هفت مهر روز بزرگ‌مردانی از جنس تلاش و ایثار است، آنانی که برای نجات انسان‌ها و نشاندن لبخند بر لبان آنها شجاعانه به سوی شلعه‌های آتش می‌دوند.
تصور کنید که در خواب عمیقی هستید و ناگهان با صدای آژیر بلندی بیدار می‌شوید و بلافاصله و در کمتر از ۴۵ ثانیه با پوشیدن لباس‌های چند کیلویی باید خود را برای اطفای حریق به محل حادثه برسانید، چه استرسی به سیستم عصبی آتشنشان وارد می‌شود.
برای نجات جان انسان‌ها باید عاشق باشی و شجاع و آتش نشان‌ها همان انسان‌های عاشقی هستند که به رغم استرس‌زا و خطرناک بودن شغل‌شان به دل حادثه می‌زنند تا بتوانند ضمن حفاظت از جان انسان‌ها، به آنان زندگی دوباره ببخشند.
هفتمین روز از برگ ریزان پاییز؛ به عنوان روز ملی آتش نشانی و ایمنی نامگذاری شده است؛ سال ۱۳۵۹ درست در همین روز پالایشگاه آبادان در جنگ ایران و عراق از سوی دشمن مورد حمله هوایی قرار گرفت و پس از این اتفاق آتش نشانان برای اطفای حریق وارد عمل شده و در حین اطفای حریق بار دیگر پالایشگاه بمباران شد و تعداد زیادی از آتش نشانان در این حادثه شهید شدند، این روز با هدف ترویج ایمنی و پیشگیری از حوادث در کشور و هم چنین یادآوری ازخود گذشتگی‌های آتش‌نشانان میهن اسلامی در عرصه دفاع‌مقدس نامگذاری شده است.
از این رو طرح تعیین روز آتش‌نشانی و ایمنی در سال ۱۳۷۹ توسط ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش‌نشانی کشور پیشنهاد و توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تأیید شد.
بندرشهید رجایی به عنوان بزرگترین بندرتجاری نقش تعیین کننده ای را در سپهر اقتصادی کشور ایفا می کند . که این موضوع اهمیت استقرار تیم‌های متخصص و با تجربه آتش نشان را در این مجتمع بندری ضروری کرده است. از طرفی حجم عملیات و گستردگی بندر ضرورت نگاه ویژه به حوزه ایمنی وآتش نشانی را بیش از پیش نمایان ساخته است.
آتش نشانی شغلی است پرریسک اما نجات انسان‌های دیگر حس زیبایی است که آتش‌نشان‌ها به خوبی آن را درک می‌کنند؛ این جملات را یکی از آتش نشانان بندرشهید رجایی در گفت‌وگو با خبرنگار اداره ارتباطات و اطلاع رسانی بنادر هرمزگان عنوان کرد.
وی که بارها به عنوان آتش نشان نمونه بنادر انتخاب و معرفی شده است از شغلش به عنوان شغلی پراسترس،خطرناک اما در عین حال پاک و پر از عشق یاد می‌کند که با نجات جان یک انسان، حس و حال خاصی دارند؛ "تورج هیبت‌الله زاده"، معتقد است: این شغل و حرفه حساس با روحیات وی سازگار است.
شغل آتش‌نشانی را از چه سالی آغاز کردید و خانواده شما با این شغل راحت کنار آمده‌اند؟
هیبت‌الله زاده: فعالیتم در واحد آتش نشانی بندرشهید رجایی را از اول آذرماه سال ۷۸ آغاز کردم و برایم افتخار است که ارتباط آن با نجات جان انسان هاست.
همان‌طور که آتش نشانی شغل پراسترسی برای آتش نشان‌هاست و چون ما با حوادث سروکار داریم به تبع خانواده‌های ما نیز استرس خاص خود را دارند.
این شغل جزو مشاغل پرخطر در دنیاست،به مرور زمان پذیرش آن برای خانواده نیز عادی شده است حتی تنها فرزند من نیز به این شغل علاقه زیادی پیدا کرده است.
