همنشینی دو مناسبت تقویمی امسال (اربعین حسینی و هفته دفاع مقدس) در کنار آغاز چرخه حرکت و تولید اجرای آثار نمایشی بعد از قریب به دو ماه تعطیلی فعالیت‌های تئاتری به سبب استمرار موج ویروس کرونا و سویه پنجم آن (دلتا) باعث شد تا هنرمندان تئاتر با تجربه سال گذشته برای این دو مناسبت تقویمی مهم ملی و مذهبی، با اتکا بر ویژگی‌های نمایش‌های محیطی، میدانی و خیابانی که فصل مشترک اجرای آنها در فضای باز است، در کنار کاهش شیب ابتلا و تسریع واکسیناسیون و همچنین رعایت حداکثری شیوه‌نامه‌های بهداشتی با دستاین پُر به میدان و استقبال مخاطبان بیایند.
همزمان با هفته دفاع مقدس، اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی ایران در قالب جشنواره تئاتر صاحبدلان و همایش تئاتر خیابانی دفاع مقدس برای گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس و بازتاب فصلی دیگر از یادگارهای ماندگار آن هشت سال پُر افتخار، برنامه‌های نمایشی متعددی را در نظر گرفته و در قالب رویدادها و آثار نمایشی مختلف به مخاطبان بی شمار این دو مناسبت ارائه کرده است.
در ادامه مروری به تلاش‌های انجام شده خانواده تئاتر و مسئولان و دست‌اندرکاران این هنر در رابطه با برگزاری رویدادهای نمایشی با محوریت حماسه‌سازی هشت سال دفاع مقدس خواهیم داشت.
همایش نمایش خیابانی ویژه هفته دفاع مقدس در تهران
همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس همایشِ نمایش خیابانی ویژه هفته دفاع مقدس در شهرستان‌های استان تهران با ۱۸ اثر نمایشی به همت انجمن هنرهای نمایشی استان تهران و حمایت کانون تخصصی تئاتر خیابانی در شهرستان‌های این استان آغاز شد.
این ۱۸ اثر نمایش خیابانی با موضوع دفاع مقدس توسط ۱۸ گروه تئاتر در همایش نمایش ویژه هفته دفاع مقدس طی هفته دفاع مقدس در شهرستان‌های استان تهران اجرا می‌شود.
بر اساس اعلام اداره کل هنرهای نمایشی در روزهای اخیر نمایش‌های خیابانی دیده‌بان به نویسندگی محمد قربانی و کارگردانی رضا تاجیک در شهرستان ورامین، دقیقه ۹۰ به نویسندگی و کارگردانی رضا محمدیان در شهرستان پیشوا، فرکانس به نویسندگی و کارگردانی میثم رمضانی در شهرستان قرچک (پارک ولایت)، مین به نویسندگی فاطمه زارع زاده و کارگردانی جواد میرزایی در اسلامشهر (بوستان شهدا)، خوب، بد، زشت به نویسندگی ابوالفضل حاج علیخانی و کارگردانی حامد بدخشی در بهارستان، هنوز ادامه دارد به نویسندگی قیصر امین‌پور و کارگردانی حسین ناصری در دماوند، قرعه به نویسندگی محمدتقی رودگر و کارگردانی میثم تفرشی در ورامین، مرد میدان به نویسندگی و کارگردانی رضا نجاری و امیرحسین شجاعی جم در قرچک (گلزار شهدا)، یه نامه به نویسندگی و کارگردانی حسین قاسمی در پیشوا (جلیل آباد)، قرعه به نویسندگی و کارگردانی مهدی روزبهانی در شهرری، یحیی به نویسندگی و کارگردانی کاوه مالکی در اسلامشهر (بوستان توحید)، آخرین تصویر به نویسندگی مجید قربانی و کارگردانی احمد استیری در شهرری، طوبی به نویسندگی هادی آقابابایی و کارگردانی زهرا هداوند خانی در ورامین، اجباری به نویسندگی ترگل آقایی و کارگردانی مریم صبوری در اسلامشهر (بوستان مهستان)، فرمانده به نویسندگی و کارگردانی احمد صدقی در اسلامشهر (باغ فیض)، سلام سردار به نویسندگی و کارگردانی سیدامیر حسینی در شهر قدس، ایستاده‌ایم به نویسندگی و کارگردانی امیرعلی بدلی در شهرستان قرچک (پارک ولایت) و به دنبال یونس به نویسندگی حسن شکری و کارگردانی مریم مهربان در اسلامشهر (بوستان شهید ندایی) در این همایش حضور دارند.
چهار نمایش دیده‌بان، دقیقه ۹۰، فرکانس و مین در روز جمعه دوم مهر ماه، هفت نمایش خوب بد زشت، هنوز ادامه دارد، قرعه، مرد میدان، یه نامه، قرعه و یحیی در رور شنبه سوم مهر ماه، سه نمایش آخرین تصویر، طوبی و اجباری در روز یکشنبه چهارم مهر ماه، نمایش فرمانده در روز دوشنبه پنجم مهر ماه و سه نمایش سلام سردار، ایستاده‌ایم و به دنبال یونس در روز سه‌شنبه ششم مهر ماه در مکان‌های اشاره شده در سطور فوق اجرا می‌شود.
