به گزارش خبرنگار ایرنا، سامانه گرمسیری غرب کشور «بزرگترین طرح توسعه منابع آب و خاک در تاریخ کشور» لقب گرفته که تکمیل آن بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه در برخواهد داشت.
این طرح با هدف مدیریت آب‌های سطحی، تامین آب شرب و کشاورزی و توسعه مناطق غربی کشور اجرایی شده که از رودخانه سیروان در شمال غربی کرمانشاه تا موسیان دهلران در استان ایلام و مرز دشت عباس در استان خوزستان ۵۰۰ کیلومتر طول دارد. در مجموع این طرح حدود ۹۰۰ میلیون متر مکعب آب در اختیار استان های کرمانشاه و ایلام قرار می دهد.
قطعه اول این طرح در استان کرمانشاه قرار دارد و شامل مجموعه سدهای هیروی، شهدای ازگله، جامیشان، شرفشاه و تونل نوسود است که علاوه بر اشتغالزایی بزرگ در منطقه، بخش زیادی از زمین های کشاورزی منطقه را سیراب و آب های مرزی را مهار می کند.
طول قطعه اول سامانه بزرگ گرمسیری ۵۰ کیلومتر است که آب مورد نیاز ۱۸ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کرمانشاه را تأمین می کند و با بهره برداری از آن می توان امیدوار بود که ۲ شهر مرزی نفت شهر و سومار و ۸۰ روستای خالی از سکنه شهرستان قصرشیرین که پس از جنگ تحمیلی بازسازی نشده، دوباره در مسیر رونق و توسعه قرار گیرد.
تونلی مهم در خاورمیانه
رودخانه سیروان توسط سد ۳۳۸ میلیون متر مکعبی «داریان» در شمال شهرستان پاوه مهار شده و چند کیلومتر پس از آن، تونل نوسود (بازی دراز) در ۲ قطعه ۲۳ و ۲۵.۷ کیلومتری ایجاد شده تا آب را به اراضی کشاورزی غرب کرمانشاه و سپس ایلام منتقل کند. تونل نوسود با قطر حدود ۶ متری قادر است تا دبی ۴۵ متر مکعب بر ثانیه آب را منتقل کند.
نمایی از سد داریان در شهرستان پاوه
به گفته سید «حسن رضوی»، مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، تونل نوسود در حقیقت از تونل های سخت و مهم خاورمیانه بود که به دست توانمند پیمانکاران ایرانی حفر شد و در مدار بهره برداری هست؛ همچنین در طرح گرمسیری حدود ۳۱۸ کیلومتر طول لوله گذاری در این پروژه انجام شده و نزدیک ۵۰۰ کیلومتر لوله در رشته های مختلف برای آبرسانی از سازه های این مجموعه بزرگ است.
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران گفت: از دیگر بخش های این طرح سد ازگله که قبلا افتتاح شده و سد کنجانچم که آبگیری آن انجام شده که دارای ۱۱ رشته تونل به طول ۸۰ کیلومتر است.
سهم کرمانشاه و ایلام
ابتدای عملیات اجرایی طرح گرمسیری عنوان شد که با تکمیل آن حدود ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی زارعی استان کرمانشاه آبی می شود یا توسعه می‌یابد اما آنچنان که رضوی گفته است: این طرح ۳۴ هزار و ۴۰۰ هکتار اراضی کشاورزی استان کرمانشاه و ۱۸هزار و ۶۰۰ هکتار در استان ایلام را تحت پوشش قرار می دهد.
او افزود: کل تعهد وزارت نیرو در استان کرمانشاه در سامانه گرمسیری ۲۳ هزار و ۱۹۴ هکتار است که تاکنون ۸۵ درصد آن افتتاح شده است.
رضوی اظهار کرد: ۱۱ هزار هکتار هم سهم بخش خصوصی است که فراخوان آن انجام شده و سرمایه گذار نیز پای کار است اما مشکل تخصیص آب داریم.
افزایش تولیدات کشاورزی استان
بخشی از سامانه گرمسیری در سال ۹۸ به بهره برداری رسید که خیلی زود آثار خود را در کشاورزی استان کرمانشاه نشان داد.
استاندار کرمانشاه در این باره گفت: یکی از ظرفیت های پررنگ و مهم برای توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در استان بخش کشاورزی است که با اجرای سامانه گرمسیری در سال گذشته شاهد افزایش تولیدات کشاورزی در منطقه به میزان ۳۵۰ هزار تن بودیم که سبب ایجاد اشتغال در روستاها، افزایش سرانه درآمد و توسعه پایدار می شود.