فکر می‌کنید فرزندتان هم شغل شما را برای آینده کاری خودش انتخاب کند؟
من یک فرزند پسر دارم، علاقه زیادی به آتش نشانی دارد اما اینکه در آینده بخواهد شغل من را انتخاب کند یا خیر بستگی به شرایط او در آینده خواهد داشت.
روز آتش نشان که می شود یک حس و غروری خاصی دارد که پدر من آتش نشان است، من فکر می‌کنم شغل آتش نشانی یک شغل عاشقانه است، زیرا آتش نشان‌ها با عشق کار می‌کنند.
چون محل زندگی من در شهرستان دیگری است و ۱۵ روز یکبار به منزل می‌روم اما در ژول خدمت یکبار فرزندم را به محل کارم آوردم، کارهای من را دیده است.
نسبت به سایر شغل‌ها ویژگی خاصی که شغل آتش نشانی دارد،چیست؟
آتش‌نشان‌های ما در تمامی شهرها و ارگان‌ها در ساعاتی که مردم در خواب هستند شبانه روز کار می‌کنند، از نگاه من آتش نشانی شغلی است که با انواع خطرات در ارتباط است، چون در هر عملیاتی که حضور پیدا می‌کنیم بعد از آن نمی دانیم چه اتفاقی ممکن است برای ما پیش آید .
و اینکه آتش نشان‌ها صبح به صبح باید خودروها و تجهیزات خود را چک کنند، زیرا آماده به کار بودن تجهیزات در حوزه ایمنی و آتش نشانی بسیار مهم است و اگر تجهیزات آماده نباشد هم جان افراد در خطر است و هم نمی توانند خدمات‌رسانی موثری داشته باشند،تمرین مکرر فعالیت‌ها یکی دیگر از کارهای جذاب آتش نشان‌هاست.
یکی از برنامه‌های جانبی بسیار خوبی که در سالهای قبل باعث شادابی و نشاط و ایجاد انگیزه در آتش نشان‌ها بود، برگزاری و حضور در مسابقات سراسری آتش نشانی بنادر کشور یا همان"مسابقات عملیاتی ورزشی آتش نشان‌ها"بود که متاسفانه این مسابقات که هر ساله در یکی از استانهای ساحلی برگزار می شد تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفت و درحال حاضر برگزار نمی‌شود.
این مسابقات برای ما آتش‌نشان‌ها از جذابیت و هیجان خاصی برخوردار می‌باشد چون یکی از نتایج مثبت برگزاری این مسابقات تشکیل ۱۳تیم آتشنشان بود که باعث، ایجاد رفقات و دوستی بین آتش‌نشان‌های صنایع و انتقال تجربیات به همدیگر، ایجاد شور و هیجان بین آتش‌نشان‌ها چه در سطح کشور و چه در سطح استان می‌شد که امیدواریم با رفع کامل همه گیری کرونا این مسابقات ادامه پیدا یابد.
در این سال‌ها در بندرشهید رجایی آیا خاطراتی دارید که هم برای خودتان و هم مردم جذاب باشد؟
برای یک آتشنشان شیرین‌ترین خاطره نجات جان یک انسان است؛ اینکه بتوانیم یک انسان را نجات دهیم و بعد از چندسال آن فرد تو را پیدا کرده و از زحمات شما قدردانی کند بسیار شیرین و لذت بخش خواهد بود.
چندین سال پیش در یک حادثه آتش‌سوزی در محوطه جنب باشگاه ملوانان بندر، آتش نشان‌های بندرشهید رجایی توانستند باعث نجات جان ۲ نفر شوند و سال ها بعد فرد نجات یافته در جستجوی یافتن یکی از همکاران آتش نشان‌ما بود تا از وی حضورا تشکر کند و آن لحظه برای همه همکاران ما لحظه بسیار زیبایی بود.