به این ترتیب آثار حاضر در این رویداد نمایشی از تاریخ ۳۱ شهریور تا ۶ مهرماه سال ۱۴۰۰ در محوطه مجموعه تئاتر شهر ،پارک‌ها و بوستان‌ها و میادین شهرستان‌های استان تهران برای شهروندان اجرا می‌شود.
همایش نمایش خیابانی ویژه هفته دفاع مقدس در سایر استان‌ها
اجرای نمایش‌های خیابانی ویژه هفته دفاع مقدس تنها محدود به استان تهران نبود و در استان‌های دیگر کشور نیز نیز انجام شد.
۴۰ گروه نمایشی به اجرای ۴۵ نمایش گوناگون با ۱۳۵ اجرا در نقاط مختلف ایران، آثاری را مرتبط با اربعین و جنگ به مناسبت فرا رسیدن هفته دفاع مقدس و همزمان با ایام اربعین در معرض دید تماشاچیان تئاتر قرار دادند.
این نمایش‌ها توسط کانون تئاتر خیابانی اداره کل هنرهای نمایشی و برنامه‌ریزی و همکاری با انجمن هنرهای نمایشی ایران و استان‌های تهران، کردستان، کرمانشاه، ایلام و منطقه آزاد اروند (شهرهای خرمشهر و آبادان) به مناسبت فرا رسیدن هفته دفاع مقدس و همزمان با ایام اربعین حسینی در استان ها و شهرهای یاد شده اجرا شد.
استان تهران با ۱۸ اثر نمایشی، استان کردستان با ٥ اثر نمایشی، استان کرمانشاه با ٧ اثر نمایشی، استان ایلام با ۸ اثر نمایشی و منطقه آزاد اروند با ٧ اثر نمایشی در این رویداد نمایشی شرکت کردند.
مکان اجرای این آثار نمایشی در شهر تهران محوطه مجموعه تئاتر شهر و میدان منیریه را در بر می‌گرفت. در شهرستان‌های ورامین، دماوند، پیشوا، بهارستان، شهر ری، شهر قدس، قرچک و استان‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام و منطقه آزاد اروند نیز اجرای آثار نمایشی در بوستان‌ها، گلزارهای شهدا و مناطق عملیاتی انجام شد.
رزم‌نمایش «معبر»، بزرگترین نمایش میدانی کشور
رزم‌نمایش معبر از جمله آثاری بود که از ۲۶ شهریور ماه امسال اجرای خود را در بوستان ولایت تهران آغاز کرد و قرار است اجرای آن تا ۱۰ مهر ماه ادامه یابد. این نمایش میدانی به کارگردانی محمدمهدی پریزاد و توسط گروه جهادی فکه با حضور ۱۰۰بازیگر اصلی و فرعی و ۵۰ نفر از عوامل تولید و پشت صحنه این گروه ساخته شده است.
نمایش میدانی معبر در مساحتی به وسعت ۳۰ هکتار به صورت رزم‌نمایش اجرا می‌شود و در هشت یادمان پی در پی با پیاده روی در مسیر دو کیلومتری توسط عوامل تولید نمایش و مخاطبان آن روایت می‌شود.
یادمان‌های اجرا شده در این اثر نمایشی به ترتیب اعزام به جنگ، گذر از میدان مین، حضور در میدان نبرد و کانال نفررو، ورود به کانال کمیل، حضور در هور، رسیدن به پل شناور خیبر، به تصویر کشیدن بیمارستان صحرایی و نخلستان را در بر می‌گیرد که مخاطبان این اثر در تمام آنها حضور دارند و می‌توانند از نزدیک نظاره‌گر حوادث جنگ تحمیلی و حماسه افراد دخیل در آن که توسط گروه بازیگران اجرا می‌شود، باشند.
پا به پای روایت‌های جنگ تحمیلی در خوانش نمایشنامه‌های دفاع مقدس
از دیگر برنامه‌های مرتبط با هنرهای نمایشی که به مناسبت هفته دفاع مقدس تدارک دیده شده رویداد نمایشی خوانش پایداری است. رخدادی که از ۳۱ شهریور ماه تا هفتم مهر ماه امسال در پردیس تئاتر تهران برگزار می‌شود.
برنامه خوانش پایداری که در بازه زمانی مذکور هر روز از ساعت ۱۹ تا ۲۰:۳۰ برگزار می‌شود، از دو بخش مجزا تشکیل شده است که نمایشنامه‌خوانی و گفت‌وگو با هنرمندان و صاحب‌نظران عرصه تئاتر دفاع مقدس و مقاومت را در بر می‌گیرد.
نمایش قصه‌ای از دل خاک از جمله آثار نمایشی اجرا شده در این رویداد نمایشی بود که تعدادی از هنرمندان مرکز تولید تئاتر، معاونت تولید، معاونت فرهنگی و کانون پرورش فکری استان تهران آن را به نویسندگی محمود تیموری و کارگردانی سعید زین‌العابدینی به روی صحنه بردند.
