سقوط از درختان بلند گردو در مناطق مختلف خراسان شمالی در این روزها به دغدغه‌ای برای باغداران این خطه تبدیل شده است، وقتی گردو چینی باعث نقص عضو و مرگ می‌شود.
مادر خانواده نگران و دغدغه مند است، چند کارگر را برای گردو چینی بیمه کرده است و با اصرار می گوید که از کلاه ایمنی و طناب برای محافظت در حین چیدن محصول استفاده کنید.
یکی از گردو چینان از استفاده از طناب ناراضی است و می گوید نمی توانم بر روی درخت حرکت کنم و گردو تکان بدهم، اما با اصرار کشاورز اینکار را انجام می دهد.
این زن که پسر بزرگش در اثر گردو تکانی سال ها خانه نشین شده است در فصل چیدن گردو دوباره دغدغه مند می شود که نکند فرزندانش و یا کارگر گردو چین از روی درخت سقوط کند.
این روزها که فصل چیدن درخت گردو و آنهم زودهنگام است بسیاری از باغداران نگران سقوط خود و کارگران هستند اما هم اینک چاره ای جزء جمع آوری محصول ندارند، سال ها برای به بار نشستن درختان گردو زحمت کشیده اند و هم اکنون فصل برداشت محصول از درخت های تنومند است.
یکی از کشاورزان روستای طراقی کرد در بجنورد گفت: هر ساله در فصل چیدن گردو بسیار نگران هستم زیرا جمع آوری محصول درختان گردو که دارای جثه ای بسیار بزرگی هستند بسیار سخت و خطرآفرین هستند.
محمد کریم یاران افزود: بارها از روی درخت گردو سقوط کرده ام با وجود اینکه برای کارگرانم نیز استفاده از طناب را بارها تذکر می دهم اما آنان مانع کار می دانند چرا که تکان دادن گردو با در دست داشتن چوبی بلند بسیار سخت است.
سقوط ۴۵ نفر از درخت گردو
رییس سازمان اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت: از ابتدای شهریورماه سال جاری تاکنون ۴۵ مورد سقوط از درخت گردو گزارش شده است که ۴۴ مورد آن توسط پرسنل اورژانس به بیمارستان انتقال داده شده است.
تقی دولت آبادی با بیان اینکه هرساله در فصل چیدن گردو شاهد مصدومیت‌های گردو چینان هستیم افزود: متاسفانه سقوط از درخت گردو یکی از حوادث پرتکرار در سال‌های اخیر در ماه‌های شهریور و مهر است.
وی ادامه داد: باغداران در زمان جمع آوری گردو از کارگران متخصص در این زمینه استفاده نمی کنند و به دلیل مبتدی بودن کارگر در زمان جمع آوری گردو متاسفانه شاهد بروز آسیب‌های ناگواری به افرادی هستیم که در حین گردو چینی از درختان گردو با ارتفاع زیاد به پایین سقوط کرده اند.
وی اظهار داشت: چیدن گردو بدون در نظر گرفتن شرایط حرفه‌ای و ایمنی با حضور افراد غیر متخصص انجام می‌شود که در بسیاری از موارد شاهد شکستن دست و پا و آسیب‌های نخاعی تا مرگ در برخی موارد بوده ایم.
دولت آبادی با بیان اینکه افرادی که دچار سابقه فشار خون و دیابت هستند باید بیشتر مراقب حوادث مشابه در زمان چیدن گردو باشند، اضافه کرد: افرادی که سابقه مصرف داروهای فشار خون، مغز و اعصاب و یا دیابت دارند از رفتن به بالای درخت خودداری کنند.
وی گفت: استفاده از کلاه ایمنی، کفش مناسب، کمربند مهاری و تجهیزات و نردبان‌های مناسب، شدت حوادث احتمالی را کاهش می‌دهد.
جثه بزرگ درختان گردوی خراسان شمالی
مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: گردو های بومی استان دارای جثه ای بزرگ هستند که بعد از ۱۷ تا ۱۸ سال اقتصادی می شوند که در فصل چیدن محصول خطرات زیادی دارد.
مهندس محمدعلی شریکیان افزود: بیشتر باغ‌های گردوی استان با منشا بذری است که مشکلات عمده‌ای نظیر ناهمرسی گل‌ها، سختی عملیات داشت و برداشت، نبود امکان برداشت مکانیزه و عملکرد پایین محصول را دارد.
وی با بیان اینکه گردوهای استان بیشتر به شکل توده و بومی است گفت: این گردو ها نیاز به جایگزینی و اصلاح دارند.
وی از بهره برداران خواست تا گردوی پیوندی را جایگزین درختان با بهره وری کم کنند و اظهار داشت: در این زمینه کلاس‌های آموزشی نیز برای بهره برداران و کارشناسان گذاشته شده است، ارتفاع گردوی پیوندی از گردوی های بومی بسیار کوچکتر است که برداشت محصول به راحتی انجام می شود.
شریکیان با بیان اینکه یکی دیگر از روش‌های اصلاح و نوسازی باغ‌های گردو سرشاخه کاری است گفت: در این عملیات گردو هایی که محصول کم دارند یا مغزهای آنان سفید نیست و مقاومت به سرما ندارند سرشاخه‌های آنان با عمل پیوند اصلاح خواهد شد.
