با این وجود سال تحصیلی جدید و شروع فصل مشق و کتاب چندان رنگ و بوی مهر ماه ۱۳۹۸ را ندارد زیرا فعالیت مدرسه‌ها امسال در چالش میان کرونا و آموزش دچار تغییراتی شده و درگیر مسائلی است که جزو آثار و پیامدهای ناشی از آموزش در فضای مجازی و دوری از محیط فیزیکی کلاس و مدرسه و ارتباط چهره به چهره معلم و دانش‌آموز است.
"آموزش مجازی" در روزگاری که بوی ناخوش کرونا هوا را پر کرده به عنوان راهی برای جلوگیری از رکود تعلیم و تربیت رسمی برگزیده شده و گرچه این روش تاکنون برای همه بطور یکسان سودمند و قابل دسترس نبوده اما خلاء مهم در آن یعنی نبود ارتباط رو در رو میان معلم و دانش‌آموز، انتقال احساسات، برقراری تعاملات انسانی و بین فردی موجب شده تا "افت تحصیلی" یعنی همان چیزی که انتظار آن می‌رفت، کم‌کم در میان دانش‌آموزان رخ می‌نماید.
اینک در شرایطی که دانش‌آموزان حدود ۱.۵ سال از فضای کلاس، مدرسه و مواجهه حضوری با معلمان دور مانده، به ماندن در خانه، دریافت آموزش از طریق فضای مجازی با ابزارهایی مانند تبلت، گوشی تلفن همراه و صفحه تلویزیون عادت کرده‌اند و فراز و فرود این روند آموزشی با افت آشکار و پنهان تحصیلی دانش‌آموزان در میانه بهبود شرایط کشور از نظر شیوع کرونا سپری شده، بازگشایی تدریجی مدارس به محور اصلی برنامه آموزش و پرورش برای سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ تبدیل شده است.
استان شش میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی با افزون بر یک میلیون و ۳۵۰ هزار دانش‌آموز معادل ۹ درصد از کل جمعیت دانش‌آموزی کشور، قریب ۱۸ هزار دانش‌آموز استثنایی و بیشتر از ۷۰ هزار دانش‌آموز تبعه خارجی یکی از استانهای مهم در حوزه تعلیم و تربیت محسوب می‌شود.
آغاز آموزش حضوری در سه هزار و ۵۰۰ مدرسه
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار ایرنا به ابلاغ شیوه‌نامه بازگشایی مدارس از سوی وزارتخانه اشاره و بیان کرد: بازگشایی مدارس امسال به صورت تدریجی در روندی تعریف شده با اولویت سلامت دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌های آنان اجرا خواهد شد.
قاسمعلی خدابنده افزود: مدارس روستایی و عشایری خراسان رضوی نیز بر همین اساس از روز سوم مهر ماه آتی با حضور کمتر از ۱۵ نفر دانش‌آموز در هر کلاس درس به صورت حضوری سال تحصیلی جدید را آغاز می‌کنند.
وی ادامه داد: سه هزار و ۵۰۰ باب مدرسه در این قالب مشمول بازگشایی و آغاز آموزش به صورت حضوری همزمان با سال تحصیلی جدید هستند.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: دانش‌آموزان در مدارس شهری نیز سال تحصیلی جدید را به صورت غیرحضوری از طریق سامانه شاد آغاز کرده و آموزشهای لازم را در این چارچوب دریافت می‌کنند.
وی افزود: این روند تا دومین مهر ماه ادامه خواهد یافت و پس از آن مدیران مدارس مناطق روستایی و عشایری که کلاسهایی با جمعیت ۱۵ تا ۳۰ دانش‌آموز دارند، ارزیابی اولیه وضعیت بهداشتی کلاسها را ارائه می‌دهند تا در صورت امکان "آموزش حضوری" مجوز لازم را از ادارات آموزش و پرورش دریافت کرده و از همان تاریخ به صورت حضوری سال تحصیلی را آغاز کنند.
خدابنده ادامه داد: اگر فضای فیزیکی کلاس درس اجازه حضور همزمان همه دانش‌آموزان را در این مدارس ندهد آنها به دو گروه تقسیم شده و بطور یک روز درمیان به مدرسه خواهند آمد. سایر آموزشها نیز از طریق "سامانه شاد" به صورت مجازی و به عنوان "آموزش مکمل" ارائه خواهد شد.