داستان این نمایش که مخاطبان اصلی آن را کودکان تشکیل داده‌اند روایتگر شرح حال موش کوچکی است که همراه با پدر و مادر خود در لانه‌ای اطراف منطقه جنگی و مین‌گذاری شده زندگی می‌کند. این موش کوچک که موشی نامیده می‌شود در روز تولد خود یک کلاه و پوتین از طرف پدر و مادرش و آقای همسایه هدیه می‌گیرد؛ اما خیلی زود در می‌یابد که این هدایا از منطقه مین‌گذاری شده اطراف لانه آنها جمع آوری شده است.
آغاز فعالیت دوباره تئاترشهر با نمایش دفاع مقدسی «تنها»
نمایش تنها به کارگردانی علیرضا معروفی که سال گذشته در رویدادهای هنری مختلفی نظیر جشنواره تئاتر مقاومت و جشنواره تئاتر فجر حضور داشت نیز از جمله آثاری است که با آغاز هفته دفاع مقدس و از سر گرفتن فعالیت‌های مجموعه تئاتر شهر بار دیگر به صحنه رفته است.
نمایش تنها که این بار در تالار سایه اجرا شده است در روزهای چهارم و پنجم مهر ماه برای احترام به روز اربعین اجرا نمی‌شود و پس از آن حضور در تالار سایه را از سر می‌گیرد.
دست پُر انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس با دومین جایزه سرو
همزمان با ایام هفته دفاع مقدس شاهد برپایی دومین دوره از جایزه سرو بودیم. جایزه سرو که به همت انجمن تئاتر اقلاب و دفاع مقدس برگزار می‌شود، امسال میزبان آثار مختلف مرتبط با هنرهای نمایشی نظیر تئاتر تلویزیونی، پایان نامه، مقاله، کتاب‌های پژوهشی و نمایشنامه بود و به تجلیل از فعالان عرصه تئاتر انقلاب و دفاع مقدس اختصاص داشت. این همایش در طول هفته دفاع مقدس برگزیدگان خود را معرفی و از آنها تقدیر کرد.
برگزاری یادواره نمایشی راویان فتح و ویژه برنامه راویان مقاومت
یکی از رویدادهای نمایشی مرتبط با هفته دفاع مقدس که در طول این هفته از تاریخ اول تا سوم مهر ماه امسال در منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد تهران برگزار شد یادواره نمایشی راویان فتح نام داشت.
در طول برگزاری این رویداد نمایشی که در مکان‌هایی نظیر گذر فرهنگ، بوستان آب و آتش و پل طبیعت برگزار شد، نمایش bell۲۱۴ به نویسندگی و کارگردانی مصطفی کولیوندی، نمایش هر وجب از این خاک به نویسندگی و کارگردانی سامان شکیبا و نمایش زخمداران به نویسندگی و کارگردانی حسنا قبادی به صورت عمومی برای علاقه‌مندان تئاتر اجرا شد.
ویژه برنامه راویان مقاومت نیز یک رویداد نمایشی مبتنی بر اجرای تئاتر خیابانی بود که در قالب آن ۴۵ نمایش مختلف در طول هفته دفاع مقدس در تهران اجرا شد.
این ویژه برنامه نمایشی با تلاش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و به همت مدیریت فرهنگی هنری منطقه ۵ (فرهنگ‌سرای فردوس) در قالب اجرای ۴۵ نمایش میدانی از تاریخ ۳۱ شهریور ماه تا ۶ مهر ماه در سطح شهر تهران برگزار شد.
یکی از آثار نمایشی اجرا شده در این رویداد نمایشی آخرین تصویر نام داشت که به نویسندگی مجید قربانی و کارگردانی احمد استیری در طول هفته دفاع مقدس در مناطق مختلف استان تهران اجرا شد. این نمایش میدانی که از حضور دو بازیگر بهره می‌برد به روایت زندگی یکی از عکاسان دوران دفاع مقدس می‌پردازد که بر اثر حادثه‌ای در آن دوران توان خود را در زمینه عکاسی از دست می دهد و پس از آن به پیشنهاد پزشک معالج خود سعی می‌کند مهارت‌های عکاسی را دوباره باز یابد.
برگزاری هفتمین رپرتوار تئاتر خیابانی دفاع مقدس
هفتمین رپرتوار تئاتر خیابانی دفاع مقدس از دیگر رویدادهای نمایشی مرتبط با جنگ تحمیلی بود که همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس برگزار شد. این رویداد نمایشی امسال در قالب دو بخش اجرای تئاتر خیابانی و ویژه برگزار شد که بخش ویژه آن به ساخت آثار نمایشی بر اساس خاطرات یکی از آزادگان جنگ تحمیلی به نام علیرضا محمودی مظفر اختصاص داشت.
رپرتوار تئاتر خیابانی دفاع مقدس همان گونه که از نام آن بر می‌آید به حمایت از نمایش‌های میدانی با موضوع جنگ و مسائل مرتبط با آن اختصاص دارد و با همکاری حوزه هنری خراسان شمالی و اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس این استان برگزار می‌شود.