به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، روابط ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی همواره مثبت و در مسیر تعامل بوده است. برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی بازرسی شده‌ترین برنامه هسته‌ای در دنیا است. آژانس همواره در جریان اقدامات ایران در زمینه هسته‌ای بوده و جمهوری اسلامی بیشترین همکاری را با آژانس داشته است. این در حالی است که این نهاد فنی و تخصصی در مقاطعی تحت فشار برخی از کشورها در معرض سیاسی کاری قرار گرفته است.
شصت و پنجمین کنفرانس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روز دوشنبه ۲۹ شهریور به مدت دو روز، در وین پایتخت اتریش آغاز شد.
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی که به وین سفر کرده است، در نخستین روز این کنفرانس در سخنانی وظیفه آژانس را یاری رساندن بدون تبعیض به کشورهای عضو، در توسعه بهره برداری صلح آمیز از انرژی هسته ای دانست.
رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه برجام نمونه حسن نیت ایران است، گفت: آمریکا با یکجانبه گرایی مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض و از آن خارج شده است. رییس سازمان انرژی اتمی، با بیان اینکه سیاست به اصطلاح فشار حداکثری به شکست انجامید، گفت: دولت آمریکا راهی غیر از ترک اعتیاد خود به تحریم‌های یکجانبه و احترام به قوانین بین المللی ندارد.
اسلامی تصریح کرد: ایالات متحده باید سیاست‌های غلط خود را اصلاح کرده و در ابتدا همه تحریم‌ها را به شیوه‌ای عملی، موثر و قابل راستی آزمایی لغو کند.
وی همچنین گفت: آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اعلام کرده‌اند که دولت خواهان مذاکرات نتیجه محور، با هدف برداشته شدن فشارها و تحریم‌های ناعادلانه علیه ملت ایران است. این اظهارات از جهاتی پاسخ به ابراز نگرانی مدیر کل‌آژانس بین المللی انرژی اتمی درآغاز کنفرانس است. گروسی در آغاز کنفرانس در بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی از برخی تصمیمات جمهوری اسلامی اعلام کرد که مسائل مهمی را در خصوص برنامه هسته‌ای ایران باید پیگیری کند.
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اضافه کرد: امیدوارم که به زودی به تهران سفر کنم تا به این مسائل بپردازم و به جهان اطمینان لازم داده شود که در خصوص برنامه هسته‌ای ایران جای نگرانی نیست و راه برای سایر تلاش‌های دیپلماتیک لازم در راستای رسیدن به شرایط قابل قبول باز شود.
بعد از شکست دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا و روی کارآمدن دولت دموکرات بایدن انتظار می‌رفت آمریکا سیاست های یکجانبه گرایانه ترامپ را کنار بگذارد و دولت بایدن به میراث دولت باراک اوباما که برجام را امضا کرده بود پایبند باشد و گام‌های عملی در احیای برجام و بازگشت به تعهدات آمریکا بردارد با این حال این دولت هم کماکان به دنبال این است مسیر غلط دولت ترامپ را طی کند.
اسلامی در ادامه سخنرانی خود با انتقاد از رویکرد آژانس گفت که ایران همواره با آژانس همکاری کرده و لازم است که آژانس از سیاسی کاری بپرهیزد و استقلال، بی‌طرفی و حرفه‌ای بودن خود را حفظ کند.
رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان با اشاره به قطعنامه مصوب کنفرانس عمومی افزود: حمله به تاسیسات هسته‌ای که برای اهداف صلح آمیز استفاده می‌شود، مغایر با قوانین بین‌المللی است متأسفانه بی‌عملی سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی در برخورد با اقدامات تروریستی علیه تاسیسات صلح آمیز هسته ای، متجاوزان را تشویق کرده است.
اسلامی ضمن ابراز نگرانی از برنامه هسته‌ای مخفی نظامی رژیم صهیونیستی، اقدامات تروریستی این رژیم علیه تأسیسات صلح آمیز هسته‌ای و ترور دانشمندان هسته‌ای را به خطر انداختن ثبات و امنیت منطقه و یکپارچگی و اعتبار NPT و آژانس دانست.
طی یکی دو سال گذشته صنعت هسته ای ایران با اقدامات خرابکارانه رژیم صهیونیستی مواجه بوده است. آژانس در مورد اقدامات تروریستی رژیم صهیونیستی مانند ترور دانشمندان و خراب‌کاری در تاسیسات ایران تنها به اعلام مواضع دیپلماتیک بسنده کرده و حتی این اقدامات تروریستی را محکوم نکرد. در حالی که مطابق اساس‌نامه آژانس، این نهاد بین‌المللی علاوه بر وظیفه نظارتی خود، موظف است از ظرفیت‌های خود برای صیانت از داشته‌های هسته ای اعضاء اقدام کرده و خدشه به آنها را پیگیری کند.
