اصفهان–ایرنا - مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: فرونشست زمین با وجود دخیل بودن خشکسسالی‌ و تغییرات اقلیمی، معلول خزنده ناشی از سوءمدیریت در منابع آب زیرزمینی است.

به گزارش ایرنا، رضا شهبازی روز یکشنبه در وبینار بررسی فرونشست استان اصفهان از منظر محیط زیست افزود: در دنیا ثابت شده که ۹۰ درصد فرونشست‌ها ناشی از برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی است که در دوره خشکسالی این تغییرات خزنده پُرمخاطره، بشدت ظهور می‌کند که باید به بررسی علت آن پرداخته شود.

وی اظهار داشت: برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی به این معناست که میزان تخلیه از میزان تغذیه فراتر است و این مساله در  برخی از مناطق اصفهان دیده می شود.

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه تنها عامل تغذیه منابع آب زیرزمینی در اصفهان، زاینده‌رود است، افزود: در اصفهان در شرایط بلندمدت، میزان بارندگی تنها در حدی خواهد بود که لایه‌های سطحی خاک را مرطوب نگه دارد و به میزانی نیست که بتواند به لایه‌های زیرین زمین هم نفوذ کند.

وی با برشمردن دوره‌های مدیریت منابع آب گفت: در ادواری عرضه آب زیاد بود و  قنات‌ها سطح زیرکشت را تامین می‌کرد برهمین اساس کشور بدنبال توسعه بود ولی اکنون آب‌های زیرزمینی وضعیت اسفناکی پیدا کرده است با این وجود کشور کماکان در عرصه مدیریت عرضه مانند ۲۰ سال پیش عمل می‌کنند و به همین دلیل با بحران آب مواجه شده ایم.

 وی تنها راهکار کنترل این بحران را مدیریت و محدود کردن تقاضای آب دانست و گفت: این مهم نیازمند مدیریت خردمندانه و کاهش تقاضا تا حد امکان است.

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور افزود: از سویی فرونشست زمین، زمانی دیده می‌شود که کار از کار گذشته باشد بر این اساس باید کاری کرد که فرونشست جلوی چشم مردم قرار بگیرد زیرا پدیده مزبور یک معلول است.

وی ادامه داد: این درحالیست که زمین لرزه بر اساس برآیند نیروهای درونی زمین ایجاد می‌شود و کاری از دست ما برنمی‌آید و فقط باید محل گُسل های فعال شناسایی و از آنها دوری شود.

عضو هیات علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد نیز گفت: بحث فرونشست زمین نیازمند راهکار است و باید این مسیر اشتباه اصلاح شود.

بهرام نادی اظهار داشت: در دشت اصفهان بر اساس بررسی‌های ژئوتکنیکی و حفاری، این نتیجه بدست آمده است که باید در برخی مناطق پانسمان زمین را کنار زد تا بتوان برای آن به علاجی دست یافت.

این استاد دانشگاه یادآور شد: بکار بردن توجیهاتی مانند اینکه علت فرونشست زمین، روندگی خاک یا قرار گرفتن محل روی زمین کشاورزی است، درست نیست، گفت: باید بجای بیان این مسائل به شناسایی دقیق مشکل و درمان آن پرداخته شود.

یک فعال محیط زیست نیز در این وبینار گفت: فرونشست موضوعی مهم است که طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی کشور از مجموع ۳۱ استان کشور، اصفهان از جمله استان هایی است که اکنون درگیر فرونشست شده است.

محمد درویش افزود: برخی با زدن چاه در مناطقی که درگیر فرونشست است هنور متوجه این خطر نیستند بنابراین باید خود را آماده جراحی بزرگی کنیم.

وی تصریح کرد: پدیده فرونشست زمین، آخرین مرحله و غیرقابل برگشت پذیرترین مرحله از بیابان‌زایی است که به گفته صاحبنظران بیانگر کیفیت مدیریت حاکم بر زمین است.

درویش افزود: بر این اساس کشور، ما نُمره کاملا غیرقابل قبولی درحوزه، منابع طبیعی و محیط زیست می‌گیرد.

به گزارش ایرنا، این وبینار به همت کمیسیون محیط زیست اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اسفهان برگزار شد.

پدیده فرونشست، پایین رفتن تدریجی سطح زمین است که دلیل اصلی آن برداشت بی‌رویه از سُفره‌های آبی زیر زمینی است.

در سال های گذشته این پدیده با توجه به مصرف بی‌رویه آب، تبدیل به مساله ای حاد شده است که بیشتر دشت های ایران را تهدید می‌کند.

خسارت ناشی از فرونشست زمین شامل تخریب سُفره‌های آب زیرزمینی و عدم امکان ذخیره طبیعی آب در آبخوان ها، تغییر شکل شبکه آبراهه‌ها، آسیب ‌رسیدن به شریان های حیاتی(پل‌ها، راه‌ها، خطوط راه آهن و مجاری فاضلاب‌ها)،  خسارت سازه‌های شهری و مسکونی، خرابی پوشش چاه‌ها، خسارت جدی و جبران ناشدنی به نواحی صنعتی و کشاورزی و ایجاد شکاف در زمین است.

تداوم خشکسالی‌، کاهش بارندگی‌ و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی در دهه‌های اخیر باعث شد تا از حدود ۶۰۰ دشت کشور بیش از ۴۰۰ دشت در شرایط بحرانی فرونشست زمین قرار گیرد.

استان‌های اصفهان، فارس، کرمان، خراسان‌ رضوی و خراسان‌جنوبی در صدر مناطق دارای بیشترین تعداد دشت ممنوعه از نظر برداشت منابع آبی هستند.