بازگشایی تدریجی مدارس شهری از آبان ماه
وی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا پیرامون چگونگی روند بازگشایی مدارس در آستانه سال تحصیلی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰ شمار جمعیت دانش‌آموزی هر یک از مدارس شهری این استان را تا ۳۰۰ نفر ذکر و بیان کرد: شیوه‌نامه متناسب با وضعیت این مدارس برای بازگشایی تدریجی آنها طراحی و ابلاغ شده است.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: مدارس شهری از اول آبان ماه آتی با تکمیل فرمهای خودارزیابی توسط کادر مدیریت و کسب مجوز از اداره‌کل، امکان تشکیل کلاس حضوری را برای دانش‌آموزان خواهند یافت.
وی افزود: البته چگونگی حضور فیزیکی دانش‌آموزان مدرسه‌های شهری برای سال تحصیلی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰ در مقایسه با وضعیت پیش از بحران شیوع ویروس تفاوت دارد بطوری که که می‌بایست در این قالب جدید مساحت فیزیکی مشخصی برای هر دانش‌آموز در فضای کلاس درس در نظر گرفته شود.
خدابنده ادامه داد: بر این اساس باید حداقل دو متر و ۲۵ سانتیمترمربع فضا برای هر دانش‌آموز در کلاس درس با فاصله طولی و عرضی ۱.۵ مترمربع از دانش‌آموز کناری لحاظ شود لذا به این ترتیب هر کلاس حداکثر فضای لازم را برای حضور فیزیکی ۲۰ دانش‌آموز خواهد داشت.
وی گفت: حتی این کلاسها هم تنها در صورت کسب مجوز از اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی برپا خواهند شد.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی افزود: بر این اساس از ابتدای آبان ماه آتی مطابق محاسبات و بررسی صورت گرفته حدود سه هزار باب مدرسه در شهرهای خراسان رضوی مشمول بازگشایی برای حضور فیزیکی دانش‌آموزان هستند.
استان ۱۱۸ هزار کیلومترمربعی خراسان رضوی خراسان رضوی شامل ۳۳ شهرستان، ۸۱ شهر، ۷۹ بخش، ۱۷۵ دهستان و سه هزار و ۲۸۱ روستا است.
نیمه دوم آبان ماه، زمان بازگشایی دیگر مدارس
وی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا، زمان بازگشایی و تصمیم‌گیری در مورد اجرای عملی "آموزش حضوری" را در مدارس شهری هر یک با شمار بالای ۳۰۰ نفر جمعیت دانش‌آموزی "نیمه دوم آبان ماه آتی" اعلام کرد.
خدابنده ادامه داد: بطور الزامی همه موارد بازگشایی مدارس و اخذ مجوزهای لازمه آن در خراسان رضوی مبتنی بر درخواست کتبی و تایید رسمی شورای هر مدرسه است بنابراین مجوز تشکیل کلاس حضوری درس برای این گروه از مدارس پس از دریافت درخواست شورای هر مدرسه و بررسی دقیق تجهیزات موجود آنها برای رعایت پروتکلهای بهداشتی پیشگیرانه صادر می‌شود.
وی گفت: بازگشایی مدارس و حضور فیزیکی دانش‌آموزان در کلاس درس برای سال تحصیلی جدید به صورت تدریجی انجام می‌شود زیرا در همه مراحل این روند تدریجی اولویت اصلی و نخست حفظ جدی سلامت معلمان و دانش‌آموزان است.
الزام حضور فیزیکی دانش‌آموزان در کلاس درس
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا، مشارکت دانش‌آموزان و اولیای آنان را در اجرای این شیوه بازگشایی مدارس "بسیار مهم" توصیف و بیان کرد: انتظار داریم والدین دانش‌آموزان نحوه آموزش حضوری را پذیرفته و توجه داشته باشند که نبود اینگونه آموزش موجب آسیبهای تربیتی و رفتاری است که عواقب در آینده نمایان می‌شود.
وی افزود: والدین باید متوجه این نکته باشند، زمانی که شورای مدرسه تصمیم می‌گیرد کلاسهای درس به صورت حضوری برگزار شوند، دانش‌آموزان ملزم به اجرا و تبعیت از آن هستند.
خدابنده ادامه داد: بر این اساس آموزشهای سال تحصیلی جدید در "قالبهای حضوری، مجازی و ترکیبی" ارائه می‌شوند که باید دانش‌آموزان آن را پذیرفته و آمادگی لازم را برای هر یک از این مدلها داشته باشند.
وی همچنین اولویت برگزاری کلاسهای درس را برای پایه‌های اول و دوم مقطع ابتدایی "حضور فیزیکی دانش‌آموزان" اعلام و بیان کرد: مدیران مدارس مقطع ابتدایی باید بر همین مبنا زمینه حضور دانش‌آموزان پایه‌های اول و دوم را به هر میزان در مدرسه فراهم نمایند تا علاوه بر آشنایی دانش‌آموز با معلم، حروف و اعداد به آنها آموزش داده و ادامه فعالیت آموزشی از طریق "شبکه شاد" پیگیری شود.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: آموزش محصلان در "مدارس شبانه‌روزی" و همچنین دروس مهارتی و کارگاهی "هنرجویان هنرستانها" از دومین هفته مهر ماه آتی صرفا به صورت حضوری در کلاس درس و کارگاه خواهد بود.