علی لندی؛ الگویی حماسه ساز برای آتش نشان‌هاست
زیباترین لحظه، لحظه‌ای است که آتش نشان جان یک انسان را نجات می‌دهد این لحظه‌ها قابل توصیف نیستند نه تنها نجات انسان‌ها که وقتی اموال و دارایی مردم در یک خانه یا مغازه‌ای توسط آتش نشان‌ها را سالم از دل حریق و شعله‌های آتش بیرون می‌کشیم و افراد خوشحال می‌شوند که دارایی‌شان در آتش نسوخته، برای ما هم مایه خوشحالی است.
اینجا اجازه بدهید از "علی لندی" نوجوان ایذه‌ای یاد کنم که با جرات و جسارت خود توانست باعث نجات جان دو نفر شود و در این راه متأسفانه جان خودش را از دست داد، به نظر من علی لندی کوچک ما می‌تواند هم الگویی خاطره‌ساز برای آتش نشان‌ها و هم ایجاد شجاعت و غیرت در نوجوانان و جوانان این کشور باشد.
به عنوان یک آتشنشان مهم‌ترین مولفه در کاهش خطرات احتمالی چیست؟
بازدید های مکرر در بندرشهید رجایی و شرکت‌های مستقر در بندر یکی از برنامه‌های روزانه آتش نشان‌های این بندر محسوب می‌شود و یکی از مولفه‌های مهم در کاهش حوادث در بندرشهید رجایی وجود همین گشت‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع حوادث می‌باشد .
بدون تردید "آموزش مکرر خاموش کننده‌ها" به کارکنان شاغل در بندرشهید رجایی هم درمحیط کار و هم منازل در جلوگیری از بسیاری از حوادث بزرگ از جمله حادثه‌ای مثل پلاسکو بسیار تعیین‌کننده می باشد.
گستره آموزش‌های ما محدود به کارکنان بندرشهید رجایی نیست، بلکه در سایر بنادر در شهرستان‌ها و بین صیادان و گردشگران نیز انجام می‌شود.
و سخن پایانی شما؟
به تمام همکاران آتش نشان این کشور روز ایمنی و آتش نشانی را تبریک می‌گویم و برای همه آنها آرزوی سلامتی و شادکامی دارم.
برای ما بسیار لذتبخش است که اثرگذاری و نتایج فعالیت‌ها و آموزش‌هایمان را در زندگی مردم را به عینه می بینیم، همه این‌ها باعث شده علاقه من به حرفه آتش نشانی بیش‌تر شود و با عشق به کارم ادامه بدهم.
ارج نهادن به جایگاه آتش نشانان به عنوان اسوه‌های ایثار و فداکاری است؛ هفتم مهر ماه" فرصتی است تا گل سپاس را تقدیم وجود انسان‌های پاک نهاد کنیم؛ ادامه گفت‌وگوی ما با "هوشنگ محمدرضایی" مسئول مرکزHSE و آتش نشانی بندر شهید رجایی بخوانید.
درحال حاضر مرکزHSE و آتش‌نشانی بندر شهید رجایی دارای چند ایستگاه و وظیفه ذاتی آن چیست؟
محمدرضایی: مرکزHSE و آتش‌نشانی بندر شهید رجایی از سالهای ۸۶ آغاز به کار کرده و امروز این حوزه با حضور آتشنشان باتجربه و توانمند در حال خدمت رسانی می باشد .
تمامی شرکت‌های تحت قرارداد بندرشهید رجایی دارای مرکز HSE هستند و این مجموعه استراتژیک دارای پنج ایستگاه آتش‌نشانی شامل ایستگاه مرکزی، ایستگاه شماره ۱ ما بین انبارها ایستگاه شماره ۲ در جنب ترمینال نفتی خلیج فارس، ایستگاه شماره ۳ برای پوشش اراضی پشتیبانی و غرب بندر و ایستگاه آتش نشانی شهرک شهید رجایی می باشد . که در آینده نزدیک نیز یک ایستگاه ویژه و تخصصی نیز در بخش نفتی بندر ـ بندر خلیج فارس تاسیس می‌شود.
در وظایف ذاتی بخش آتش نشانی بندرشهید رجایی "پیشگیری" یکی از موضوعات حائزاهمیت محسوب می‌شود، در این حوزه یکی از موارد مهم صدور مجوز کار (پرمیت) برای کارهای با ریسک بالا می باشد.
