حشمت الله فلاحت پیشه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا درباره تاریخ روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار کرد: روابط ایران و آژانس به رغم نوساناتی که داشته، یکی از پایدارترین روابط در طول مناسبات آژانس با دیگر کشورها بوده است.
وی اضافه کرد: در طول این مدت، روابط دو طرف نوساناتی هم داشته که عمدتاً ناشی از مداخله‌های سیاسی بوده است؛ مثلا در برهه ای از زمان، آمریکایی‌ها اولی هاینونن را به عنوان معاون آژانس منصوب کرده بودند تا گزارش‌های محمد البرادعی مدیر کل این نهاد بین المللی را دستکاری کند و مانع از این شود که گزارش‌های آژانس به صورت کاملا فنی اعلام شود.
رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به درز اطلاعات برنامه هسته ای ایران از سوی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در دوره های دیگر اشاره کرد و گفت: در دوره های دیگری شاهد بودیم که بازرسان آژانس قبل از اینکه درباره فعالیت های هسته ای ایران به این نهاد بین المللی گزارش دهند با هدف ایجاد فضای روانی منفی علیه جمهوری اسلامی به برخی دولت ها، دستگاه‌های اطلاعاتی و حتی رسانه‌ها گزارش می‌دادند.
فلاحت پیشه انتقاد آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران به خاطر عدم اجازه دسترسی بازرسان این نهاد به کارگاه تولید قطعات سانتریفیوژ در مجموعه تسای کرج را یادآور شد و گفت: باتوجه به اقدام خرابکارانه رژیم صهیونیستی علیه مجموعه تسا، طبق اساسنامه آژانس برای اینکه موضوع هسته‌ای تبدیل به یک امر چالشی مبتنی بر تنش نشود، لازم بود آژانس از برخورد سیاسی با این موضوع اجتناب و با این موضوع کاملا فنی برخورد می کرد.
این استاد دانشگاه با یادآوری این موضوع که براساس تجربیات تاریخی، همواره روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در نتیجه دخالت های سیاسی، اطلاعاتی و جاسوسی خارج از مناسبات دو طرف مخدوش شده است، گفت: با در نظر گرفتن این شرایط، ۲ سناریو پیش روی ایران است. یکی اینکه روابطش را به دلایلی مثل بی عملی آژانس در مقابل اقدامات خرابکارانه رژیم صهیونیستی قطع کند و سناریوی دیگر این است که با آژانس بر سر سازوکاری که دغدغه‌های متقابل را برطرف کند، به توافق برسد.
وی با بیان اینکه قطع مناسبات ایران و آژانس در راستای منافع ملی نیست، تصریح کرد: این موضوع، ایران را در معرض اتهاماتی قرار می دهد که با واقعیات رفتاری ایران و قابلیت های برنامه هسته ای آن همخوانی ندارد.
کارشناس مسائل راهبردی خاطرنشان کرد: ایران و آژانس باب مذاکره را نبندند و اجازه ندهند طرف‌های ثالث اغراض سیاسی خود را بر همکاری های فنی بین دو طرف تحمیل کنند. آژانس هم لازم است در چارچوب رسیدن به مکانیسم جدیدی برای همکاری با ایران، اقدامات خرابکارانه رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته ای ایران را محکوم و اقدامات بازدارنده لازم را در این راستا انجام دهد تا ایرانی ها بدون دغدغه بتوانند همکاری‌های فنی با آژانس را ادامه دهند.
نماینده دوره‌های هفتم، هشتم و دهم مجلس شورای اسلامی، بخشی از تعهدات ایران در حوزه هسته ای را با توافق برجام مرتبط دانست و گفت: تعلیق اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران ناشی از اجرا نشدن تعهدات برجامی از سوی طرف مقابل است بنابراین با اجرای تعهدات طرف های مقابل، امکان اجرای مجدد آن وجود دارد.
فلاحت پیشه از آژانس بین المللی انرژی اتمی خواست تا در این مقطع حساس، از ارائه گزارش هایی که جنبه سیاسی آنها بر جنبه فنی آنها غلبه دارد پرهیز کند زیرا این رویکرد خلاف منشور این نهاد بین المللی برای تنش زدایی در حوزه هسته ای است.