«هوشنگ بازوند» پیش بینی کرد که با تکمیل سامانه گرمسیری بیش از ۲۵ هزار شغل در استان ایجاد شود.
خرداد امسال هم حدود چهار هزار و ۵۰ هکتار شبکه آبیاری و زهکشی زیرمجموعه طرح گرمسیری در شهرستان مرزی سرپل‌ذهاب استان کرمانشاه در قالب دهمین هفته پویش هر هفته الف ب_ایران با حضور رییس جمهوری به صورت ویدئو کنفرانس افتتاح شد.
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با افتتاح چهار هزار و ۵۰ هکتار شبکه آبیاری طرح گرمسیری در استان کرمانشاه مجموع شبکه‌های افتتاح شده این طرح در استان به ۱۷ هزار و ۲۱۰ هکتار می‌رسد.
رضوی اعتبار مورد نیاز برای تکمیل مابقی طرح در استان را ۳۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: اگر این پول را دولت بر اساس قولی که داده، تامین کند تا یک سال دیگر ۱۰۰ درصد تعهدات وزارت نیرو در سامانه گرمسیری استان کرمانشاه به اتمام می رسد.
نمایی از دریاچه سد داریان تامین کننده اب طرح گرمسیری
تکمیل طرح نیازمند اعتبار است
همچنین فرماندار سرپل‌ذهاب هم گفت: هفت هزار و ۷۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی جامانده برای برخورداری از سامانه گرمسیری، به لحاظ نداشتن اعتبار تعطیل شده که نیازمند تامین اعتبار برای تکمیل و اجرای سریع آن هستیم.
نماینده مردم قصرشیرین، سرپل ذهاب و گیلانغرب در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: سامانه گرمسیری که در ابتدا قرار بود در سطح ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی استان کرمانشاه ایجاد شود با سوء مدیریت به ۵۰ هزار هکتار کاهش یافت و اکنون ۳۲ هزار هکتار از اراضی از محل این سامانه برخوردار شده‌اند که برای ۱۵ هزار هکتار از اراضی جا مانده نیز باید وزارت جهاد تامین اعتبار کرده و این اراضی نیز تحت پوشش شبکه های آبیاری قرار گیرند و با تکمیل ین پروژه در واقع ۱۵ هزار نفر مشغول می شوند که می تواند به ایجاد اشتغال پایدار مرزنشینان منجر شود.
«شهریار حیدری» اظهار داشت: سامانه گرمسیری یک طرح بزرگ ملی در شهرستان است که با راه اندازی کامل آن انقلاب بزرگی در تولیدات کشاورزی و رشد اقتصادی منطقه ایجاد می شود و می تواند گام مهمی در اشتغالزایی شهرستان باشد.
ضرورت توجه به صنایع تکمیلی
استاندار کرمانشاه همچنین گفت: با فراهم شدن امکانات لازم و افزایش بهره وری با استفاده از سیستم های آبیاری مدرن و مکانیزه باید از سمت کشاورزی سنتی به کشاورزی صنعتی اقتصادی برویم و لازمه تحقق این مهم نیز فراهم نمودن ابزارهای مدرن و استفاده از تکنولوژی های نوین در مراحل مختلف تولید محصول است.
بازوند عنوان کرد: یکی دیگر از ظرفیت هایی که می تواند بخش خصوصی را به خود جذب کند، سامانه گرمسیری و ایجاد صنایع تبدیلی در حاشیه آن است که نباید به راحتی از کنار این ظرفیت بگذریم.
در همین راستا مدیر تعاون روستایی استان کرمانشاه نیز از ایجاد ۴۰ شرکت تعاونی تولید کشاورزی با اجرای طرح سامانه گرمسیری در شهرستان‌های قصرشیرین، گیلانغرب، سرپل‌ذهاب و ثلاث باباجانی استان کرمانشاه خبر داد.
«ایرج صفایی» در گفت و گو با ایرنا افزود: این ۴۰ شرکت به منظور تسهیل تولید محصولات کشاورزی و همچنین توزیع عادلانه آب در طرح سامانه گرمسیری ایجاد شده است.
او همچنین گفت: در مجموع اکنون ۵۴ شرکت تعاونی تولید کشاورزی در استان با بیش از ۱۳ هزار نفر عضو مشغول ارائه خدمت به بهره برداران بخش کشاورزی در استان است.
آبیاری بخشی از مزارع سرپل ذهاب از محل آب سامانه گرمسیری
ورود رییس مجلس
برای پیگیری مشکلات طرح و رفع موانع تکمیل بزرگترین طرح توسعه منابع آب و خاک کشور بود که رییس مجلس خودش پیگیر ماجرا شد.
