به گزارش ایرنا، آمریکا پس از خروج یکجانبه از برجام و اعمال فشار حداکثری علیه ایران، دستاوردی را که می‌توانست شروع فصل جدیدی در روابط بین الملل باشد به فنا داد و بار دیگر مهر بی‌اعتمادی را در روابط غرب با جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب ثبت کرد.
برجام برای اولین بار در تاریخ چند دهه ملل متحد نشان داد درصورت عمل همه طرفها به تعهدات خود در قبال این توافق، چالش‌های بین‌المللی از طریق راه‌حل های مسالمت آمیز و برمبنای مذاکره قابل رفع است. اما این شیوه برای اقلیتی چون دونالد ترامپ که به دنبال منافع نامشروع در تخاصم و سلطه هستند خوشایند نبود.
دولت سابق آمریکا علاوه بر بازگرداندن تحریم هایی که به لطف برجام رفع شده بود صدها تحریم یکجانبه و غیرقانونی جدید علیه ایران وضع و سیاست فشار حداکثری علیه ایران را اعمال کرد. «جو بایدن» هم که پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا گفته بود که در صورت ورود به کاخ سفید، واشنگتن را به برجام ملحق خواهد کرد، هنوز با گذشت ۱۰ ماه از این مساله، همچنان به سیاست فشار حداکثری و نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحده ادامه می‌دهد.
همچنین اتحادیه اروپا و اعضای اروپایی توافق هسته‌ای ایران که با تعلل در اجرای تعهدات برجامی سابقه ناامید کننده‌ای را در روابط با ایران به جا گذاشته‌اند در نزدیک به سه ماه گذشته که مذاکرات وین متوقف شده است به اصرار برای از سرگیری مذاکرات بسنده کرده و گامی ملموس در این زمینه برنداشته‌اند.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری در نخستین پالس برجامی به طرف‌های مقابل تصریح کرده است که یک قدم از منافع ایران عقب نشینی نخواهد کرد. وی در نخستین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی بیان داشت: آنچه ما در گفت وگوها به دنبال آن هستیم، رفع تحریم‌های ظالمانه است و محور گفت وگوها، منافع ملت ایران خواهد بود.
وی خاطر نشان کرد: ما به دنبال گفت وگو برای گفت وگو، و مذاکره برای مذاکره نیستیم؛ بلکه مذاکره نتیجه محور می‌خواهیم و به دنبال آن تحریم‌ها علیه ملت ایران رفع شود و زندگی مردم رونق بگیرد.
اما فضاسازی رسانه‌ها و مقامات غربی در چند هفته اخیر و طرح ادعاهایی مبنی بر عدم تمایل ایران به ادامه مذاکرات وین شدت گرفته است. اخیرا «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان از قصد اروپا برای ارسال پیامی به تهران برای بازگشت سریع به میز مذاکره صحبت کرد و بدون اشاره به اینکه نقض عهد کدام دولت ها و بی عملی کدام دولت ها باعث ناکام ماندن برجام گفت: می‌خواهیم پیامی غیر قابل انکار به ایران ارسال کنیم که باید سریعا به میز مذاکره بازگردد.
او در جریان سفرش به تل‌آویو ادعا کرد که هر روز که از عدم پاسخ تهران به آنچه او «ابتکار عمل آمریکا» خواند می‌گذرد ایران به غنی سازی بیشتر اورانیوم دست می‌یابد. مرکل در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با نخست وزیر رژیم صهیونیستی پای چین و روسیه را هم به میان کشید و گفت روسای جمهوری این دو کشور نیز مسوول بازگرداندن ایران به میز مذاکره هستند. وی هشدار داد که اگر توافق هسته‌ای اجرا نشود، کار بسیار دشوار خواهد بود. بنابراین ما اکنون در هفته های بسیار تعیین کننده ای برای این توافق هستیم.
