرمایه‌گذار برداشته شود یک نفر بیکار در استان نخواهیم داشت.
توجه ویژه به توسعه سرمایه‌گذاری در خراسان جنوبی
وی گفت: با توجه به محدودیت‌ها و مشکلاتی که در خراسان جنوبی وجود دارد، به توسعه سرمایه‌گذاری و حمایت از سرمایه‌گذاران باید توجه ویژه شود.
مشاور اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند در نظر گرفتن معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران در استان را اقدام مناسبی از سوی دولت دانست و افزود: همچنین باید تلاش شود از ظرفیت‌های موجود در صندوق توسعه ملی و سایر مشوق‌ها در خراسان جنوبی استفاده شود.
وی بیان کرد: بیشتر کارخانجات استان صادرات‌محور هستند که مشکل نقدینگی دارند و تامین سرمایه در گردش می‌تواند کمک بزرگی به واحدهای تولیدی استان خراسان جنوبی باشد.
ضیائیان گفت: واحد تولیدی استان باید به راحتی دسترسی به نقدینگی بی‌منت، بدون فساد و ارزان و با قیمت مناسب داشته باشد از طرف دیگر تحت فشار دستگاه‌های متعدد چون اقتصاد و دارایی، تامین اجتماعی و مالیات برای وصول مطالبات نباشد.
وی اضافه کرد: تحت فشار قرار گرفتن واحد تولیدی استانی توسط برخی دستگاه‌ها برای وصول مطالباتشان باعث می‌شود که همان نقدینگی موجود و کم نیز به جای قرار گرفتن در مسیر تهیه مواد اولیه و پرداخت حقوق و دستمزد به مطالبات سال‌های بسیار قبل از دستگاه‌های اجرایی اختصاص یابد.
پژوهشگر اقتصادی گفت: رفع مشکلات اقتصادی منطقه و ایجاد عمران و آبادانی در خراسان جنوبی می‌تواند به توسعه‌یافتگی استان سرعت دهد هرچند حذف موانع از سر راه تولیدکنندگان و اجرای معافیت‌های مالیاتی از مواردی است که به گفته سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی می‌تواند نسخه درمان توسعه صنعت و تولید استان باشد و از تعطیل شدن واحدهای صنعتی و خدماتی جلوگیری کند.
وی افزود: صنایع کوچک و متوسط نقش مهمی در ایجاد فرصت‌های شغلی، تقویت شبکه صنعتی، بازاریابی و توسعه صادرات ایفا می‌کنند و در حقیقت این صنایع نقش مهمی در ایجاد بستر مناسب برای کارآفرینی دارند.
ضیائیان گفت: اگر صنعت را عامل تعیین کننده در توسعه استان مرزی خراسان جنوبی بدانیم باید اقدامی انجام دهیم که موانع سر راه توسعه و تولید برداشته شود.
وی افزود: از جمله موانعی که بر سر راه صنعت استان قرار گرفته همین مالیات‌های سنگین است که منجر به تعطیلی واحدهای تولیدی در خراسان جنوبی شده است.
به گفته وی کارشناسان زیادی معتقدند با وجود اینکه استان مرزی خراسان جنوبی ثروتمند و دارای ظرفیت‌های منحصر به‌فرد است اما از نظر دارا بودن صنایع و واحدهای تولیدی هنوز توسعه‌نیافته است.