وی افزود: حداکثر مدت "زمان حضور دانش‌آموزان در کلاس درس" برای پایه اول مقطع ابتدایی ۴۵ دقیقه، دوره دوم مقطع ابتدایی و هر یک از پایه‌های مقاطع متوسطه اول و دوم ۶۰ دقیقه در نظر گرفته شده است.
خدابنده ادامه داد: مدت زمان "کلاسهای مجازی" درس نیز برای دانش‌آموزان پایه اول مقطع ابتدایی ۳۰ دقیقه، پایه دوم مقطع ابتدایی ۳۵ دقیقه و هر یک از پایه‌های مقاطع متوسطه اول و دوم نیز ۴۵ دقیقه خواهد بود.
بهره‌برداری ۲۷۶ طرح همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید
معاون اجرایی و نظارت اداره‌کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان رضوی گفت: همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید ۲۷۶ طرح آموزشی در سطح این استان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
محسن صارمی در گفتگو با خبرنگار ایرنا مجموع زیربنای این طرحهای آموزشی را ۱۳۴ هزار مترمربع ذکر و بیان کرد: ساخت و تجهیز ۲۷۶ فضای آموزشی در خراسان رضوی برای بهره‌برداری در سال جدید تحصیلی چهار هزار و ۳۵۰ میلیارد ریال هزینه داشت.
وی افزود: ۲۱۵ مورد از این تعداد طرح آموزشی به مدارسی اختصاص دارد که با افتتاح آنها هزار و ٣٠ کلاس درس به ظرفیت آموزش و پرورش خراسان رضوی استان افزوده شد.
معاون اداره‌کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان رضوی ادامه داد: اجرای ۹۹ مورد از مجموعه طرحهای آموزشی بهره‌برداری شده این استان در سال تحصیلی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰ توسط دولت، ۱۱ طرح از سوی خیران نیکوکار و ۱۶۶ طرح با مشارکت دولت و شهروندان نیکوکار صورت گرفته است.
وی گفت: ۶۱ مورد از کل مجموعه طرحهای آموزشی به ثمر نشسته برای سال تحصیلی جدید در خراسان رضوی شامل سالن ورزشی، دارالقرآن، خوابگاه، استخر، نمازخانه و کارگاه است.
بحران کمبود معلم
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی به فعالیت ۶۴ هزار نیروی رسمی، پیمانی و قراردادی در دستگاه تعلیم و تربیت این استان اشاره و بیان کرد: خراسان رضوی سال ۱۳۹۲ حدود ۹۰ هزار فرهنگی شاغل داشت که ۲۶ هزار نفر از آنها ظرف هشت سال اخیر بازنشسته و یا از فعالیت در عرصه آموزش و پرورش منفک شده‌اند.
خدابنده در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: خراسان رضوی در زمره استانهایی است که به شدت دچار کمبود نیروی انسانی است بطوری که بر اساس برآورد رسمی این استان با کمبود نیروی انسانی فرهنگی به میزان ۵۸۶ هزار ساعت در هفته مواجه است.
وی این کمبود نیروی انسانی محاسبه شده بر اساس ساعات کار آموزش در هر هفته را معادل ۲۴ هزار معلم اعلام و بیان کرد: خراسان رضوی در تامین و بکارگیری نیروی انسانی برای حوزه تعلیم و تربیت رسمی دچار بحران جدی است.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی ادامه داد: این آمار بدان معناست که ۲۴ هزار کلاس درس مدارس این استان همزمان با آغاز سال جدید تحصیلی معلم ندارند.
وی گفت: البته آموزش وپرورش خراسان رضوی تاکنون ۱۶ هزار مورد کمبود معلم را در قالبهای "حق‌التدریسی، اضافه‌کاری، خرید خدمات و بکارگیری معاونان مدارس در حوزه آموزش" تامین و جبران کرده است.
خدابنده افزود: اداره‌کل آموزش وپرورش خراسان رضوی با وجود چنین تمهیدی تاکنون برای تامین و بکارگیری هشت هزار نیروی مورد نیاز دیگر راهی نیافته لذا در این بخش به شدت دچار مشکل است.