یکی دیگر از وظایف ذاتی واحد آتش نشانی در حوزه پیشگیری از حوادث، نظارت بر یکسری از فعالیت‌هاست اما نکته‌ای که در بندرشهید رجایی در حوزه وظایف ذاتی آتش نشانی برای ما اهمیت دارد، شناسایی و اعلان حریق است، خوشبختانه در سالهای اخیر سیستم آتش نشانی بندر از یک سیستم سنتی به آتش نشانی مدرن و دیجیتالی تبدیل شده است.
در راستای انجام مسوولیت‌های اجتماعی مرکز HSE و آتش‌نشانی بندر شهید رجایی چه کارهای انجام داده است؟
با توجه به استقرار و حجم بالای صنایع بزرگ در غرب شهر بندرعباس اعم از خود بندرشهید رجایی، پالایشگاه نفت بندرعباس ،پالایشگاه ستاره خلیج فارس، کشتی سازی و همچنین منطقه ویژه اقتصای صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس مواد معدنی که کارخانه‌های تولیدی از جمله فولاد هرمزگان ، فولاد کاوه جنوب و آلومینیوم المهدی در آن مستقر هستند طی سالهای اخیر این صنایع در قالب یک تفاهم نامه در مواقع اضطراری در حوزه ایمنی و اطفا حریق همدیگر را پوشش می‌دهند.
در راستای انجام مسوولیت‌های اجتماعی اداره کل بنادر و دریانوری استان هرمزگان، در موارد اضطراری برای امداد و نجات و اطفا حریق و برطرف کردن حوادث پیرامونی در روستاهای همجوار بندرعباس و حتی شهرستان های اطراف بندرعباس از جمله قشم، میناب و جاسک کمک‌های موثری داشته است.
حدود ۴۰ درصد از خدمات امداد و نجات و ماموریت‌های واحد آتش نشانی بندرشهید رجایی خارج از بندر انجام می‌شود، در ۱۰ شرکت مستقر در بندرشهید رجایی تیم آتش نشانی در آنها درحال خدمات رسانی هستند.
با توجه به سهم ۶۰ درصدی میزان حجم تخلیه و بارگیری کالاها در هرمزگان و همچنین حجم بالای ۹۵ درصد جابه جایی مسافران و گردشگران از این استان به ویژه در قشم، از حدود پنج سال گذشته تا به امروز در راستای مسوولیت‌های اجتماعی، آموزش‌های استفاده از کسپول آتش نشانی تا شناسایی خطرات حمل بنزین و گازوییل بسیار اثربخش بوده است.
از سالهای گذشته پیش از آغاز طرح ایمنی مسافرین نوروزی این آموزش‌ها با جدیت تمام انجام می‌شود، هرساله همزمان با روز آتش نشانی در ایام مهر و آبان ماه در راستای تقدیر از خدمات شایسته آتش نشان‌ها جشن‌هایی برگزار می‌شود اما در دوساله اخیر به دلیل شیوع بیماری کرونا این جشن‌ها متوقف شده است، اما خوشبختانه با گسترش واکسیناسیون آتش‌نشان‌ها و کارکنان بنادر شرایط خوبی برای برگزاری جشن روز آتش نشان و تجلیل از خدمات شبانه روزی آنها وجود دارد که امیدواریم تا ابتدای آبان، ویژه برنامه‌ای در همین راستا داشته باشیم.
درراستای تقویت تجهیزات آتش‌نشانی و پیشگیری از حوادث در بندرشهید رجایی چه اقداماتی انجام شده است؟
سازمان بنادر و دریانودری در برنامه‌های توسعه‌ای خود اقداماتی را برای ارتقا و توسعه سیستم‌های ایمنی در بنادر در دستور کار قرار داده و یکی از این اقدامات ارتقای جایگاه آتش نشانی در کلیه بنادر کشور است.
خوشبختانه به نسبت سایر بنادر کشور، تجهیزات مدرن آتش نشانی و امداد و نجات در سالهای اخیر به توان این بندر اضافه شده است.