وی اظهار داشت: عملکرد برداشت محصول در باغ های سنتی در واحد سطح دو تن است که عملکرد باغ های گردوی پیوندی پنج تا ۶ تن است.
وی گفت: تاخیر در گل دهی و فرار از سرمای دیررس بهاره، هم رسی، امکان برداشت مکانیزه، افزایش کمی و کیفی تولید از مهم‌ترین خصوصیات مطلوب ارقام تجاری گردوی پیوندی است که کارشناسان حوزه کشاورزی به کشت این نهال ها تاکید دارند.
مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: این استان در چهار سال متوالی اقدام به کشت گردوی پیوندی به صورت الگویی کرده است که در سال اول هزار اصله نهال، در سال دوم ۱۰ هزار اصله نهال اما امسال کشت این محصول تجاری به ۱۰ برابر افزایش یافته است.
شریکیان افزود: هم اینک نهال های تولیدی نهالستان های این استان علاوه بر استفاده در اراضی کشاورزی این خطه به سایر استان ها نیز حمل می شود، برخی از بهره برداران نیز گردوی پیوندی را در گلخانه ها ایجاد کرده اند.
وی گفت: خراسان شمالی دومین استان در شرق کشور است که تولید نهال گردوی پیوندی دارد، هم اینک پس از آذربایجان غربی و همدان که قطب گردو هستند، نهال های گردوی پیوندی در این خطه تولید می شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی افزود: نهال گردوی پیوندی به منظور اصلاح و نوسازی باغ های گردوی سنتی، افزایش بهره وری و بهبود کمی و کیفی محصول، با بهره گیری از دانش فنی مرکز تحقیقات کشاورزی، نهال گردوی پیوندی در استان تولید شده است.
شریکیان گفت: اصلاح و نوسازی باغ‌های گردو با هدف افزایش کمی و کیفی تولید و افزایش بهره وری از نهاده‌های تولید یکی از برنامه های در بخش باغبانی است، در این راستا در چهار سال گذشته باغ‌های الگویی گردوی پیوندی با ارقام چندلر، روند، فرنور، فرانکت، رنت، هاتلی، کاسپین و دماوند توسعه یافته است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی افزود: ارقام جدید به عنوان گردوهای پیوندی در استان کشت و توسعه یافته که از نظر جثه کوچک اما پر محصول است.
وی با بیان اینکه گردوهای استان بیشتر به شکل توده و بومی است گفت: این گردو ها نیاز به جایگزینی و اصلاح دارند، به صورت بومی این گونه ها کاغذی، سنگی، آمیخته خراسانی نامگذاری شده اند.
وی اظهار داشت: یکی دیگر از روش‌های اصلاح و نوسازی باغ‌های گردو سرشاخه کاری است که در این عملیات گردو هایی که محصول کم دارند یا مغزهای آنان سفید نیست و مقاومت به سرما ندارند سرشاخه‌های آنان با عمل پیوند اصلاح خواهد شد.
وی افزود: از گذشته تنها روش تکثیر و توسعه باغ‌های گردو کاشت مستقیم بذر در خاک بوده است که در این روش قسمت عمده‌ای از صفات مطلوب پایه مادری نظیر مقاومت به سرما، باردهی بالا، نسبت بالای مغز به پوست، سفیدی مغز، نازکی پوست به نهال جدید حاصل از رویش بذر انتقال نمی‌یافت، بنابراین باغ‌های توسعه یافته با منشا بذری برای ساخت باغ‌های تجاری و یکپارچه توجیه اقتصادی ندارد.
شریکیان بر اصلاح و نوسازی باغات گردوی این استان به روش سرشاخه کاری با ژنوتیپ ها و ارقام برتر نظیر چندلر، هارتلی، فرانکت، فرنو، جمال، بی ۲۱، زد ۵۳ تاکید کرد و افزود: این طرح یکی از برنامه های اقتصاد مقاومتی در حوزه باغبانی است که باعث بهبود کمی و کیفی محصول گردو می شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی افزود: ۶.۵ درصد باغ‌های این استان و ۲ درصد تولید مربوط به گردو است.
وی گفت: درختان کهن گردو در صورتی که به آفت و کرم خراط مبتلا شوند باید قطع شوند، شاخه های این درختان شکننده خواهند شد که علت خیلی از افتادن ها از درخت گردو نیز، آلوده بودن درختان به کرم خراط است.
وی توضیح داد: کرم خراط چوب را از داخل خورده و دچار پوسیدگی می کند اما ظاهر شاخه نشانی از بیماری و یا شکستگی وجود ندارد از این رو این شاخه ها که تحمل وزن فرد را ندارد می شکند.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: هم اکنون برداشت گردو از سطح سه هزار و ۷۳ هکتار باغ استان آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود چهار هزار تن محصول برداشت شود.
از ۷۶ نوع محصول تولیدی بخش کشاورزی این استان ۲۹ گونه آن باغی است که حجم سالانه تولید آن به تا حدود ۳۰۰ هزار تن می رسد که امسال تولیدات محصول باغی استان با ۵۰ هزار تن کاهش مواجه است.
خراسان شمالی با جمعیت بیش از ۸۶۳ هزار نفر ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که از این سطح ۳۰۰ هزار هکتار کشتزار است و بیش از ۸۰ هزار بهره بردار بخش کشاورزی در این حوزه فعالیت می‌کنند، این استان بیشترین شاغل در بخش کشاورزی را دارد.