وی ادامه داد: آموزش و پرورش خراسان رضوی با این وجود در چارچوب مکاتبات رسمی با وزاتخانه تلاش دارد مجوز جذب نیروی خرید خدمات را برای جبران کمبود معلم کسب کند.
مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی گفت: پارسال این استان پنج هزار و ۴۰۰ نیروی خرید خدمات را در بخش معلمان بکار گرفت که هنوز برای امسال افزایش نیافته اما امیدواریم بتوان از این طریق کسری موجود را تامین و جبران نمود.
ثبت‌نام قطعی افزون بر ۹۳ درصد دانش‌آموزان
رییس ستاد ثبت‌نام اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی هم به خبرنگار ایرنا گفت: ثبت‌نام بیشتر از ۹۳ درصد دانش‌آموزان این استان معادل یک میلیون و ۲۵۰ هزار برای سال تحصیلی جدید در مدارس و "سناد" یا سامانه نام‌نویسی الکترونیکی دانش‌آموزان برای سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ قطعی شده است.
ابوالحسن حقیقی افزود: پیش‌بینی می‌شود امسال با جذب ۳۰ هزار دانش‌آموز جدید، جمعیت دانش‌آموزی استان شش میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی به افزون بر یک میلیون و ۳۶۰ هزار دانش‌آموز برسد.
وی به تداوم روال عادی ثبت‌نام در مدارس و سنجش سلامت نوآموزان بدو ورود به مدرسه اشاره و بیان کرد: تامین سلامت دانش‌آموزان و معلمان اولویت نخست و محور اصلی همه اقدامات اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی است.
رییس ستاد ثبت‌نام اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی ادامه داد: سال تحصیلی جدید از روز شنبه سوم مهر ماه آتی با حضور مجازی دانش‌آموزان آغاز می‌شود و این روال تا زمانی که رعایت پروتکلهای بهداشتی پیشگیرانه در مدارس مناطق مختلف بر اساس رنگ‌بندی شیوع کرونا به حد عالی برسد، ادامه خواهد یافت.
وی گفت: تاکنون افزون بر ۷۵ هزار معلم در خراسان رضوی دُز نخست واکسن کرونا را تزریق کرده و از دیروز ۲۸ شهریور ماه نیز برای دریافت دُز دوم این واکسن در حال مراجعه به مراکز واکسیناسیون هستند.
بر اساس آخرین آمار رسمی تاکنون پنج میلیون و ۴۲۴ هزار و ۸۳۵ نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. بیماری کووید ۱۹ جان ۱۱۷ هزار و ۱۸۲ نفر را نیز تاکنون در کشورمان گرفته است. تاکنون چهار میلیون ۷۶۴ هزار و ۹۹۸ نفر از مبتلایان به ویروس کرونا در ایران بهبود یافته‌اند.
هم‌اینک ۵۷ شهرستان کشور در وضعیت قرمز، ۲۳۸ شهرستان در شرایط نارنجی و ۱۳۶ شهرستان در وضعیت زرد شیوع ویروس کرونا قرار دارند. ۱۷ شهرستان نیز در وضعیت آبی قرار گرفته‌اند.
همچنین تاکنون ۲۹ میلیون و ۴۶۷ هزار و ۵۶۸ شهروند ایرانی دوز نخست واکسن کرونا و ۱۳ میلیون و ۹۰۴ هزار و ۷۰۲ نفر دوز دوم آن را تزریق کرده و واکسینه شده‌اند. بر این اساس مجموع واکسنهای تزریق شده در ایران به ۴۳ میلیون و ۳۷۲ هزار و ۲۷۰ دوز رسیده است.
"پاندمی کرونا" در سطح جهان ۲۲۹ میلیون و ۲۸۸ هزار و ۲۴۷ نفر را بیمار کرده و جان چهار میلیون و ۷۰۵ هزار و ۴۶۱ نفر را گرفته است. ۲۰۵ میلیون و ۹۰۸ هزار و ۹۴۱ نفر از افراد مبتلا به ویروس کرونا هم تاکنون در سطح جهان درمان شده‌اند.
آمریکا در این میان با ۴۲ میلیون ۹۰۰ هزار ۹۰۶ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ و همچنین ۶۹۱ هزار و ۸۸۰ قربانی ویروس کرونا، بیشترین آمار ابتلا و تلفات ناشی از پاندمی کرونا را در جهان به خود اختصاص داده است. پس از آمریکا کشورهای هند، برزیل و انگلیس بیشترین شمار افراد مبتلا به ویروس کرونا را دارند.
ایران بر اساس آخرین آمارهای رسمی جایگاه هشتم را در جدول بیشترین جمعیت مبتلایان به کرونا در میان کشورهای جهان دارد.