درحال حاضر طول شبکه آب اطفای حریق مجتمع شهید رجایی بالغ بر۵۵ کیلومتر است و بالغ بر۳۶۰۰ دتکتورهای جدید در تمامی مجتمع بندرشهید رجایی نصب گردیده که به صورت شبکه اطلاعات را جمع آوری و در ۴۲ تابلوهای اعلان حریق بندر و ۲ مرکز مانیتورینگ اطلاع رسانی لازم صورتت می پذیرد.
تمامی ساختمان‌های خدمات، اداره کل بنادر و دریانوری، اموردریایی، آموزش، درمانگاه، ابنیه‌ها و انبارها و غیره به سیستم اعلان حریق مجهز می‌باشند علاوه بر این دربخش عمرانی بندرشهید رجایی در راستای توسعه شبکه آب هیدرانت( شبکه آب اطفای حریق) خدمات شایسته‌ای انجام شده که قابل تقدیر است.
در این بخش بیش از ۵۳۰ شیر هیدرانت و ۴۳۰ فایرباکس در مجموعه بندرشهید رجایی داریم که این موضوع کمک موثری به بخش اطفا حریق نموده است.
دو مخزن دو هزارمترمکعبی در سطح مجتمع بندرشهید رجایی وجود دارد که این مخازن آب شیرین ما محسوب و در زمان اضطراری و نیاز به اطفای حریق از این مخازن استفاده می‌شود.
برای آینده مرکزHSE و آتش‌نشانی بندر شهید رجایی چه برنامه‌هایی دارید؟
معاونت فنی و نگهداری در حوزه خرید تجهیزات و ماشین‌آلات همپای بخش آتش نشانی است که جای تقدیر دارد؛ در سازمان مرکزی حوزه مربوطه درحال تجهیز حدود ۵۱ دستگاه خودروی آتش نشانی است که از این تعداد ۱۱ دستگاه متعلق به استان هرمزگان می‌باشد و امیدواریم با نصب تجهیزات اطفایی و امدادی بر روی این خودروها به زودی به توان آتش نشانی بندرشهید رجایی افزوده شود.
حدود ۲۰ خودروی سبک و سنگین امداد و نجات و اطفا حریق در اختیار داریم و حداقل شش دستگاه جدید باید به مجموعه اضافه شود،همچنین پنج دستگاه در بنادر شرق و غرب هرمزگان باید مستقر شود.
با توجه به اینکه درحال حاضر نزدیک به ۱۰۰ نیروی آتش نشان در بندرشهید رجایی فعالیت دارند و از این تعداد بالای ۵۰ درصد آنها سن بالایی دارند از این رو جذب نیروی آتش نشان به ویژه در بنادر شرق و غرب در دستور کار قرار دارد.
در آینده نزدیک نیز ایستگاه‌های آتش نشانی بنادر جاسک، تیاب، سیریک، هرمز و بندرمسافری شهید حقانی بندرعباس راه‌اندازی می‌شود از طرفی با جذب نیروهای آتش نشان جدید که یکی از نیازهای جدی در بنادر غرب وشرق به شمار می‌رود، تیم‌های آتش نشانی بندرخمیر نیز مستقر خواهند شد.
و سخن پایانی شما؟
آتش نشانان همیشه با عشق برای خدمت به هموطنان خود در تمامی صحنه ها حاضر بوده و هستند، آتش نشانان ما در بندرشهید رجایی نیز همانند سایر آتشنشان استان، دریا دلانی خطرپذیر هستند که بنا به تعهد کاری و اخلاص خود از جان و آسایش خود در راه امنیت دیگران می گذرند و پاسداشت خدمات آنها با هیچ زبانی قابل بیان نیست.
انتظاری که آتش‌نشانان ما هم در محل کار از همکاران خود و همه شهروندان دارند در وهله اول اینکه شهروندان باید به اصول ایمنی و ضوابط آن آشنا باشند و آن را رعایت کنند و همیشه آموزش‌های آتش‌نشانی را جدی بگیرند و اینکه مسوولان و مدیران جایگاه شغلی آنها را دلسوزانه درک کنند.