گفتنی است که در حاشیه شصت و پنجمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محمد اسلامی با رافائل گروسی و الکسی لیخاچیوف رئیس شرکت دولتی روس اتم به‌طور جداگانه دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان درباره دیدار با مدیر کل آژانس گفت: ملاقات با مدیر کل آژانس در امتداد و پیرو بازدید ایشان و مذاکرات و گفت‌وگوهای تهران بود. ما تاکید کردیم که هیچ انحرافی در برنامه هسته‌ای نداریم و باید با رفتار حرفه ای و فنی و به دور از نفوذهای سیاسی، روابط ایران و آژانس مبتنی بر قوانین و مقررات تسهیل و تسریع شود.
اسلامی همچنین دیدار خود با هیئت روسی به ریاست لیخاچیوف را خوب، سازنده و دوستانه توصیف کرد. وی با اشاره به اهمیت تولید برق هسته‌ای برای جمهوری اسلامی ایران گفت: در سفری که در آینده به مسکو خواهیم داشت در خصوص نحوه تعامل و سرعت بخشیدن در پیشرفت واحدهای جدید نیروگاه بوشهر صحبت خواهیم کرد.
گروسی نیز پس از دیدار با اسلامی در توییتر خود نوشت: از اینکه از محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در نشست کنفرانس عمومی آژانس استقبال کردم، خرسند هستم تا به تقویت بیانیه مشترکی که اخیرا در تهران به دست آمد، بپردازیم. اکنون کارهایی داریم که باید با یکدیگر انجام دهیم.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان های بین المللی در وین در تایید سخنرانی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در نشست آژانس در توییتر نوشت: ما صادقانه امیدواریم که ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به روابط ثمربخش خود همانند زمانی که این روابط به طور منفی تحت تاثیر سیاست فشار حداکثری آمریکا قرار نگرفته بود، بازگردند و آن را توسعه دهند. اولیانوف با بازنشر توئیت گروسی نوشت: تمام مسائل باقیمانده می‌تواند و باید از طریق همکاری بر مبنای رویه‌های استاندارد حل وفصل شود.
گذشته از این، اظهارات و ادعاهای عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان هم در این کنفرانس با واکنش قاطع نماینده ایران مواجه شد. عبدالعزیز بن سلمان در سخنانی با بیان اینکه عربستان نسبت به عدم پایبندی ایران به توافقات بین المللی نگران است، مدعی شد عدم شفافیت تهران در تعامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی تهدیدی برای ممانعت از اشاعه سلاح کشتار جمعی است.
خدایار روزبهانی رایزن سیاسی ایران در پاسخ به این ادعاها تاکید کرد که پنهانکاری عربستان در فعالیت‌های هسته ای کل رژیم پادمانی و عدم اشاعه ای را تضعیف می‌کند.
وی اضافه کرد: عربستان در حالی به برنامه هسته ای ایران می‌پردازد که این کشور هنوز نسخه قدیمی "پروتکل مقادیر کوچک" را اجرا می کند و در نتیجه، از نظارت و راستی آزمایی جامع برنامه هسته ای خود توسط آژانس جلوگیری می کند.
به گفته این دیپلمات کشورمان ریاض، موافقتنامه جامع پادمان را به طور کامل اجرا نمی کند، بنابراین، اجازه حداقلی به آژانس برای انجام راستی آزمایی های لازم از سوی عربستان ارائه نمی‌شود.
با توجه به اینکه دبیرخانه آژانس چندین بار از عربستان خواسته است تا پروتکل مقادیر کوچک را لغو کند، باید در نظر داشت که عدم اجرای پادمان های آژانس در کنار لغو پروتکل مقادیر کوچک، می‌تواند به عربستان اجازه دهد برخی فعالیت‌های هسته‌ای خود را از چشم بازرسان آژانس مخفی کند، که این امر نیز کل رژیم پادمانی و عدم اشاعه‌ای را تضعیف می کند.
جمهوری اسلامی با وجود تعهد پذیری و همکاری همه جانبه در طول سال‌ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی به مطالبات غیرمعقول و یک طرفه تن نخواهد داد. ایران انتظار دارد آژانس به ماموریت و وظیفه خود عمل کند و با حفظ استقلال به ماموریت خود را ادامه دهد تا آسیب بیشتری به برجام و نیز جایگاه این نهاد وارد نشود.