یکم اکتبر (دهم مهرماه) به منظور توسعه جامعه‌ای مناسب برای تمام سنین و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از افزایش سن، روز جهانی سالمندان نامگذاری شده است.
روز جهانی سالمند فرصتی برای برجسته کردن سهمی است که افراد سالمند در تمام ابعاد اجتماع دارند.
این رویداد برای اولین بار در ۱۴ دسامبر سال ۱۹۹۰ میلادی در مجمع عمومی سازمان ملل بر اساس قطعنامه ۴۵/۱۰۶ نامگذاری شد.
برگزاری روز سالمند و نگاه ویژه به وضعیت سلامتی سالمندان در طول پاندمی کرونا
با همه‌گیری ویروس کرونا، تمام اقشار جامعه درگیر تبعات این ویروس منحوس هستند.
در این میان سالمندان جایگاه ویژه‌ای دارند؛ زیرا اغلب آنان به یک یا چند بیماری زمینه‌ای از قبیل فشار خون، بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت مبتلا هستند و بیشتر در معرض عفونت قرار دارند.
از طرفی سالمندان سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در صورت ابتلا به عفونت کرونا، عوارض جدی و شدیدی را تجربه می‌کنند.
سالمندان واکسینه نشده آسیب‌پذیرترین قشر هستند
در تمام جوامع اولین گروه برای واکسیناسیون، کادر پزشکی و درمانی و سالمندان بودند.
با این وجود برخی از سالمندان به دلیل باورهای غلط، از واکسیناسیون امتناع کردند.
طبق جدیدترین آمار، افراد سالمند مبتلا به ویروس کرونا که واکسینه نشده‌اند، بیشتر در معرض بستری شدن در بیمارستان و بخش مراقبت‌های ویژه و مرگ ناشی از کرونا هستند.
کرونا و آسیب‌های روانی سالمندان
یکی دیگر از چالش‌های جوامع در رویارویی با کرونا، آسیب‌های روانی سالمندان است.
تنهایی و انزوا یکی از مهمترین مشکلات سالمندان در کروناست؛ زیرا قبل از کرونا اکثر سالمندان در جمع خانواده و دوستان بودند، سفر و پیاده روی می‌رفتند و اخبار شاد و امیدبخش می‌شنیدند؛ ولی با شیوع کرونا، سالمندان در خانه قرنطینه شدند و با شنیدن اخبار ناگوار، هر روز غمگین‌تر شدند.
از طرفی به دلیل کرونا، سالمندان بیش از پیش برای خرید و امور دارویی و بهداشتی به جوانان وابسته شدند و این موضوع نیز سلامت روانی آنان را به مخاطره انداخت.
پاندمی کووید ۱۹ و کاهش قابل توجه درآمد سالمندان
سال گذشته تمرکز روز جهانی سالمند بر مشکلات اقتصادی این قشر بود که با توجه به پاندمی کرونا پررنگ‌تر شد.
درمان و بهداشت، سلامت روحی و روانی، تغذیه و محیط زندگی سالمندان نباید تحت تاثیر مشکلات اقتصادی قرار گیرد.
از طرفی مشکلات اقتصادی می‌توانند باعث استرس و فشار روانی سالمندان شود.
راهکارهایی برای ایمن نگه داشتن سالمندان در طول پاندمی
سازمان‌های جهانی راهکارهای مختلفی را برای حفاظت از سالمندان و ایمن نگه داشتن آنان ارائه کردند.
افرادی که مراقبت از سالمندان را به عهده دارند باید:
خودشان از سلامت کامل جسمی و روانی برخوردار باشند.
به طور مستمر دست خود را با آب و صابون شستشو دهند، سطوح را ضد عفونی و تمیز کنند و ماسک سه‌لایه استفاده کنند.
علیه ویروس کرونا واکسینه شده باشند و سالمندان را به واکسیناسیون ترغیب کنند.
فاصله اجتماعی را رعایت کنند.
سالمندان را از اخبار منفی دور نگه دارند.
مراقب تغذیه و بهداشت سالمندان باشند.
فشار خون، قند و سطح اکسیژن سالمند را به طور مستمر اندازه‌گیری کنند.
مراقب داروهای سالمندان و استفاده مرتب آنان باشند.
سالمند را به دور از اخبار منفی نگه دارند.
محیط شادی را برای سالمند فراهم کنند.
شعار روز جهانی سالمند در سال۲۰۲۱
شعار روز جهانی سالمند در سال ۲۰۲۱ "تساوی حقوق استفاده از فناوری‌های دیجیتالی برای تمام سنین" درنظر گرفته شده است.
این شعار به این معناست که فناوری‌های دیجیتال باید برای تمام سنین بدون تبعیض قابل دسترسی و استفاده باشد و مشارکت معنادار و فعال سالمندان در دنیای دیجیتال روز به روز برجسته تر شود.
آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل متحد
۱- دهه ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی با عنوان دهه پیری سالم نامگذاری شده است.
۲- در سال ۲۰۱۹ میلادی جمعیت افراد ۶۵ سال و بالاتر در سراسر جهان به ۷۰۳ میلیون نفر رسیده است.
۳- تا سال ۲۰۵۰ میلادی یک از هر شش نفر در سراسر جهان بالای ۶۵ سال سن خواهد داشت (۱۶ درصد) در حالی که در سال ۲۰۱۹ این آمار یکی از هر ۱۱ نفر (۹ درصد) بوده است.
۴- انتظار می‌رود در طول ۳۰ سال آینده، جمعیت سالمندان سراسر جهان به دو برابر افزایش یافته و به بیش از ۱.۵ میلیارد نفر برسد.
۵- حدود ۸۰ درصد از این جمعیت ساکن کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط خواهند بود.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت جمعیت سالمند جهان تا سال ۲۰۳۰ میلادی به ۱.۴ میلیارد نفر می‌رسد؛ سلامت روحی و جسمی این افراد تاثیر غیر قابل انکاری بر تمام جنبه‌های زندگی خانواده و اجتماع دارد.
افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ تولد و به تبع آن افزایش جمعیت سالمند، بخشی از دلایلی هستند که توجه به سلامت روحی و جسمی، بهداشت، تامین مالی و ارتقای زندگی شهری مطابق با نیاز سالمندان را آشکار می‌کند.
بر اساس آمار سازمان ملل و سازمان جهانی بهداشت، برآورد می‌شود که افراد بالای ۶۰ سال که تعدادشان در سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ۹۶۲ میلیون نفر بود، تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۴۶ درصد افزایش یابند و به ۱.۴ میلیارد نفر برسد.
محققان رشد جمعیت سالمند را یکی از مهمتری تحولات اجتماعی قرن بیست و یک می‌دانند.
سالمندان همواره به عنوان متولیان سنت و رهبران در فرهنگ‌های مختلف شناخته می‌شوند و به همین دلیل نقش مهم و تاثیرگذاری بر جامعه دارند.
معلولیت، بیماری، مشکلات اقتصادی و تبعیض و انزوا نه تنها خانواده این افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ بلکه جامعه نیز بی نصیب نمی‌ماند.