سید محمدعلی موحد ابطحی در ۱۳۰۹ و در اصفهان در خانواده ای علمی و روحانی به دنیا آمد. پدرش علامه آیت الله حاج سید مرتضی عالمی جامع، خطیبی متقی، مدرسی معروف و طبیبی مشهور بود و مادرش حاجیه خانوم فقیه احمدآبادی دختر آیت الله حاج سید محمد تقی موسوی فقیه احمد آبادی صاحب کتاب مکیال المکارم بانویی اهل تهجد، توجه و تشرف بود.
تحصیل و مهاجرت به قم
سید محمدعلی هشت ساله بود که به تحصیل در حوزه علوم دینی مشغول شد و علوم مقدماتی را فراگرفت. در این هنگام از محضر استادانی همچون سید مرتضی موحد ابطحی، عباس ناصح، سید آقا جان، سید محمد طبیب زاده، محمود مفید، سید محمد باقر حسینی سدهی، هبه الله هرندی، سید عبد الحسین طیب، رحیم ارباب، میرزا رضا کلباسی، محمد باقر قزوینی، سید ابوالقاسم طبیب (طب)، میرزا علی آقا شیرازی (طب) بهره می برد.
وی پس از آن هنگامی که ۱۵ ساله بود از اصفهان به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا مشغول به تحصیل شد و در درس های خارج شرکت کرد. استادان وی در این سال ها علمایی همچون سید حسین طباطبایی بروجردی، محمد حجت کوه‌کمری، سید محمد صادق روحانی، امام خمینی، سید احمد خوانساری، علامه محمدحسین طباطبایی، میرزا رضی تبریزی، سید زین العابدین کاشانی، محقق داماد، سید محمدرضا گلپایگانی، شیخ مهدی مازندرانی، میرزا علی آقا شیرازی، مهدی حائری یزدی، عبدالنبّی عراقی بودند.
مهاجرت به نجف
سید محمدعلی در ۱۳۳۳ خورشیدی و به توصیه مرتضی حائری یزدی برای ادامه تحصیل در حوزه علمیه به نجف مهاجرت کرد. وی در آنجا نزد اساتید مطرح همچون سید محسن حکیم، سید عبدالهادی شیرازی، سید محمود شاهرودی، سید ابوالقاسم خوئی و ... تحصیل کرد و بعد از مدتی به تدریس دروس خارج مشغول شد. در همین زمان سیدموسی صدر هم در نجف بود و با سیدمحمد علی هم مباحثه بودند.
وی پس از سال ها حضور در نجف سرانجام در ۱۳۵۳ خورشیدی به اصفهان بازگشت و در ۱۳۶۷ خورشیدی به قم رفت.
کلاس تفسیر قرآن
آیت الله موحد ابطحی در دهه ۶۰ خورشیدی روزهای جمعه هر هفته در اصفهان در منزل خود در خیابان هاتف به تفسیر قرآن برای طلاب، روحانیون، دانشگاهیان و… می‌پرداخت. این درس تفسیر معمولاً بیش از ۲ ساعت طول می کشید.
آثار و تالیفات
این مرجع تقلید علاوه بر تدریس در حوزه، تالیف متون نیز بسیار پر کار بود. به گونه ای که از او ۱۴۵ عنوان کتاب در علوم تفسیر و فقه، اصول و رجال، حدیث، تاریخ، کلام و فلسفه و دیگر مسایل اسلامی بر جای مانده و بنا به گفته فرزندانش شماره دست‌نویس‌های وی به بیش از ۷۰۰ عدد می‌رسد.
از جمله مهمترین کتاب های وی عبارتند از:
- بررسی و نقد و تحلیل پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: در ۱۳۵ صفحه در ۱۳۵۸ خورشیدی در اصفهان منتشر شد که با توجه به تاریخ انتشار این کتاب، نخستین و جامع ترین نقد و بررسی پیش‌نویس قانون اساسی ایران است. مقدمه ۱۱ صفحه‌ای آن شامل ۱۱ نکته مهم در هدف مردم از تشکیل دولت و نظام، دوام قانون و نظام، فرق قوانین تجربی و فطری، نحوه انتخاب نظام توسط مردم، نظام توحیدی و فطری، ویژگی‌های انقلاب ایران، مبنای قانون اساسی، افراد صلاحیتدار برای وضع قانون، معیار مردود شدن نظام و قانون است.
- تاریخ آل زراره: به زبان عربی و مشتمل بر معرفی اعضای خاندان آل زراره، به‌همراه شرح حال هریک از آنان است. این کتاب یک جلدی، با مقدمه کوتاهی از مؤلف شروع شده و در پی آن سلسله خاندان آل زراره از سنسن آغاز گردیده، سپس اصحاب هریک از ائمه از این خاندان تا امام زمان(عج) را برمی‌شمرد و آنها را معرفی می‌کند.
- تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال: در ۵ جلد به چاپ رسیده و ۵ جلد آن هنوز چاپ نشده‌است. جلد اول و دوم آن در نجف و قبل از کتاب معجم رجال حدیث و تفصیل طبقات رواه نوشته سید ابوالقاسم خوئی به چاپ رسیده‌است. به گفته یکی از محققان، با نوشتن کتاب تهذیب المقال کاری بس عظیم عرضه شده‌است. بحث‌های جالب و ابتکاری فراوانی دارد. همه صفحات کتاب مشتمل بر تحقیقات ارزنده رجالی است که هیچ عالم رجالی خود را مستغنی از آن نخواهد یافت و از منابع تاریخی و رجالی اهل سنت به خوبی و به‌طور گسترده استفاده شده‌است.
درگذشت
سرانجام این عالم دینی در ۲۹ شهریور ۱۳۸۱خورشیدی در تهران چشم از جهان فروبست. پیکر او در تهران تشییع شد و در قم در حسینیه خوشان به خاک سپرده شد.