وی، خروج ایالات متحده از برجام در دوران دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین این کشور را یادآور شد و گفت: به میزانی که آمریکایی‌ها تعهداتش را نادیده گرفتند و تحریم های تازه ای را بر ایران تحمیل کردند، طبیعتاً جمهوری اسلامی هم یکسری قابلیت‌های تازه‌ای را در حوزه هسته‌ای به نمایش گذاشت اما اینها به معنای پایان یافتن دیپلماسی برای حل موضوع هسته ای ایران نیست.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، خروج آمریکا از برجام را گره اصلی توقف دیپلماسی در این حوزه عنوان کرد و گفت: تا زمانی که طرف‌های مقابل، تعهدات برجامی را عملیاتی نکنند، آژانس بین المللی انرژی اتمی هم به عنوان بخشی از ساختار قدرت در نظام بین الملل گرفتار بازی‌های سیاسی خواهد شد. اگر عزم سیاسی در همه طرف های برجام شکل بگیرد امکان احیای برجام وجود دارد.
فلاحت پیشه، فرسایشی شدن مذاکرات را یکی از خط قرمزهای دولت سیزدهم در حوزه هسته ای دانست و گفت: دولت جدید ایران بر اساس تجربه تاریخی گذشته، یک تضمین مطمئن، بادوام و عملیاتی برای رفع تحریم ها می خواهد تا توافق احتمالی آینده به سرنوشت توافق گذشته دچار نشود.
وی، بدعهدی دولت جدید ایالات متحده در خصوص رفع تحریم ها را نیز یادآور شد و افزود: برخلاف ادعای جو بایدن رییس جمهوری آمریکا، قرار بود اجرای برجام یکی از ۲۰ فرمان ابتدایی ریاست جمهوری وی باشد اما این اتفاق نیافتاد و این بدعهدی امیدها برای احیای برجام را کاهش دهد.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل خواستار اتخاذ یک دیپلماسی فعال از سوی جمهوری اسلامی برای تنش زدایی از روابط با آژانس بین المللی انرژی اتمی شد و گفت: خرابکاری رژیم صهیونیستی با چراغ سبز آمریکا صورت می گیرد بنابراین اگر مذاکرات برجام احیا شود امکان خرابکاری صهیونیست‌ها کاهش می یابد.
فلاحت پیشه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل برای به رسمیت شناختن برنامه صلح آمیز هسته ای ایران را یک دستاورد مهم دانست و گفت: ایران تنها کشوری است که یک قطعنامه برای به رسمیت شناخته شدن صنعت هسته ای آن صادر شده است و باید با کمک دیپلماسی برای حفظ این دستاورد تلاش کنیم. برخی ممکن است موضوع خروج ایران از ان پی تی را مطرح کنند اما باید بدانیم تحقق آن برای همیشه ایران را دچار چالش‌های سیاسی و دیپلماتیک گسترده خواهد کرد.
وی با یادآوری اینکه جمهوری اسلامی سالهاست که نظام اقتصادی و توسعه ای و نظام تجاری خود را به سمت شرق منعطف کرده است، گفت: باوجود تامین بخش اعظم نیازهای کشور از طریق آسیا، کشورهای غربی ایران را با تحریم‌های ظالمانه هدف قرار داده اند و حضور و نفوذ آنها در سازمان های بین المللی مثل شورای امنیت سازمان ملل و در شاهراه‌های تجارت جهانی، مشکلاتی را برای ایران ایجاد کرده است بنابراین نباید از دیپلماسی برای تنش زدایی با غرب نیز غافل شد.
وی تصریح کرد: هرچقدر یک کشور تنش های خارجی را کمتر کند موفق تر است. کشورما تنش‌های زیادی دارد و باید تاحد امکان این تنش ها را در سه حوزه منطقه ای، دو جانبه و جهانی کاهش دهد. اتفاقاً این کاهش تنش ها با هم مرتبط هستند و در هر حوزه ای که کاهش تنش صورت گیرد، در حوزه های دیگر هم تنش کمتر خواهد شد.