وزیر امور خارجه آمریکا نیز اخیرا هشدار داده که زمان بازگشت جمهوری اسلامی ایران به توافق هسته‌ای رو به پایان است. آنتونی بلینکن در گفت‌وگو با همتای روس ادعا کرده که مسئولیت‌ها بر دوش ایران قرار گرفته و توپ برجام اکنون در زمین ایران است.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه درباره زمان از سرگیری مذاکرات برجام گفته است که این زمان کمتر از زمان مورد نیاز دولت بایدن برای بازگشت به گفت وگوهای وین است. وی اخیرا در گفت‌وگو با شبکه فرانسه۲۴ بیان داشت: بعد از آغاز به کار دولت جدید ما دو روند بازبینی گفت وگوهای قبلی را در داخل کشور آغاز کردیم؛ نخستین پروسه بازبینی پایان پذیرفته و به جمع‌بندی رسیده است و بر همین اساس تصمیم گرفتیم که قطعاً به گفتگوهای هسته‌ای با گروه ۱+۴ در وین ادامه بدهیم و آن را اعلام کردیم، بنابراین پاسخ به نخستین پروژه بازبینی مثبت بوده است، اما دومین فرایند بازبینی هنوز پایان نیافته است.
سخنگوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: دولت جدید در حال مرور تمام جزییات گفت وگوهای صورت گرفته در جریان ۶ دور مذاکرات در دولت گذشته است و طبعاً در این راستا سوالاتی دارد و می‌خواهد بررسی کند کمبودها چه بوده و مجموعه ویژگی‌ها و نتایج آن گفت وگوها مورد بررسی قرار می‌گیرد اما به زودی این روند بازبینی نیز به جمع‌بندی خواهد رسید و ما قادر خواهیم بود که یک تاریخ مشخص را برای دور جدید گفت وگوها تعیین کنیم.
خطیب زاده به این نکته هم اشاره کرد که سوالاتی برای دولت جدید وجود دارد مبنی بر اینکه چرا گفت وگوهای قبلی به نتیجه دلخواه در مذاکرات و سندی که مورد رضایت همه طرفها باشد منجر نشده است؛ همچنین ما به دنبال تدوین دقیق موضوعاتی هستیم که باید در دوره بعدی گفت وگو به شکل مناسبی به آن پرداخته شود.
ضرورت لغو تحریم‌ها
جمهوری اسلامی ایران از ابتدای مذاکرات وین خواستار رفع تمام تحریم‌های برجامی و سایر تحریم‌هایی بوده که در دوران ترامپ وضع شد. دولت ترامپ ۸۰۰ تحریم یک جانبه و غیرقانونی جدید را علیه ایران اعمال کرده است که باید راهی برای اخذ تضمین لازم برای رفع همه این تحریم‌ها به طور موثر پیدا شود. ایران همچنین به دنبال ضمانتی است که با تغییر دولت آمریکا، توفقات حاصله نقض نشود.
سید عباس عراقچی معاون سابق وزیر امور خارجه، پس از پایان دور ششم مذاکرات گفته بود که مذاکرات به مراحل پایانی نزدیک شده و اکنون «کشورهای مقابل باید تصمیمات سخت خود را بگیرند تا برجام اجرا شود.»
در همین پیوند سعید خطیب زاده روز گذشته در گفت‌وگو با خبرنگاران بیان داشت که ایران پس از جمع‌بندی مذاکرات دور قبل، زمان را برای ازسرگیری گفت‌وگوهای وین تلف نخواهد کرد. وی عنوان کرد که در روزهای آینده تعاملات بیشتری در زمینه برجام و گفت‌وگوهای وین رخ خواهد داد.
به این ترتیب می‌توان انتظار داشت که مذاکرات وین در آینده‌ای نه چندان دور از سرگرفته شود. در این مذاکرات ایران به دنبال حقوقی است که آمریکا در برجام نقض و اروپا در جبران آن تعلل کرده است. احقاق این مطالبات هم باید قابل راستی آزمایی و عینی باشد تا ایران را برای بازگشت به تعهداتی که تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام پایبند بود، متقاعد کند. این آزمونی سخت برای طرف‌های غربی است تا فراتر از ابراز نگرانی و اظهارات تهدید آمیز، به تعهدات خود تحت برجام جامه عمل بپوشانند.