«محمد باقر قالیباف» تیر ماه امسال در نشست بررسی طرح گرمسیری غرب کشور که با حضور فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزیر نیرو، فرمانده قرارگاه خاتم الانبیاء، معاون سازمان برنامه و بودجه در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، با برشمردن اهمیت این طرح، بر تزریق هر چه سریع‌تر اعتبارات به این پروژه مهم و ملی تاکید کرد.
رییس مجلس شورای اسلامی گفت: تاکنون اعتبارات زیادی صرف پیشبرد این پروژه شده و لازم است که طرح گرمسیری با تزریق اعتباری پنج هزار میلیارد ریالی تا ۲ سال آینده به بهره برداری نهایی برسد.
به گفته قالیباف، بخشی از اعتبارات این پروژه باید از محل ماده ۵۶ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت تامین مالی و بخشی دیگر باید از محل دارایی‌های دولت تامین شود.
رییس مجلس همچنین به موضوع نظام بهره‌برداری از پروژه‌های ملی اشاره و بیان کرد: براساس آنچه در اهداف این طرح آمده ۳۰ درصد از هزینه‌کرد اعتبارات این پروژه باید از محل بهره‌برداری طرح بازگردد که این موضوع از اهمیت بسیاری برخوردار است. در کنار این مساله مردمی‌سازی و بهره برداری این طرح به نفع معیشت و اشتغال مردم، از دیگر موضوعاتی است که باید در بهره برداری از این طرح مورد توجه قرار گیرد.
رییس مجلس در پایان دستور تشکیل ستادی برای پیگیری میزان پیشرفت طرح گرمسیری را صادر کرد و گفت: باید جلسات این ستاد متشکل از دستگاه‌های مختلف تشکیل شود تا به اهداف مد نظر طرح دست یابیم.
وی تاکید کرد: جلسات این ستاد باید برای پیگیری دو موضوع تامین مالی طرح و تدوین نظام بهره برداری به صورت مستمر تشکیل شود و بنده هم به صورت فصلی در این جلسات حضور خواهم داشت.
قول وزیر جهاد کشاورزی
در راستای این پیگیری ها، سید «جواد ساداتی‌نژاد»، وزیر جهاد کشاورزی در جریان سفر استانی هیات دولت به استان ایلام در دوم مهرماه امسال نیز گفت: طرح سامانه گرمسیری از مهمترین طرح‌های حوزه کشاورزی بوده که دولت به جد برای اعتبار و اتمام این طرح‌ها توجه ویژه دارد.
امید به جهش در تولید و رونق کسب و کار
کشاورزی محور توسعه پایدار کرمانشاه و یکی از بخش‌های مهم این استان مرزی و چهارفصل است که علاوه بر تامین نیازهای غذایی داخل استان، بخش زیادی از نیازهای کشور را نیز تامین و تضمین می‌کند.
بر پایه این ظرفیت هاست که تکمیل سامانه گرمسیری می تواند منجر به یک جهش قابل توجه در بخش کشاورزی، تولید محصولات، رونق کسب و کار و اشتغال استان کرمانشاه شود؛ استانی که مهمترین دغدغه ۲۰ سال اخیر آن بیکاری بوده است.
بیش از ۹۵۰ هزار هکتار زمین کشاورزی در استان کرمانشاه وجود دارد که سالانه چهار میلیون و ۵۷۵ هزار و ۸۱۴ تن انواع محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلات و آبزیان در استان تولید می‌شود.
داشتن ۱۱ اقلیم آب و هوایی، بارش های ۲ برابری نسبت به میانگین کشوری، چهار فصل بودن و تولید بیش از ۹۸ درصد محصولات زراعی و باغی در استان از جمله ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش کشاورزی استان کرمانشاه است که می توان از این ظرفیت برای رفع بیکاری و ایجاد اشتغال، افزایش درآمد کشاورزان و رونق اقتصادی استان استفاده کرد.
از مجموع جمعیت استان حدود ۱۲۵ هزار بهره‌بردار در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند.
استان کرمانشاه ۲ میلیون نفر جمعیت ساکن در ۱۴ شهرستان، ۳۱ بخش، ۳۲ شهر، ۸۶ دهستان و ۲ هزار و ۵۹۵ آبادی دارد و ۲.۴ درصد جمعیت کشور در این استان سکونت می کنند که از این تعداد ۷۵ درصد در نقاط شهری و ۲۵ درصد در نقاط روستایی زندگی می کنند.